بررسی تاثیر فضاهای عمومی شهری و فضای مجازی در شکل‌گیری افکار عمومی جامعه

قاسم‌زاده, بهنام; رسول‌زاده‌اقدم, صمد; رهبری‌پور, کسری

همایش سردبیران نشریات علمی دانشگاه آزاد اسلامی

سامانه یکپارچه نشریات علمی دانشگاه آزاد اسلامی

تعداد نشریات	418
تعداد شماره‌ها	10,006
تعداد مقالات	83,641
تعداد مشاهده مقاله	78,606,881
تعداد دریافت فایل اصل مقاله	55,761,763

بررسی تاثیر فضاهای عمومی شهری و فضای مجازی در شکل‌گیری افکار عمومی جامعه

مطالعات جامعه شناسی

مقاله 2، دوره 4، شماره 11، مرداد 1390، صفحه 21-35 اصل مقاله (482.19 K)

نوع مقاله: علمی پژوهشی

نویسندگان

بهنام قاسم‌زاده¹؛ صمد رسول‌زاده‌اقدم²؛ کسری رهبری‌پور³

¹کارشناسی ارشد معماری دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز (نویسنده مسئول).

²عضو هیات علمی دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، گروه مطالعات خانواده؛ تبریز- ایران

³کارشناسی ارشد معماری دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز.

چکیده

اشاعه تکنولوژی اطلاعاتیمدرن درتمام جوامع جهانی برشیوه زندگی روزمره تاثیرگذاربوده و الگوهای رفتاری جامعه و فضاهای شهری نیز متاثر از این اشاعه سریع است. این تاثیرپذیری صرفاً در محیطهای فیزیکی و محسوس اطراف نیست، بلکه جامعه ازهر دو محیط فزیکی ومجازی تاثیر میپذیرد. پاسخگویی به نیازهای اجتماعی انسان وتأمین فرصتهای لازم در زمینهی کسب تجارباجتماعی وی، مستلزم وجود فضا و قرارگاههایی (رفتاری- کالبدی) است. فضای عمومی ظرفیتی عظیم در پاسخ به این جنبه از حیات انسان درجوامع شهری محسوب میشود. از اینرو مقاله حاظر به بررسی فضاهای عمومی ونقش آنها در شکلگیری افکارعمومی شهروندان میپردازد. در تحقیق حاضر به اقتضای موضوع و با توجه به امکانات، روش پیمایشی برای گردآوری اطلاعات مد نظر قرار گرفت. جامعهی آماری مورد مطالعه در این پژوهش شهرندان تبریزی میباشندکه 300 نفربعنوان نمونه بصورت تصادفیساده ازمحلات مختلف انتخاب شدند. برای بررسی فرضیاتپژوهش ازآزمونهایt-test، تحلیلواریانس وضریبهمبستگی پیرسون و رگرسیون چند متغیره استفاده شده است. یافتهها حاکی از ارتباط مثبت و معنیدار تک تک متغیرهای اصلی تحقیق (سن، جنس، فضاهای عمومی، امکانات فضاهای عمومی و مجازی) با متغیرهای وابسته (میزان استفاده مردم از فضاهای عمومی شهری و مجازی، میزان امنیت شهروندان و پیدایش افکار عمومی) میباشد.

کلیدواژه‌ها

فضاهای عمومی؛ فضاهای شهری؛ افکار عمومی؛ فضای مجازی

اصل مقاله

«مطالعات جامعه‌شناسی»

سال سوم، شماره یازدهم، تابستان 1390

ص ص 35-21

بررسی تاثیر فضاهای عمومی شهری و فضای مجازی
در شکلگیری افکار عمومی جامعه

بهنام قاسمزاده¹

صمد رسولزادهاقدم²

کسری رهبریپور³

تاریخ دریافت مقاله:2/4/1392

تاریخ پذیرش نهایی مقاله:10/12/1392

چکیده

واژگان کلیدی: فضاهای عمومی، فضاهای شهری، افکار عمومی، فضای مجازی.

