تبیین نشاط اجتماعی در بین اقوام و رابطه آن با هویت جمعی (مطالعه موردی اقوام آذری، کرد و لر)

مطالعات جامعه شناسی

مقاله 5، دوره 2، شماره 4، آبان 1388، صفحه 95-115   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

نویسندگان

رسول ربانی¹؛ سمیه کریمی‌زاده اردکانی²؛ جواد نظری²؛ حسین رضایی‌امینلویی³

¹استاد گروه علوم اجتماعی دانشگاه اصفهان.

²دانشجوی دکتری جامعه‌شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد دهاقان.

³دانشجوی دکتری جامعه‌شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد دهاقان

چکیده

نشاط ­اجتماعی پدیده­ای ضروری درهرجامعه می­باشد. نشاط­ اجتماعی برای تقویت بسیاری ­­از­ مؤلفه­های ­رشد اجتماعی­ مانند امید اجتماعی، اعتماد اجتماعی و .... مفید خواهد بود. چرا که ­یکی ­از اصلی­ترین ­نیازهای ­جوامع امروزی ­است. هدف­ مقاله، دست­ یافتن به ­میزان نشاط ­اجتماعی در بین سه قوم ایرانی (آذری، کرد و لر ) می­باشد. بررسی این اقوام در 3 شهر تبریز، نقده وشهرکرد انجام شده ­است. در بررسی چارچوب نظری محققان فرضیه­ها را برمبنای نطریه­های بلومر، بوردیو و دورکیم تدوین نموده­اند. روش­ مورد استفاده پیمایش بوده و  با فرمول کوکران 450  نمونه­ از جامعه­آماری ذکر شده، انتخاب ­شدکه ­نمونه­گیری ­چندمرحله­ای­ یعنی ­­نمونه­گیری­ خوشه­ای و تصادفی­ ساده مبنای کار قرار داده­ شد. یافته­های ­تحقیق نشان می­دهد که­ میزان ­نشاط ­در میان­ اقوام ­متفاوت­ بوده و میانگین­آن 90/21 می­باشد و بیشترین­ مقدار مربوط ­به ­قوم­آذری ­می­باشد. متغیرهای رابطه ­اجتماعی، هویت­ محلی و ملی ­در ارتباط ­با میزان ­نشاط ­قرارگرفته و نتایج تحلیل­ رگرسیونی نشان­ داد که ­متغیر هویت­ محلی بیشترین ارتباط با میزان نشاط داشته است. سپس هویت ملی و بعد هم رسانه بیشترین ارتباط را با متغیر وابسته داشته­اند. در صورتی­ که متغیر روابط ­کمترین رابطه را با متغیر وابسته درمدل ­رگرسیونی نشان داده ­است. اما نکته مهم­تر این­که عدد 63/0 در سمت­ راست متغیر وابسته نشان­ دهنده ضریب عدم تعیین است­که مشهور به psi است و اگر این عدد را از 1 کم­ کنیم، ضریب­ تعیین مدل به ­دست می­آید. 37/0=62/0-1 یعنی 37 درصد از متغیر وابسته­ یعنی ­نشاط ­اجتماعی­ توسط ­این ­مدل ­تبیین ­شده ­است و این­ نشانگر  برازش خوب مدل می باشد.

کلیدواژه‌ها

نشاط اجتماعی؛ هویت جمعی؛ ارتباط اجتماعی؛ اقوام ایرانی

اصل مقاله

 

                                          

 

 

 

تبیین نشاط اجتماعی در بین اقوام و رابطه آن با هویت جمعی

(مطالعه موردی اقوام آذری، کرد و لر)

دکتر رسول ربانی[1]

سمیه کریمی­زاده اردکانی [2]

جواد نظری[3]

حسین رضایی­امینلویی[4]

چکیده

نشاط ­اجتماعی پدیده­ای ضروری درهرجامعه می­باشد. نشاط­ اجتماعی برای تقویت بسیاری ­­از­ مؤلفه­های ­رشد اجتماعی­ مانند امید اجتماعی، اعتماد اجتماعی و .... مفید خواهد بود. چرا که ­یکی ­از اصلی­ترین ­نیازهای ­جوامع امروزی ­است. هدف­ مقاله، دست­ یافتن به ­میزان نشاط ­اجتماعی در بین سه قوم ایرانی (آذری، کرد و لر ) می­باشد. بررسی این اقوام در 3 شهر تبریز، نقده وشهرکرد انجام شده ­است. در بررسی چارچوب نظری محققان فرضیه­ها را برمبنای نطریه­های بلومر، بوردیو و دورکیم تدوین نموده­اند. روش­ مورد استفاده پیمایش بوده و  با فرمول کوکران 450  نمونه­ از جامعه­آماری ذکر شده، انتخاب ­شدکه ­نمونه­گیری ­چندمرحله­ای­ یعنی ­­نمونه­گیری­ خوشه­ای و تصادفی­ ساده مبنای کار قرار داده­ شد. یافته­های ­تحقیق نشان می­دهد که­ میزان ­نشاط ­در میان­ اقوام ­متفاوت­ بوده و میانگین­آن 90/21 می­باشد و بیشترین­ مقدار مربوط ­به ­قوم­آذری ­می­باشد. متغیرهای رابطه ­اجتماعی، هویت­ محلی و ملی ­در ارتباط ­با میزان ­نشاط ­قرارگرفته و نتایج تحلیل­ رگرسیونی نشان­ داد که ­متغیر هویت­ محلی بیشترین ارتباط با میزان نشاط داشته است. سپس هویت ملی و بعد هم رسانه بیشترین ارتباط را با متغیر وابسته داشته­اند. در صورتی­ که متغیر روابط ­کمترین رابطه را با متغیر وابسته درمدل ­رگرسیونی نشان داده ­است. اما نکته مهم­تر این­که عدد 63/0 در سمت­ راست متغیر وابسته نشان­ دهنده ضریب عدم تعیین است­که مشهور به psi است و اگر این عدد را از 1 کم­ کنیم، ضریب­ تعیین مدل به ­دست می­آید. 37/0=62/0-1 یعنی 37 درصد از متغیر وابسته­ یعنی ­نشاط ­اجتماعی­ توسط ­این ­مدل ­تبیین ­شده ­است و این­ نشانگر  برازش خوب مدل می باشد.

واژگان کلیدی: نشاط اجتماعی،  هویت جمعی، ارتباط اجتماعی، اقوام ایرانی.

مقدمه

شادی و نشاط فردی و اجتماعی  برای سلامت روان آدمی ضرورت دارد. مطالعه­های محققین نشان ­می­دهد، مسایل غیرمادی مثل عدالت اجتماعی، اندام­وارگی جامعه، عدم تبعیض، نبود فقر، نداشتن دلهره­های اجتماعی و اقتصادی، احساس امنیت روانی و اجتماعی، تکریم علم و عالم، سهولت اجرای قوانین، وجود موفقیت­های ­ملی و بین­المللی ­در عرصه­های­ علمی، فناوری، فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی، معنویت­ اجتماعی، مشاهده رگه­های رفتار دینی در جامعه ­گرفته تا مصادیق عینی مانند شهرسازی منطبق بر معماری معنوی و بومی، تظاهر رنگ در شهر و روستا، توجه به محیط­زیست، و صدها عامل دیگر می­تواند در شکل­گیری نشاط ­اجتماعی مؤثر باشد (پورحسین، 1388: 3).

ویژگی­های تعیین­کننده یک ­جامعه­ که ­میزان­ شادی و نشاط ­افراد آن جامعه را مشخص می­کند، عبارتند از­: ثروت، میزان­ قدرت­ خرید ­مردم و امکان ­تهیه ­تسهیلات­ زندگی، آزادی فردی(دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، 1389).

محققان این پژوهش بر این ­باورندکه ­از بررسی موردی ­این اقوام با توجه­ به­ ویژگی­های جغرافیایی ­مختلف و از طرفی قومیت­های گوناگون بتوانند به ­­این­ کنش اجتماعی (نشاط) در میان اقوام مختلف ­پی ببرند. میزان این کنش­ اجتماعی را مورد ارزیابی قرار دهند و عوامل مؤثر بر آن را بررسی و تحلیل نمایند.

بیان مسأله

مهم­ترین مؤلفه در ایجاد نشاط و به­ دنبال آن گسترش فعالیت­های ­سازنده در زندگی فردی و اجتماعی ­انسان­ها و در سطح­ کلان­ دست­یابی به ­توسعه پایدار و همه­ جانبه، شاخص سطح رضایت یا احساس رضایت­مندی افراد از شرایط­ فردی و اجتماعی است(وزارت­کشور، 1388: 3) و به­ میزانی که شاخص­های نارضایتی و یا رضامندی رشد یا کاهش یابد، احساس نشاط ­اجتماعی دستخوش تغییر می­گردد و بدیهی است که کاهش این عامل منجر به­ برخی آسیب­های ­اجتماعی و فرهنگی و اقتصادی می­شود. افراد پرنشاط سالم­تر بوده و عمر ­طولانی­تری خواهند داشت (Zidansek, 2007: 892) و به ­سایر مردم و مشکلات ­اجتماعی ­علاقه­مندتر هستند (ارگایل، 1383: 330). به ­علاوه مهارت­های خود را بیش­تر­ برآورد کرده و برای  برنامه­ریزی ­زندگی ­بهتر ­تصمیم­ می­گیرند(کار، 1373: 50). نشاط­ در زندگی ­احساس خوشبختی، اعتماد متقابل، احساس ­تعهد و نشانه­ای ­از نگرش­های مثبت ­نسبت ­به ­جهان و محیطی­که فرد در آن­ زندگی ­می­کند را در  بر می­گیرد(ازکمپ، 1373: 66). آمار رسمی از وضعیت نشاط اجتماعی در دست نیست. به اعتقادکارشناسان­ هم­ اکنون­ نشانه­های­ صریحی ­از افسردگی، عواطف­ منفی و روان­رنجوری ­در جوامع به ­چشم  می­خورد که ­پیامدهایی ­نظیر پایین ­آمدن­ سن ­خودکشی، افزایش ­طلاق و بزهکاری، ترک کار و بسیاری از مشکلات روحی-  اجتماعی را در  برداشته ، به ­طوری­که گویا شادی ازجوامع رخت بر بسته است و فرسودگی جانشین آن گردیده است(آرگایل، 1999).

از جمله ­مزایای­ افزایش ­نشاط ­در جامعه ­کاهش آسیب­های­ اجتماعی، رشد فضایل اخلاقی و پای­بندی به ­اخلاقیات می­باشد که در این وضع میزان رضایت از زندگی به­ صورت ذهنی وعینی بیشتر می­شود. نشاط اجتماعی به­ داشتن وابستگی­های ملی کمک کرده و عدم ­آن منجر به واپس­زدگی­های اجتماعی و اقتصادی­ خواهد شد(اداره کل پژوهش و آموزش سیما، 1389).

در بافت‌های ­اجتماعی متفاوت اقوام آذری، کرد و لر قضاوت­ها و برداشت­ها و معانی ­متفاوتی از نشاط ­داریم. هر شیوه ­زندگی یک ­نظام ­فرهنگی است ­که در هر زمینه‌ای­ الگوهای از پیش‌ تعیین‌ شده‌ای دارد. بنابراین بر اساس شیوه‌های متفاوت زندگی،  نشاط و شادمانی هم معناهای متفاوتی دارد. در این پژوهش محققان  به دنبال بررسی میزان نشاط و عوامل مؤثر برآن در میان اقوام سه­گانه مذکور در محیط­ شهری هستند. هرچند فولکلور اقوام و موقعیت تاریخی اقوام مذکور برای دست­یابی به زمینه­های نشاط از اهمیت ­ویژه­ای ­برخوردار است. شاید بتوان­ گفت علاوه بر تفاوت­های قومی ­از لحاظ تجربه زیسته و ... محیط شهری امروزی اقوام سه­گانه را با هنجارهای خود به ­سوی همسانی کشانده است.

اما امروز درسطح ­ملی مشغول ­تدوین منشور نشاط ­اجتماعی می­باشند(ایران، 4068، 1387: 19) و همین ­حکایت از کمبود این مقوله در میان مردم می­باشد.  در این منشور از مهم­ترین شاخصه­های ­نشاط ­اجتماعی ­افزایش­ روحیه ­شادابی، امیدواری، اعتماد اجتماعی، روحی- ­دینی، نشاط ­فردی و جسمانی ­نام برده شده­ است ­که در صورت وجود و افزایش این شاخص­ها در جامعه، پیامدهای بسیار مثبتی را در جامعه ­خواهیم­ دید(سازمان بهزیستی، منشور نشاط­اجتماعی، 1387).

  یکی­ از مقوله­هایی­که در نشاط­ اجتماعی مؤثر می­باشد، امید است. ویران شدن امید در جامعه به­کاهش نشاط منجر شده و سپس بحران مسئولیت ­اجتماعی را می­سازد و در خلاء مسئولیت ­اجتماعی اعتماد، محلی از اعراب نمی­یابد(اعتماد، 1388: 40).

در ارزیابی ­سازمان­ ملل­ متحد از ­نشاط ­اجتماعی ­کشورها، به ­ایران­ به ­دلیل مراسم عزاداری­های متعدد رتبه پایینی داده ­شده ­است(ابتکار، 1388: 1). برای بررسی نشاط­ اجتماعی باید مطالعاتی صورت­گیرد و زمینه­های افزایش نشاط و امید در جامعه و نیز علل تخریب آن­ها شناسایی شود. اما در باب­ علل ­انتخاب این سه ­قوم آن ­چه ­که در این رابطه قابل طرح است، دو دلیل اصلی می­باشدکه اقوام مذکور با آن­ها مواجه هستند:

 1-  موضوع توسعه نابرابر یا شکل­گیری روابط مرکز- پیرامون در رابطه با وضعیت اقتصادی جامعه­ ایرانی. این ­امر به ­این مضمون اشاره داردکه مناطق محل ­زیست اقوام اقلیت ­ایرانی­که­ در پیرامون قرار دارند، به­ دلیل  بی­توجهی مرکز و تأکید بر توسعه مراکز ایران نسبت به ­پیرامون، از نظر شاخص­های اقتصادی در سطح بسیار ­پائینی قرار گرفته­اند. این سه­ قوم از درجاتی با همدیگر از این لحاظ متفاوت می­باشند.