مقدمه

محیط شهری علاوه براسکان جمعیت وفعالیتهای اقتصادی شکل دهنده روابط اجتماعی و فرهنگی بشر نیز هستند(پورمحمدی و دیگری، 1392: 38). فضاهای عمومی عرضه ظهور وجه اجتماعی زندگی انسان در جامعه است(بصیریمژدهی و دیگری، 1389: 38). فضاهایی که مردم برای فعالیتهای فردی و جمعی به آن میروند. این فضاها ممکن است شکلها و نامهای متفاوتی داشته باشد: پارک، میدان، بازارچه، کافه یا مرکز فرهنگی(کاشانیجو، 1389). ممکن است تحت مالکیت عمومی یا خصوصی باشد. اما به هر حال به روی مردم باز است. این فضاها ممکن است به صورت برنامهریزی شده خلق شده باشند یا به صورت خودجوش و درنتیجه استفادهی مکرر مردم ازیک فضا برای یک فعالیت معین به وجود بیایند
(مدنیپور، 1391). البته در تعریف فضاهای عمومی از منظر شهرسازان و جامعهشناسان تفاوتهایی وجود دارد. از منظر شهرسازی همهی فضاهای باز و در دسترس عموم نظیر خیابان و بازار از جمله فضاهای عمومی شهری تلقی میشوند، صرف نظر از آنکه در آن چه روی میدهد(مظفر و همکاران، 1392). اما از منظر اجتماعی تنها آن دسته از فضاهای باز شهری که کنش جمعی در آن ها رخ میدهد یا اثرات اجتماعی قابل توجهی دارند. ازجمله استراحت وتجدید قوا، معاشرت و تعامل اجتماعی یاخبرگیری و اطلاع رسانی در زمره فضاهای عمومی بالفعل تلقی میشود، به این اعتبار بسیاری ازفضاهای باز شهری تنها به صورت بالقوه، فضاهای عمومی محسوب میشوند(تانکیس، 1388). فضاهای شهری بخشی از فضاهای باز و عمومی شهرها هستند که به نوعی تبلور ماهیت زندگی جمعی میباشند، یعنی جایی که شهروندان در آن حضور دارند. فضای شهری صحنهای است که داستان زندگی جمعی در آن گشوده میشود
(میرمقتدایی، 1388). فضایی است که به همه مردم اجازه میدهدکه به آن دسترسی داشته باشند و در آن فعالیت کنند در این فضا فرصت آن وجود دارد که برخی مرزهای اجتماعی شکسته شوند و برخوردهای از پیش تدوین نیافته به وقوع بپیوندد و افراد در یک محیط اجتماعی جدید با هم اختلاط یابند. این فضا بایستی توسط سازمان عمومی اداره شود تا در جهت منافع عمومی باشد. با این حال فضاهای عمومی حاصل درجات مختلفی از عمومی بودن و خصوصی بودن هستند که دارای اهداف عملکردی و نمادین میباشند(Mandeli, 2010). بنابراین شرط اساسی برای این که یک فضای عمومی فضای شهری تلقی شود، این است که در آن تعامل و تقابل اجتماعی صورت گیرد(رفیعیان و دیگری، 1384). کوهن معتقد استکه اصطلاح فضای عمومی مفهومی چند شاخه استکه از آن تعاریف زیاد و گاه متناقضی وجود دارد
(Kohn, 2004: 11-12). فضای شهری با تسهیل جریان شهروندی از طریق حس تعلق انسان به محیط (فضای ساخته شده ازجنبه کالبدی) و اجتماع (ازطریق تسهیلکنشهای متقابل انسانها بایکدیگر) حیات مدنی را به کالبد شهر تزریق خواهد نمود(حبیبی، 1378). عملکرد اصلی فضای عمومی، فراهم سازی و بسترسازی حضور مردم میباشد؛ لذا ابعاد اجتماعی وفرهنگی آن از جایگاه ویژهای برخوردار است(رفیعیان
و دیگری، 1388: 228؛ صادقیفسایی و دیگری، 1391).

فضاهای مجازی

گسترش روزافزون استفاده از شبکهی جهانی اینترنت از جنبههای گونان قابل بررسی و مطالعه است. بنابر نظر لوفبور سه مؤلفهی فضای طبیعی، ذهنی و اجتماعی برای شکلدهی به فضای زیستی ارتباطی مناسب، ضروری است(افروغ، 1377؛ پرهیزکار، 1389). فضای مجازی بعنوان یک فضای ارتباطی(هاتف، 1388) از این امر مستثنی نیست فضای مجازی به دلیل توانمندی و امکانات بالقوهی خود در کشورهای توسعه یافته نقشی را به دست آوردکه آن را بدیل به فضای شهری تبدیلکرد. نگاه به این فضا با رویکرد انسانشناسی شهری علاوه بر ارائهی شناختی از آن و مختصات ویژهاش میتواند نسبت آن فضا را با فضاهای شهری نشان دهد. این نسبت از دو منظر قابل مطالعه است: الف) فضاهای پیشین یعنی فضاهای شهری که فرد پیش از ورود به فضای مجازی از آن استفاده میکرده؛ ب) فضای پسین، یعنی فضای شهریکه پس از ورود فردبه فضای مجازی امکان استفاده یاتولید آن به وجود آمده است(صبوریخسروشاهی و دیگری، 1392). درعین حال نشان دادن اینکه آیافضای مجازی در وضعیت کنونی(دوران، 1381؛ عبداللهیان و دیگری، 1387) خود توانسته اساساً کارکرد یک فضای شهری را داشته باشد یا نه و اینکه چنین کارکردی چه ویژگیهایی دارد وچه افرادی با چه خصوصیاتی ازاین فضا به تعامل با دیگری میپردازند میتواند مورد بررسی قرار گیرد.