2- نوع رویکردهای اقوام سه­گانه در ابعاد مختلف ­سیاسی، فرهنگی و اجتماعی نسبت به ­یکدیگر. در این راستا به ­نظر می­رسد که افراد منتسب به اقوام مذکور معمولا در جامعه­ ما بینش و برداشت متفاوتی ­از لحاظ­ فرهنگی و اجتماعی و حتی­ سیاسی از همدیگر دارند. بنابراین علاوه برنحوه زندگی بلکه دلایل فوق­الذکر محققان را برآن داشت تا در میان اقوام ­آذری، کرد و لر به­ مطالعه ­نشاط ­بپردازند.

با این اوصاف ­به­نظر می­رسدکه ­بررسی ­نشاط ­اجتماعی به ­لحاظ جامعه­شناختی موضوع  ­قابل ­توجهی ­بوده­­­ و با تحلیل ­این ­مقوله ­می­توان ­کمک ­قابل ­توجهی ­به ­دست­اندرکاران ­نهادهای ­اجتماعی در برنامه­ریزی برای ­افراد جامعه ­به ­خصوص ­جوانان داشت. آسیب­های ­­اجتماعی امروز ما از اعتیاد تا افسردگی و رکود ذهنی و .... همه­ می­تواند درسایه  تقویت  نشاط­ اجتماعی در بین اقوام مختلف تا حدودی رفع گردد.

اهداف

در این پروژه هدف ­اصلی تبیین ­نشاط ­اجتماعی در بین ­اقوام و رابطه ­آن با هویت­ جمعی می­باشدکه در این بین سنجش میزان نشاط ­اجتماعی در میان قوم­آذری،کرد و قوم لر نیز بررسی ­می­شود. محققین­ امیدوارند تا به ­سمبل­ها و نمادهای نشاط نیز دست یابند. شناخت عوامل فرهنگی مؤثر بر نشاط نیز از اهداف جزیی دیگر می­باشد.

نشاط اجتماعی

احساس ­نشاط ­به ­احساسات ­­مثبت ­فرد و رضایت ­خاطر او از زندگی ­مربوط ­می­شود. مطالعات انجام شده نشان می­دهدکه نشاط[5]، عواطف ­مثبت[6]، تعادل عاطفی[7]، رضایت خاطر[8]، عوامل شخصیتی ­هستند که با هم همبستگی بالایی دارند(هزارجریبی، 1388: 4). رضایت از زندگی نیز با برآورده شدن نیازها، انتظارات، آرزوها و برنامه­ها به­ دست می­آید(Zhan, 1992).

  چارچوب نظری

درطول تاریخ استنباط بشر از مفهوم و غایت زندگی رسیدن به شادمانی و در مفهوم انتزاعی­تر آن خوشبختی بوده ­است. بوعلی­ سینا به ­پیروی ازنظریه ارسطو برای شادمانی مراتب 4 گانه ­حسی، تخیلی، توهمی و تعقلی ­قایل ­شده ­است و معتقداست­ که کامل­ترین این درجات، شادمانی ­تعقلی است(ابن­سینا، ملک­شاهی، 1388: 250).

نشاط یکی از ابعاد اصلی تجربه بوده و معمولا در پی ایجاد پاداش­های مطلوب است که­کارکرد مناسبی ­به­ جای­ می­گذارد(Eligman & Danner, 2008: 8). رضایت­ بیان کننده نگرش فرد نسبت­ به ­جهانی است که ­در آن زندگی می­کند. اهمیت ­آن را در چهارچوب­ مفهوم ­فرهنگ ­مدنی ­مورد توجه ­قرار می­دهد. سطوح ­پایین­ رضایت از زندگی نشان ­دهنده سطح بالای ­انزوای ­اجتماعی، بی­قدرتی، بی­هنجاری می­باشد. اهمیت دوم و بلکه ­مهم­تر مفهوم ­رضایت ­از زندگی ­در نقشی ­است­که ­در ­تداوم ­نظم­ اجتماعی ­ایفا می­کند(اینگلهارت، 1373: 44).

 

 

نظریه ­رابطه ­اجتماعی

رضایت­­ از زندگی­ تابع نوع، شدت و چگونگی رابطه ­اجتماعی است. به­ نظر دورکیم در جریان ­انتقال­ از همبستگی ­مکانیکی به ­ارگانیکی، ارزش­های ­جمعی تضعیف می­شوند. تعهد افراد به ­جامعه ­کاهش ­می­یابد و هر فردی می­کوشد تا تمایلات ­شخصی ­خود را دنبال­ کند. درحقیقت دورکیم با این بیان، مفهوم اصلی مورد نظرخود یعنی ­آنومی­ را پیش ­می­کشد(عبدی و دیگری، 1378: 166). دورکیم­ مشکل­ جامعه ­جدید را خصلت اخلاقی­ می­داند. به ­نظر او اولویت ­دادن به­ منافع­ گروهی­ هرچه باشد همیشه خصلتی اخلاقی دارد(دورکیم، 1369: 19). در واقع دورکیم اخلاق را برخاسته از گروه و جمع دانسته، از طریق روابط ­متقابل، صمیمیت و احساس مشترک  تعهد و نشاط ایجاد می­شود.

زیمل ­ظاهراً تراژدی ­تاریخ ­بشری ­را بیشتر باور دارد. در واقع ­او نوعی ­شک و بدبینی، فرو کاستن از نقش ­ارزش­ها، بهادادن به ­نقش پول بیشتر، بردگی انسان در نوع اسارت فرهنگ عینی و موجود جامعه ­را  نام می­برد و این نهایت غم­آلودی درسرانجام زندگی انسانی است(تنهایی، 1383: 333).

دیدگاه مبادله و نظر بلومر نیز به ­نوعی زمینه مناسب را برای رضایت­مندی انسان و در نتیجه ­نشاط ­فراهم نموده ­است(توسلی، 1380: 406). در کنش­ متقابل بلومر نشاط اجتماعی را می­توان­ نوعی­کنش ­افراد در نظر گرفت. در دیدگاه بلومرکنش پیوسته است و به ­ناگزیر در هر دوره­ای  و در هر مقطعی ­از تاریخ ­تاثیرات و آثار ­گذشته­ی­ جامعه­ را در حالات ­موجود­ خود می­توان دید. پس در هر مطالعه­ای  باید توجه داشت که هیچ جامعه­ بدون تاریخ و سرگذشت نیست(همان: 478).

در مقوله نشاط از آن ­جا که ایرانیان مطابق آن­ چه ذکر شد مردمانی با نشاط بوده­اند پس می­توان ­فرهنگ نشاط را در بین ­آنان جستجو کرد. به نظر  بلومر معنی مشترکی که مردم  در جلوه­های حیات ­اجتماعی­خویش برآن توافق کرده اند موجب می­شودکه سلسله­ خطوط ­کنش­خویش ­را آن­ چنان­ تنظیم و متناسب ­با یکدیگر کنند که ­نوعی­ یکنواختی­ حاکم شود و همین امر نظم و تکرارپذیری را که پایه ­رفتار اجتماعی است به ­وجود می­آورد و آن را فرهنگ می­نامد(همان: 479).

محققین این پژوهش بر این باورندکه نشاط ­اجتماعی را در جریان تاریخ باستان هر ایرانی می­توان ملاحظه ­نمود و از طرفی­ طبق ­این ­نظرها ­با قراردادن این­ مقوله در هنجارهای اجتماعی و جامعه­پذیری هر فرد می­توان آن را عمومیت داده و به ­نوعی نشاط را در بین جامعه زنده نمود.

دیدگاه­ ساخت­ کنش ­اجتماعی­ یکی ­از نظریه­های ­معروف ­پارسونز نظریه رفتار یا تئوری ارادی ­رفتار است. فرد همواره راهی را پیش می­گیرد که­ منطبق با خواست نظام­ اجتماعی است. در عین حال­کنش­ اجتماعی جنبه ­عقلانی دارد و افراد همواره غایت و هدفی را در رفتار خود دنبال می­کنند(توسلی: 1386، 234). 

نظریه ازخود بیگانگی مارکس و وبر

از خود بیگانگی ­به ­این ­معنی ­است ­که ­شخص ­از حقیقت خودش جدا افتاده است (تنهایی، 1383: 235). دردیدگاه وبر نیزکه قفس آهنین را مطرح می­کند. انسان­ از انسانیت­اش تهی می­شود(همان: 314).

هویت ­چیزی نیست مگر انعکاسی از جامعه ­که فرد هوشیارانه در نظامی از ارزش­ها می­پذیرد و در موقعیت­های­ مختلف ­استفاده ­می­کند(ربانی­ودیگری، 1386: 35).  هویت­های جمعی ­در ارتباط با اقوام ­شکل­ خاصی ­می­پذیرند، خاطره ­داشتن ازشهرهای قوم­نشین، رفتارهای ­اجتماعی ­با نظارت­های ­مخصوص ­آن ­در این ­قبیل ­شهرها، اوقات­ فراغت و بوستان­های ­شهری(ربانی ­و دیگران، 1389: 126)، همه ­نشان هویت­جمعی در شهرهای قوم­نشین می­باشد. هویت­ جمعی، در­ همه­ جوامع، هم برای ­افراد و ­گروه‌ها حائز اهمیت است.

بوردیو درمورد متمایزسازی افراد و گروه‌ها از یکدیگر بحث­ می‌کند و مسئله تمایز یا Differentiation را مطرح می‌کند. مثلاً یک­ گروه می‌گویندکه ­ما از بقیه برتریم. دغدغه نظام درسال­های گذشته، جلوگیری ­از تهدیدآمیز شدن این ­موضوع بوده است. تهرانی­ها فکر می‌کنند اقوام ­از پشت­ کوه­ آمده‌اند و هیچ ­چیز نمی‌دانند و نمی‌فهمند (حاجیانی، 1389).

نظریه امید[9]

از زمینه­های مهم  به وجود آمدن احساس نشاط، وجود امید نسبت به ­خود، زندگی و آینده است(کمپل،1981).

نظریه­ دست­یابی به ­ارزش­ها[10]

بر­اساس ­این ­نظریه ­نشاط ­یک­ احساس ­فردی ­نیست. بلکه ­عبارتست ­از دست­یابی ­به­ چیزهایی­ که­ از نظر عموم­ واقعا ارزش­مند به­ حساب ­می­آیند(دارلینگ و استینبرگ، 1993: 113).

 سه ­نوع­ منبع­ نشاط ­موجود است: 1- لذایذ ­زندگی 2- دلبستگی­های ­زندگی               3- کارهای مفید هدف­مند. مورد سوم­ به ­نظر سلیگمن­ به­ معنای ­انجام ­کارهایی است که به­ منظور دست­یابی به ارزش­ها صورت می­گیرد و هدفی فراتر از ارضای تمایلات فردی را دنبال می­کنند(سلیگمن، 2002: 3 ).

جمع بندی نظریه­ها

 با توجه ­به ­نظریه­های مطرح شده از نظر محققین می­توان به­ چند فرضیه بر مبنای نظریه­ها اشاره نمود. در مبحث نشاط ­دورکیم در نظریه­ رابطه ­اجتماعی اخلاق را برخاسته از گروه دانسته و معتقد است که از طریق روابط متقابل و احساس مشترک­ تعهد و نشاط ایجاد می­شود و از طرفی ­نشاط ­نوعی­کارکرد اجتماعی در جوامع داشته و کنش ­اجتماعی افراد یا قومیت­ها را می­رساند. به ­اعتقاد پارسنز راهی­ که منطبق با خواست نظام اجتماعی است پایدار می­ماند و افراد هرجامعه­ای این­ مطلب ­را دنبال­ می­کنند. همین ­نگرش (ارادی ­بودن­ رفتار و کنش ­افراد) در نظر بلومر نیزجایگاه­ ویژه­ دارد. نشاط ­اجتماعی همان­ کنش پیوسته­ای است­که ­در هنجارهای ­اجتماعی ­ایرانیان و اقوام ­مختلف ­آن­ عمومیت داشته و از گذشته­های دور باقی مانده ­است. رسانه و مطبوعات ­در زنده نگه ­داشتن شادی و بسط­آن نقش­قابل توجهی ­داشته و «به­ نظر           می­رسد در مقوله­ جهانی ­شدن ­و آمیختگی­ فرهنگ­های ­قومیت­ها مثمرثمر باشد. با توسعه ­امکانات ­ارتباطی و شبکه­های اطلاع ­رسانی ­اکنون­ گروه­های فراملی­ جایگاه برتری ­نسبت ­به­ دولت­ها در فرهنگ­سازی یا ایجاد شکاف در دیوار فرهنگ ملی بیایند (نساج، 1388: 131).

  با این­جمع­بندی و نکات­اصلی نظریه­های قابل استفاده، فرضیه­های زیر قابل طرح است:

فرضیه­های تحقیق

1-  بین استفاده ­از مطبوعات و رسانه (X1 ) و میزان نشاط­رابطه وجود دارد (بلومر و کارکردگرایی).

2- میزان نشاط بر اساس قومیت­ها متفاوت است.

3- بین هویت جمعی (X2) و میزان نشاط رابطه وجود دارد (بوردیو).

4- بین روابط اجتماعی (X3 ) و میزان نشاط­رابطه وجود دارد (دورکیم).