اهداف تحقیق

هدف کلی تحقیق

بررسی نقش فضاهای عمومی و شهری و مجازی در شکلگیری افکار عمومی

اهداف جزئی

1. بررسی میزان استفاده مردم شهر از فضاهای عمومی برای کسب اطلاعات مختلف

2. بررسی میزان استفاده مردم شهر از فضاهای مجازی

3. بررسی میزان امنیت شهروندان از فضاهای عمومی و شهری

پیشینه تحقیق

جدول شماره (1): خلاصهای از پیشینه تحقیقات انجام شده

پژوهشگر	موضوع	نتایج منفی	نتایج مثبت
لیپتون 2003	فضاهای عمومی شهر	مرزهای نفوذناپذیر و انتشار اطلاعات غلط یا کلیشهای پیامدهای نامطلوبی به جای میگذارد.	فضاهای عمومی به عنوان اتاق زندگی بیرونی و مرکز تفریح و فراغت بیرون از خانه
اتکینسون و بلندی، (2005) اسمیت و لاو (2005)	تنزل روابط اجتماعی شهری	از دست دادن فضاهای عمومی در شهر منجربه پیامدهای مهم اجتماعی خواهد شد.	فضاهای عمومی مرتبط است با عملکرد حدود فعالیت عمومی و زمینهی مشارکت مردم را فراهم میآورد.
عصاریان (1385)	امنیت زنان در فضاهای شهری	مکانهای شهری محل وقوع اتفاقات شهری است. رشد سریع شهرها، تفاوتهای غیرمنصفانه بین دو جنس، بیعدالتی، عدم احساس امنیت برای زنان را به وجود آورده است.	مدیریت شهری کارآمد با نگاه برابریخواهانه به تمام شهروندان میتواند به ایجاد تعادل و توازن و امنیت شهر بینجامد.
سازمان ملی جوانان درباره امنیت روانی اجتماعی زنان (1385)	احساس امنیت و جداسازی فضاهای عمومی زنانه	هراس از حضور در ساعات آخر شب، ترس از تنها ماندن در مکانهایی مانند پارک، ترس از رانندگان ماشینهای شخصی یا حرف زدن با مردان ناآشنا. جدایی زنان از عرصههای عمومی و خصوصی و محدود شدن زنان به عرصه عمومی.	حضور روزافزون زنان در شهر و مشارکت آنان در فعالیتهای اجتماعی اقتصادی سیاسی و فرهنگی که احساس امنیت در محیط شهر و رفت و آمدهای شهری از مهمترین آنهاست که باید مورد توجه برنامهریزان شهری قرار گیرد.
زنجانیزاده (1380)	عدم حضور زنان در برنامهریزی شهری	شهروند در بهترین صورت خود فردی است سالم و جوان بدون هیچ مسألهای که میخواهد تنها در خیابان جابهجا شود. بنابراین تمام خدمات شهری برای تأمین نیازهای اوست. نگاه مردانه شهرباعث شده است اگر خدمات و امکاناتی نیز در زمینه حفظ امنیت شهروندان در نظر گرفته شده در حدی باشد که فقط برای یک مرد کافی است. همین مسأله باعث عدم امنیت بیشتر زنان گردیده است.
بن اچ بگدیکیان(1972)	برجستهسازی وسایل ارتباط جمعی در پیدایش افکار عمومی	در برجستهسازی به شهروندان القا میشود که اولویتهای فکری آنها چه چیزهایی است و این تعیین اولویت تا حدودی تعیین اولویت افکار عمومی در جامعه نیز خواهد بود.	رسانهها نمیتوانندبه مردم بگویند چگونه بیندیشند. آنها میگویند که به چه بیندیشند، آنچه رسانهها گزارش میدهند در دستور کار مردم قرار میگیرد.

باتوجه به آن چهکه درادبیات نظری و پیشینهی تحقیق ذکرشده، مدل نظری تحقیق حاظر را میتوان به شکل زیر ترسیم نمود.

شکل شماره (1): مدل تحلیلی تحقیق

فرضیههای تحقیق

1. بین جنس و میزان استفاده از فضاهای مجازی رابطهی معنیداری وجود دارد.

2. فضاهای عمومی شهری در به وجود آمدن افکار عمومی نقش مؤثری دارد.

3. فضاهای مجازی در به وجود آمدن افکار عمومی نقش مؤثری دارد.

4. میزان امنیت با توجه به فضاهای عمومی و شهری متفاوت است.

روش تحقیق

درتحقیق حاضر به اقتضای موضوع و باتوجه به امکانات، روش پیمایشی^{^[1]} به منزله مناسبترین روش برای گردآوری اطلاعات مدنظر قرار گرفت. زیرا چهارچوب تئوریک وفرضیههای تحقیق نیز، به کارگیری روش پیمایشی رابرای گردآوری وآنالیزدادهها بیشتر امکانپذیر میسازد. درتحقیقات پیمایشی تکنیک‌های متعددی ازقبیل مصاحبه عمیق، ساختمند، مشاهده، تحلیلمحتوا جهتگرد‌آوری داده‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند. اما پرسشنامه رایج‌ترین تکنیک مورداستفاده درتحقیق پیمایشی است. دراین تحقیق پرسشنامه ازترکیب یکسری از گویه‌ها و به شکل طیف لیکرت بوده است. اعتبار استفاده شده در این تحقیق، اعتبار صوری است. برای بررسی آلفای کرونباخ پرسشنامه تحقیق حاضر ابتدا نمونه‌ای شامل 50 پرسشنامه دربین شهروندان شهر تبریزکه به صورت کاملاً تصادفی انتخاب شدند؛ پخش شد(پیشآزمون)، سپس از طریق نرم‌افزار (spss) برای هرکدام از متغیرهای مستقل و متغیر وابسته، آلفای کرونباخ بدست آمد. پرسشنامههای تحقیق پس از بازبینی و اطمینان از صحت روش گردآوری، کدگذاری شد و اطلاعات پرسشنامه در قالب کد به رایانه منتقل شدند اطلاعات پرسشنامه در نرمافزار spss در دو بخش پردازش شدهاند. جامعهی آماری، شهر تبریز و نمونه آماری که به شکل تصادفی ساده از محلههای مختلف شهر تبریز به تعداد 300 نفر است.

یافتههای توصیفی

توصیف کلی وضعیت پاسخگویان

طبق نتایج به دست آمده از متغیر سن، 56 نفر (6/18 درصد) افراد در ردهی سنی کمتر از 20 سال قرار دارند، 101 نفر (6/33 درصد) در ردهی سنی 20 الی 30 سال قرار دارند، 53 نفر (5/17 درصد) افراد در ردهی سنی بین 30 تا 40 سال و 20 نفر (9/19 درصد) پاسخ دهندگان در ردهی سنی بالاتر از 40 سال قرار دارند. بیشترین فراوانی متعلق به ردهی سنی 20 تا 30 سال میباشد. نتایج مربوط به متغیر جنسیتی نشان میدهد که 138 نفر (46 درصد) از پاسخگویان را مردان و 157 نفر (3/52 درصد) را زنان تشکیل میدهند. بیشترین فراوانی را زنان تشکیل میدهند. طبق نتایج به دست آمده از متغیر محل تولد پاسخ دهندگان، 219 نفر (73 درصد) درشهرها متولد شدهاند و 42 نفر(14 درصد) در روستاها متولد شدهاند. بر اساس یافتههای به دست آمده از متغیر مدت اقامت در محل سکونت پاسخگویان، 65 نفر (6/24 درصد) کمتر از 5 سال است که در این منطقه سکونتدارند، 83 نفر (6/27 درصد) بین 8 تا 20 سال، 48 نفر (1/16 درصد) اعلام کردهاند که بیشتر از 20 سال است که در این منطقه سکونت دارند. نتایج مربوط به متغیر وضع مالکیت منزل مسکونی پاسخ دهندگان نشان میدهد که، 104 نفر (7/34 درصد) پاسخ دهندگان درمنزل ملکی (شخصی) خود زندگی میکنند، 99 درصد (33 درصد) در منزل اجارهای و 71 نفر (7/13 درصد) در منزل پدری خود ساکن هستند. فضاهای عمومی، محلی برای تعاملات انسانهاست و انسانها آزادانه میتوانند درمورد مسائل مختلف به بحث و گفتگو بپردازند، افراد دارای الگوهای رفتاری متفاوتی هستند وهرکدام عقاید و نظریههای مختلفی دارند. معمولاً انسانها درفضاهای عمومی شهرنظیر کافهها، میادین و صفهای نانوایی، پارکها و محل کار و ... با یکدیگر ارتباط برقرار میکنند و در این ارتباط راجع به مسائل مختلف با یکدیگر گفتگو میکنند. که این بحثها باعث شکلگیری افکار عمومی در بین مردم میگردد. براساس نتایج به دست آمده از نوع بحث و گفتگو در فضاهای عمومی، 57 درصد پاسخگویان اظهار داشتهاند که مسائل خانوادگی (مشکلات فرزندان، زوجین و ...) را بیشتر در تجمع همسایگان و پارکها مطرح میشود. 67 درصد پاسخگویان اعلام کردهاندکه بحثهای مربوط به حوادث طبیعی (سیل و زلزله و ...) بیشتر در پارکها مطرح میشود. 49 درصد از پاسخگویان اظهار داشتهاند که بحثهای مربوط به انتخابات، گرانی، مسکن ویارانهها درمحل کار بیشتر از هرمکان عمومی دیگر صورت میگیرد. 38 درصد از پاسخگویان اظهار داشتهاند که بحث بیکاری جوانان در پارکها بیشتر از هر مکان دیگر مطرح میشود. همچنین نتایج تحقیق حاظر نشان میدهد، (58 درصد) استفاده کنندگان از فضاهای عمومی (ازقبیل پارکها، مراکز خرید و کافی شاپ) زنان میباشد. و همچنین (63 درصد) استفادهکنندگان از فضاهای مجازی (اینترنت، چت، بازیهای رایانهای) مردان میباشند.