 

 روش­شناسی تحقیق

تحقیق ­حاضر ­به ­روش ­پیمایش[11] در مقطع ­زمانی 1389 و در شهرهای تبریز (قوم  آذری)، نقده (آذری و کرد)، شهرکرد (لر) صورت ­گرفته است. داده‌های مورد نیاز تحقیق از دو طریق پرسشنامه و مراجعه به­ اسناد جمع‌آوری­ گردید. به­ منظور اطمینان از روائی، پرسشنامه­ طراحی شده ­قبل ­از تکمیل براساس ­نظرهای ­چند تن ­از اساتید صاحب‌نظر دانشگاه اصلاح گردید و برای ­حصول اعتبار نیز با انجام  پری­تست[12] و تکمیل آن در نمونه‌ای مقدماتی به ­حجم 30 نفر،  با انجام ­آزمون آلفای­ کرونباخ  به اصلاح نهایی­گویه­ها اقدام­ گردید. متغیر وابسته ­تحقیق ­سنجش نشاط­ اجتماعی و متغیرهای ­مستقل ­تحقیق نیز مشتمل بر چند مورد می‌باشند که­ گزینش این ­متغیرها و انتخاب ­گویه­های ­مربوطه ­برای­ سنجش ­آن­ها بر اساس مبانی ­نظری، بررسی منابع موجود و مطالعه­های انجام شده صورت­گرفته است. جدول ­شاخص­سازی گویه‌های نهایی ­هرکدام از متغیرها را پس ­از ­انجام پری­تست و اجرای­ آزمون ­آلفای­ کرونباخ نشان می‌دهد. به­ منظور پردازش داده‌ها و تهیه شاخص‌های مناسب برای اجرای مدل‌های آماری مورد نظر، برای هرکدام از متغیرهای مستقل فوق «شاخصی ترکیبی» محاسبه ­شد. برای­ این منظور پس ­از یکدست ­کردن­ گویه­ها (recode کردن گویه­های ­با جهت­ مخالف)، گویه‌های مربوط به ­هر متغیر وارد مدل آماری «تجزیه ­به­ مؤلفه‌های اصلی» (PCA) شده و عناصر مربوط ­به ­بردار ویژة­ متناظر با بزرگ­ترین مقدار ویژه  ماتریس همبستگی درونی آن­ها بعنوان ضرائب وزنی گویه‌ها استخراج گردید. سپس شاخص ترکیبی[13] مورد نظر به­ دست آمد. به این ترتیب داده‌های مورد نیاز برای اجرای مدل‌های مورد نیاز­ آماری، در مقیاسی فاصله‌ای- نسبی به­ دست آمدند. به­ طورکلی عملیات مربوط به این مرحله، که در هر مطالعه‌ای بعد از مرحله جمع‌آوری داده‌ها [14] و قبل از مرحله تجزیه و تحلیل داده‌ها[15] انجام می‌شود. علاوه بر خلاصه‌سازی اولیه و تهیه شاخص‌های کمی معنادار و قابل مقایسه، با ارتقاء مقیاس­داده‌ها از رتبه‌ای به فاصله‌ای- نسبی، باعث افزایش و ارتقاء کیفیت داده‌ها[16] شده و به ­این ترتیب امکان بهره‌گیری از تمامی روش‌های پارامتری پیشرفتة آماری را برای تجزیه و تحلیل آن­ها فراهم می‌نماید.

جامعه آماری در این تحقیق کلیه افراد ساکن بالای 18 سال است در شهرهای مورد نظر می­باشدکه از نمونه­گیری چندمرحله­ای استفاده شده است. یعنی نمونه­گیری خوشه­ای و تصادفی ساده.  در ابتدا نواحی شهرها به چند خوشه تقسیم شدند. سپس در هرخوشه باز تقسیم­بندی نهایی­ صورت­ گرفت و جمعیت نمونه برای پاسخ به پرسشنامه انتخاب گردید. به ­منظور برآورد حجم نمونه از فرمول کوکران استفاده شد که درکل تعداد 384  نفر به­ عنوان نمونه انتخاب گردید.

جدول شماره (1): شاخص­سازی متغیر وابسته و مستقل

متغیرها	شاخص­ها
وسایل ارتباط­جمعی	استفاده از رسانه­های دیداری و شنیداری (تلویزیون، ماهواره، رادیو و....)
رابطه اجتماعی	عاطفه مثبت و منفی نسبت به افراد (دوست، فامیل) اعتماد نسبت به آن­ها، سرمایه اجتماعی: (مشارکت اجتماعی، تعلق و علایق اجتماعی، احساس تعهد، مسئولیت­پذیری، اعتماد اجتماعی)، تصمیم­گیری، همدلی، امید به زندگی، رضایت از زندگی شخصی، داشتن سرمایه فرهنگی (دارایی­های فرهنگی مثل دارا بودن مهارت یا مدرک خاص)، کیفیت بیرونی زندگی (درآمد، شغل، سلامتی، مشارکت سیاسی).
هویت جمعی	تعلق به زبان مادی، سرزمین پدری، افتخارات حماسی، فرهنگی، پوشدن لباس محلی، آداب و رسوم خاص.
میزان نشاط	کلان (شرایط اقتصادی و معیشتی، اهداف مورد نظر مردم، کیفیت خدمات اجتماعی، شرایط فرهنگی (تنوع لباس و ...) فردی (شرایط شخصیتی، ارتباطی و روحی مردم).

در این ­تحقیق از دو نوع اعتبار صوری و سازه برای مقیاس­های اندازه­­گیری استفاده شده، علاوه برتطبیق مبانی نظری با تئوری­های موجود بلکه توسط متخصصین رشته نیز مورد ارزیابی قرارگرفت و در مدل اندازه­گیری لیزرل ضرایب متغیرهای مشاهده شده برروی متغیر پنهان، به ­عنوان اعتباز آن شاخص درنظر گرفته شد. ضرایب روایی متغیرها از طریق آلفای­ کرونباخ محاسبه شد که در جدول ذیل متغیرهای تحقیق و ضریب روایی آن­ها نشان داده شده است.

 

 

 

 

جدول شماره (2): متغیرهای تحقیق و نتایج آزمون آلفای کرونباخ

متغیرها	ضریب روایی
وسایل ارتباط جمعی	0.82
رابطه اجتماعی	0.76
هویت جمعی	0.81
میزان نشاط	0.84

یافته­های پژوهش

مشخصات عمومی پاسخگویان

از بین سه ­شهر مورد بررسی به ­نسبت یکسان 3/33 درصد پاسخگویان از شهرهای نقده، شهرکرد و تبریز بودند و 1/31 درصد قومیت خود را رد کردند، 8/39 آذری و 1/29 درصد لر ذکرکرده­اند. افراد مورد بررسی، 3/53 درصد را مردان و 7/46 درصد را زنان تشکیل داده­اند. هم­چنین 6/31 درصد آزمودنی­ها، مجرد و 4/66 درصدآنان متأهل و 2 درصد سایر موارد بوده­اند. نتایج یافته­ها نشان می­دهدکه میانگین سنی افراد مورد بررسی در حدود 32 سال بوده است.

آماره­های توصیفی مرتبط با متغیرهای مورد استفاده

جدول شماره(3): آماره­های پراکندگی مرتبط با متغیر وابسته (میزان نشاط)

متغیر	میانگین	انحراف معیار	واریانس	مینیمم	ماکزیمم	دامنه	تعداد
میزان نشاط	90/21	98/1	94/3	15	28	13	450

نتایج آماره­های پراکندگی نشان می­دهد که میزان نشاط در بین افراد مورد مطالعه، متوسط به بالاست.

 

 

 

 

 

 

جدول شماره (4): آماره­های پراکندگی مرتبط با متغیرهای مستقل

(هویت ملی، هویت محلی، رسانه و ارتباط)

متغیر	میانگین	انحراف معیار	ماکزیمم	مینیمم	دامنه تغییرات	تعداد
هویت ملی	8/13	18/4	18	2	16	450
هویت محلی	86/15	08/3	18	2	16	450
رسانه	22/15	94/5	38	1	37	450
ارتباط	83/15	58/4	25	3	22	450

براساس­آماره­های پراکندگی مرتبط با هویت محلی می­توان گفت که در مجموع، میزان هویت ­ملی افراد مورد مطالعه در حد متوسط به بالا قرار دارد(جدول شماره 2). براساس آماره­های پراکندگی مرتبط با هویت محلی می­توان گفت که­ میزان این متغیر از درحد متوسط بالاتر بوده است(جدول شماره 2). نتایج آماره­های پراکندگی حاصل آمده نشان می­دهدکه میزان ­استفاده از رسانه در بین­ افراد مورد مطالعه، از متوسط پائین­تربوده است(جدول شماره 2). نتایح آماره­های پراکندگی حاصل آمده نشان می­دهدکه میزان ارتباط در بین افراد مورد مطالعه، از متوسط به بالا بوده است(جدول شماره 2).

تجزیه و تحلیل استنباطی دومتغیره

 

جدول شماره(5): آزمون همبستگی بین متغیرها

متغیرها	آماره همبستگی پیرسون
رسانه	268/*-
هویت محلی	389/*
هویت ملی	253/*
روابط اجتماعی	336/*
*: همبستگی­ در سطح ­معنی­داری 01/	تعداد:384

 

 

 

 

 

نتایج آزمون r پیرسون برای بررسی همبستگی بین متغیرها نشان داد که: هر چه­ قدر میزان استفاده از رسانه در بین افراد مورد مطالعه فزونی بگیرد، به همان اندازه از میزان نشاط کاسته می­شود(جدول شماره 3). هر انداره میزان هویت محلی در بین افراد مورد مطالعه، روند فزاینده­ای داشته باشد، به­ همان اندازه بر میزان نشاط ­اجتماعی در بین­ افراد مورد مطالعه افزوده می­گردد. عکس این نیز صادق است(جدول شماره 3). هر اندازه افراد مورد مطالعه، هویت ملی آن­ها افزایش یابد به همان میزان نشاط ­اجتماعی آن­ها افزایش می­یابد عکس این امر نیزصادق است(جدول شماره 3). در این تحقیق رابطه بین روابط اجتماعی و میزان­ نشاط ­مثبت و معنی­دار می­باشد. عکس این امر نیز صادق است(جدول شماره 3). نتایج آزمون تحلیل واریانس برای بررسی رابطه بین متغیرها نشان داد که:

جدول شماره (6): آماره­های پراکندگی مرتبط با متغیر
 وابسته (میزان نشاط) برحسب اقوام

متغیر اقوام	تعداد	میانگین	انحراف معیار
کرد	140	4929/20	72788/1
آذری	179	0615/23	12836/2
لر	131	8473/21	48790/
کل	450	9089/23	98618/1

طبق جدول ­فوق ابتدا قوم­آذری بیشترین میانگین نشاط و سپس به ترتیب قوم لر و بعد قوم­کرد به­خود اختصاص داده­اند.

 

جدول شماره (7): آزمون تحلیل واریانس رابطه بین متغیرها

منبع واریانس	مجموع مربعات	درجه آزادی	میانگین مربعات	F	Sig.
بین گروهی	001/519	2	501/259	630/92	000/
درون گروهی	263/1252	447	801/2
کل	264/1771	449

نتایج آزمون تحلیل واریانس نشان داد مقدار آماره F برابر با 63/92 با درجه­ آزادی 2 و سطح معنی­داری 00/0 به­ دست آمده این نتایج نشان می­دهدکه اقوام از درجه نشاط متفاوتی  برخوردارند.

تحلیل رگرسیونی

در این تحقیق نویسندگان بر آن شدند تا علاوه ­بر روابط ­دو متغیره به روابط چندمتغیره در قالب مدل رگرسیونی بپردازد. ابتدا متغیرهای مورد نظر در نرم افزار spss  تعیین و آن­ها را از طریق نرم افزار Lisrel  در بخش Prelis به­ صورت داده­های مختص نرم افزار لیزرل قرار داده شد و سپس از طریق Simplis  و در نهایت لیزرل به طراحی مدل رگرسیونی پرداخته ­شد. این­ مدل نشانگر روابط ­متغیرهای ­مستقل­ با متغیروابسته وهم­چنین روابط متغیرهای مستقل با همدیگرمی­باشد. مدل­های رگرسیونی معمولا یک متغیر وابسته دارند و صرفاً روابط مستقیم را نشان می­دهند. آماره متناظر اثر متغیرهای مستقل بر وابسته را گاما و آماره متناظر روابط متغیرهای مستقل را فی­می تشکیل می­دهند. با واردکردن میزان نشاط ­اجتماعی به ­عنوان متغیر وابسته و 4 متغیر مستقل (هویت­محلی، هویت­ملی، رسانه­ و ارتباط) به­ عنوان متغیرهای پیش­بین ­در مدل­ رگرسیون از طریق  نرم­ افزار لیزرل  نتایج زیرحاصل آمده است:

با توجه ­به­ نتایج حاصل از آزمون مدل می­توان ­گفت که متغیرهویت محلی بیشترین ارتباط با میزان نشاط داشته است. سپس هویت ­ملی و بعد هم رسانه بیشترین ارتباط با متغیر وابسته داشته­اند. در صورتی­که متغیر روابط­ کمترین رابطه را با متغیر وابسته در مدل رگرسیونی نشان ­داده است. اما نکته مهم­تر این ­که عدد 63/0 در سمت راست متغیر وابسته نشان ­دهنده ضریب عدم تعیین است ­که مشهور به psi است و اگر این عدد را از 1 کم­ کنیم، ضریب تعیین­ مدل به دست می­آید. 37/0=62/0-1 یعنی 37 درصد از متغیر وابسته یعنی نشاط ­اجتماعی توسط این ­مدل تبیین ­شده ­است و این نشانگر برازش خوب مدل می­باشد. و می­توان با تکیه بر نتایج آن مدعی شد که عوامل مطرح شده در مدل ­نظری بیش از 37 درصد از متغیر نشاط را مورد تبیین قرار داده­اند. شاخص­های متعددی برای برازش مدل در این رویکرد موجود است. از جمله خی­دو و Rmsea که در مدل رگرسیونی مورد نظر به خاطر اشباع مدل مقادیری به آن­ها تعلق نگرفته است.

 

نتیجه­گیری

احساس نشاط به­ متغیرهای متفاوت اجتماعی و فردی بستگی دارد که از یک طرف به سیستم ­حکومت و از سوی دیگر به جامعه مورد بررسی و در نهایت به خود شخص بر می­گردد. نتایج این بررسی نشان داد که در میان افراد مورد مطالعه میزان نشاط از متوسط به­ بالاست. اما هویت ­ملی و محلی و رسانه به ­ترتیب در حد متوسط ­به بالا، متوسط و از متوسط به ­پایین است. هر اندازه هویت ملی افراد مورد مطالعه زیاد  می­شود نشاط ­اجتماعی ­در آن­ها افزایش ­پیدا می­کند، استفاده­ از رسانه ­به ­میزان ­زیاد نشاط­ را کم خواهدکرد. هر انداره میزان هویت محلی در بین ­افراد مورد مطالعه، روند فزاینده­ای داشته باشد، به­ همان ­اندازه ­نشاط ­اجتماعی در بین افراد مطالعه افزوده می­گردد. روابط ­اجتماعی از سوی افراد، خود عاملی است که می­تواند منجر به افزایش میزان نشاط شود. در این تحقیق نیز رابطه بین روابط­ اجتماعی و میزان نشاط مثبت و معنی­دار می­باشد. نتایج تحقیق نشان داده­ است­که ­قوم آذری از میان سه قوم مورد بررسی بیشترین نشاط را داشته­اند و قوم لر و سپس کرد مراتب بعدی را در این مقوله به خود اختصاص داده­اند. میانگین این ­متغیر در بین­ اقوام­ چنین­ بوده ­است:

قوم­آذری: 06/23، کرد: 49/20، لر: 84/21.  نتایج آزمون تحلیل واریانس ­با مقدار آماره F برابر با 63/92 با درجه آزادی 2 وسطح  ­معنی­داری 00/0 به­دست آمده بیانگر این نتیجه می­باشد.

پس طبق نظر بلومر و کارکردگرایان که در فرض (1) بیان شد بین استفاده از رسانه و میزان نشاط ­ارتباط وجود دارد. نشاط ­نوعی ­کنش افراد بوده و از طرفی فرهنگ نشاط با رسانه ­ارتباط منفی ­دارد. فرض (2)  نیز مطابق با آن­ چه در بالا ذکر شد، اثبات­ می­شود. اقوام درجات متفاوتی از نشاط را نشان می­دهند. در فرض (3) محققان با توجه به­ نظر بوردیو به ­هویت­ جمعی و میزان نشاط اشاره­ کرده­اند. هویت، ماهیت ترکیبی و چندوجهی دارد. در بین هویت­ها، هویت ­محلی بیشترین و سپس هویت ­ملی ارتباط با میزان  ­نشاط را نشان داده­اند. با این ­اوصاف بهترین راهکارهایی­ که می­توان جهت افزایش میزان نشاط­ در میان اقوام ذکر شده بیان کرد این ­است­که سیستم تلاش مضاعف­تری جهت ایجاد نشاط­ در میان­ اقوام به ­خصوص قوم­کرد، اعمال­کند، این اقوام هرکدام دارای پیشینه با نشاطی بوده­اند. ثبت ­جهانی چنین نشاط و موسیقی پرنشاطی ازکارهای مثمر ثمر سیستم خواهد بود. اصول طراحی مؤسسات ­ اجتماعی آینده ما باید همخوان و همساز با اصول­ سازمانی باشدکه طبیعت­ فرهنگی ­ مشخص و معین ­برای پایدارسازی­ حیات ­اجتماعی تدارک دیده است. نظام ­سیاسی باید شدیداً درجهت پرورش و تقویت هویت­های قومی و محلی و بارور ساختن آن در کنار ایجاد نوعی هویت ملی و مفهوم شهروندی اقدام کند. نتایج حاکی از آن است­که میزان بالایی از نشاط در میان اقوام  به ­طور کلی دیده نمی­شود. تقویم ها حاکی از آن است که ما هر روز و هر ماه عیدی به ­خصوص جهت شادی داشته­ایم که­ متاسفانه امروز آثار آن از بین ­رفته است، رسانه با تقویت برنامه­های تلویزیونی در این راه مفید خواهد بود. هرچند نتایج نشان داده است که­ ارتباط ­رسانه و نشاط منفی است. ارتباط­ بین افراد از عوامل ­مهم میزان نشاط­ است. در جامعه مصرف­زده و تجمل­گرا نمی­توان انتظار داشت که ارتباط­ها و همبستگی گسترده­تر شود. ارتباط کمتر، اعتماد کمتری را به­دنبال خواهد داشت و علاوه برکم شدن نشاط از سرمایه­های­ اجتماعی ما نیز کاسته خواهد شد. زیرا بین سرمایه ­اجتماعی و روابط ­اجتماعی­ مبتنی بر اعتماد عضویت­ در انجمن­های ­داوطلبانه، تقویت مشارکت سیاسی، عملکرد دموکراتیک نهادهای حکومتی و تقویت ­نهادهای مدنی ­ارتباط ­مستقیمی وجود دارد. حال این­که نبود و یا کم­ شدن نشاط در درون­ جامعه و در بین ­اقوام و هویت­های جمعی و اجتماعی سرمایه­های اجتماعی و انسانی را به قهقرا می­کشاند. در کلام آخر محققان­ معتقدند میزان ­نشاط اجتماعی­ بالا خواهد بود به ­شرط­ آن­ که امید به­ آینده، ارتباطات و همبستگی اجتماعی و هویت­ ملی و محلی نیز بالا برود. نشاط با فرهنگ مثبت ­تفکر جهت­دار را نیز به ­دنبال ­خواهد داشت و پیشرفت­های­ علمی و صنعتی در آینده­ای  نزدیک  به ­نظاره خواهیم نشست.

منابع

 ازکمپ، ا. (1370). روان­شناسی­کاربردی. مترجم: ف، رهبر. مشهد: آستان قدس رضوی.

اینگلهارت، ر. (1373). تحول فرهنگی در جامعه پیشرفته صنعتی. مترجم: م، وتر. تهران: کویر.

اعتماد. (1388). زنده باد امید. گفتگو با سوسن شریعتی: ارشاد علیجانی. تهران: ضمیمه ش: 2135، سوم دی.

اعتماد. (1388). امید ملکی، توهم سیاسی امید اجتماعی. ضمیمه ش 2135، سوم دی.

پورحسین، ر. نشاط­اجتماعی.www.drph.bloga.com . زمان استفاده از سایت: 1/8/1389.

تنهایی، ح؛ ا. (1383).  درآمدی بر مکاتب و نظریه­های جامعه­شناسی. مشهد: مرندیز.

توسلی، غ. (1380). نظریه­های جامعه­شناسی. تهران: سمت.

حاجیانی، ا. (1389). مقاله ارائه شده در نشست هویت دینی و علمی. سایت بنیاد بازشناسی لارستان کهن حوزه مطالعات جنوب و خلیج فارس.

ربانی، ر و دیگران. (1389).  بررسی عوامل موثر بر هویت اجتماعی شهرهای جدید. فصلنامه مطالعات ملی، سال یازدهم، ش 3.

ربانی، ر و دیگری. (1386).  روانشناسی اجتماعی. اصفهان: دانشگاه اصفهان.

رضاییان، علی. (1379).  مدیریت رفتار سازمانی. تهران: سمت.

ربانی، ر و دیگران. (1386).  بررسی رفاه اقتصادی و اجتماعی و میزان مشارکت شهروندان در امور شهری. مجله علوم اجتماعی، سال چهارم، ش2.  

صیادی­فر، س. گمشده­ای ­به­ نام­ شادی­ اجتماعی (چرا شاد نیستیم). سایت ­نشریه قدس، 7/12/1384.

صفی­زاده، ف. (1389).  شادی و نشاط رمز موفقیت در ایران باستان. سایت نسل برتر.

عبدی، ع و دیگری. (1378). تحولات فرهنگی در ایران. تهران: روش.

کار، آ. (1385). علم شادمانی و نیرومندی­های ­انسانی. ترجمه: پ، شریفی و دیگران. تهران: سخن.

مایکل، ا. (1383). روان­شناسی­شادی. ترجمه: م، گوهری ­و دیگران. اصفهان: انتشارات ­جهاد دانشگاهی.

نساج، ح. (1388).  جهانی شدن و هویت اقوام ایرانی. فصلنامه پژوهش، سیاست­نظری، ش پنجم، دوره جدید.

هزارجریبی، ج و دیگری. (1388).  بررسی­ عوامل­ مؤثر بر نشاط­ اجتماعی­ در شهر تهران. نشریه جامعه­شناسی­کاربردی، سال بیستم ، ش 1.

واحد بهداشت و روان مرکز بهداشت شرق تهران. نشاط­اجتماعی و سلامت روان. سایت دانشگاه علوم پزشکی و درمانی شهید بهشتی. زمان استفاده ازسایت: 10/8/1389.

وزارت کشور. (1388).  پیش نویس طرح نشاط اجتماعی وزارت کشور. سایت وزارت کشور.

Adams Vh.a. (1997). paradox in African Amrican quality of life. social indicators Research.p 502.

Argyle.M. (1999). Causes and correlates of happiness in D.kahneman. E.diener & N.Schwarz(Eds). well- being:the foundations of hedonic psychology (pp 353-373 ).

Campbell, A. (1981). the sense of well-being in America. new York:Mc GROW-Hill.

Gilbert p, trower p. (1990). the Evolution and manifestation  of social anxiety in crozier WR, shyness and Embarrasment: prospective from social psychology (pp,144.177). Cambridge, uk: Cambridge university press.

Martin MW, Gawron V.J. (1979). individual differences in pdlly annaism. journal of personality assessment (p430.412.411).

Seligman and Danner, E, M. (2002). Very happy people, sychological sience. 13:81-4.

Zhan, L. (1992). Quality of life conceptual and mensurment issue. journal of advance nursing 17, 596.

 

 

---

1-  استاد گروه علوم اجتماعی دانشگاه اصفهان.       

E-Mail: [e-mail]

2-  دانشجوی دکتری جامعه­شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد دهاقان.

E-Mail: [e-mail]

3-  دانشجوی دکتری جامعه­شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد دهاقان.

E-Mail: [e-mail]

4-  دانشجوی دکتری جامعه­شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد دهاقان

E-Mail: [e-mail]

1- Happiness

2- Positive affect

3- Affect  balance

4- Satisfaction

1- Hope Theory 

2- Objectives list Theory   

[11] -Survey study

[12] -Pre -Test

[13] -CI: Composed Index

[14]- Data Gathering

[15]- Data Analysis

[16]- Data Quality

مراجع

 ازکمپ، ا. (1370). روان­شناسی­کاربردی. مترجم: ف، رهبر. مشهد: آستان قدس رضوی.

اینگلهارت، ر. (1373). تحول فرهنگی در جامعه پیشرفته صنعتی. مترجم: م، وتر. تهران: کویر.

اعتماد. (1388). زنده باد امید. گفتگو با سوسن شریعتی: ارشاد علیجانی. تهران: ضمیمه ش: 2135، سوم دی.

اعتماد. (1388). امید ملکی، توهم سیاسی امید اجتماعی. ضمیمه ش 2135، سوم دی.

پورحسین، ر. نشاط­اجتماعی.www.drph.bloga.com . زمان استفاده از سایت: 1/8/1389.

تنهایی، ح؛ ا. (1383).  درآمدی بر مکاتب و نظریه­های جامعه­شناسی. مشهد: مرندیز.

توسلی، غ. (1380). نظریه­های جامعه­شناسی. تهران: سمت.

حاجیانی، ا. (1389). مقاله ارائه شده در نشست هویت دینی و علمی. سایت بنیاد بازشناسی لارستان کهن حوزه مطالعات جنوب و خلیج فارس.

ربانی، ر و دیگران. (1389).  بررسی عوامل موثر بر هویت اجتماعی شهرهای جدید. فصلنامه مطالعات ملی، سال یازدهم، ش 3.

ربانی، ر و دیگری. (1386).  روانشناسی اجتماعی. اصفهان: دانشگاه اصفهان.

رضاییان، علی. (1379).  مدیریت رفتار سازمانی. تهران: سمت.

ربانی، ر و دیگران. (1386).  بررسی رفاه اقتصادی و اجتماعی و میزان مشارکت شهروندان در امور شهری. مجله علوم اجتماعی، سال چهارم، ش2.  

صیادی­فر، س. گمشده­ای ­به­ نام­ شادی­ اجتماعی (چرا شاد نیستیم). سایت ­نشریه قدس، 7/12/1384.

صفی­زاده، ف. (1389).  شادی و نشاط رمز موفقیت در ایران باستان. سایت نسل برتر.

عبدی، ع و دیگری. (1378). تحولات فرهنگی در ایران. تهران: روش.

کار، آ. (1385). علم شادمانی و نیرومندی­های ­انسانی. ترجمه: پ، شریفی و دیگران. تهران: سخن.

مایکل، ا. (1383). روان­شناسی­شادی. ترجمه: م، گوهری ­و دیگران. اصفهان: انتشارات ­جهاد دانشگاهی.

نساج، ح. (1388).  جهانی شدن و هویت اقوام ایرانی. فصلنامه پژوهش، سیاست­نظری، ش پنجم، دوره جدید.

هزارجریبی، ج و دیگری. (1388).  بررسی­ عوامل­ مؤثر بر نشاط­ اجتماعی­ در شهر تهران. نشریه جامعه­شناسی­کاربردی، سال بیستم ، ش 1.

واحد بهداشت و روان مرکز بهداشت شرق تهران. نشاط­اجتماعی و سلامت روان. سایت دانشگاه علوم پزشکی و درمانی شهید بهشتی. زمان استفاده ازسایت: 10/8/1389.

وزارت کشور. (1388).  پیش نویس طرح نشاط اجتماعی وزارت کشور. سایت وزارت کشور.

Adams Vh.a. (1997). paradox in African Amrican quality of life. social indicators Research.p 502.

Argyle.M. (1999). Causes and correlates of happiness in D.kahneman. E.diener & N.Schwarz(Eds). well- being:the foundations of hedonic psychology (pp 353-373 ).

Campbell, A. (1981). the sense of well-being in America. new York:Mc GROW-Hill.

Gilbert p, trower p. (1990). the Evolution and manifestation  of social anxiety in crozier WR, shyness and Embarrasment: prospective from social psychology (pp,144.177). Cambridge, uk: Cambridge university press.

Martin MW, Gawron V.J. (1979). individual differences in pdlly annaism. journal of personality assessment (p430.412.411).

Seligman and Danner, E, M. (2002). Very happy people, sychological sience. 13:81-4.

Zhan, L. (1992). Quality of life conceptual and mensurment issue. journal of advance nursing 17, 596.