توصیف کلی متغیرهای اصلی تحقیق

درجدول شماره 4 نتایج توصیفی متغیرهای اصلی تحقیق ذکر شده است، که افراد درفضاهای عمومی و شهری و مجازی چه مقدار به بحث دربارهی مسائل اجتماعی، سیاسی و اقتصادی میپردازند.

جدول شماره (2): نتایج توصیف متغیرهای اصلی

متغیر	بحثهای مطرح در فضاهای عمومی
متغیر	مسائل اجتماعی	مسائل سیاسی	مسائل اقتصادی
فضاهای عمومی	47٪	25٪	43٪
فضاهای مجازی	39٪	32٪	19٪

نتایج فرضیههای تحقیق

در تحقیق حاظر از آزمونهای t-test، تحلیل واریانس، ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون چند متغیره استفاده گردیده است. که نتایج این تحلیلها درجدول شماره 3 ذکر گردیده است. نتایج این جدول حاکی از ارتباط مثبت ومعنیدار تکتک متغیرهای اصلی تحقیق (سن، جنس، فضاهای عمومی وفضاهای مجازی) با متغیرهای وابسته (میزان استفادهی مردم از فضاهای عمومی و شهری و مجازی، امنیت و پیدایش افکار عمومی) است.

جدول شماره (3): نتایج آزمون فرضیههای تحقیق

	فرضیه	متغیر مستقل	متغیر وابسته	نوع آزمون	مقدار آزمون	سطح معنیداری	تأیید یا رد فرضیه
1	بین سن و میزان استفاده از فضاهای عمومی رابطهی معنیداری وجود دارد.	سن	میزان استفاده از فضاهای عمومی	تحلیل واریانس	13.8	0.000	تأیید فرضیه
2	بین جنس و میزان استفاده از فضاهای عمومی رابطهی معنیداری وجود دارد.	جنس	میزان استفاده از فضاهای عمومی	T-test	25	0.012	رد فرضیه
3	بین سن و میزان استفاده از فضاهای مجازی رابطهی معنیداری وجود دارد.	سن	میزان استفاده از فضاهای مجازی	تحلیل واریانس	14.8	0.000	تأیید فرضیه
4	بین جنس و میزان استفاده از فضاهای مجازی رابطهی معنیداری وجود دارد.	جنس	میزان استفاده از فضاهای مجازی	T-test	45	0.000	تأیید فرضیه
5	بین جنس و احساس امنیت در فضاهای عمومی رابطهی معنیداری وجود دارد.	جنس	امنیت فضاهای عمومی	T-test	40	0.000	تأیید فرضیه
6	فضاهای عمومی و شهری در به وجود آمدن افکار عمومی نقش مؤثری دارد.	فضاهای عمومی وشهری	پیدایش افکار عمومی	پیرسون	18.9	0.000	تأیید فرضیه
7	فضاهای مجازی در به وجود آمدن افکار عمومی نقش مؤثری دارد.	فضاهای مجازی	پیدایش افکار عمومی	پیرسون	26	0.000	تأیید فرضیه
8	بین فضاهای عمومی و شهری و امنیت رابطهی معنیداری وجود دارد.	فضاهای عمومی وشهری	امنیت	پیرسون	0.274	0.000	تأیید فرضیه

سطح معنیداری به دست آمده ازمتغیرهای سن و میزان استفاده ازفضاهای عمومی (0.000) نشان دهنده وجود رابطهی معنیدار میباشد. جوانان به خصوص دختران از فضاهای عمومی (کافی نت،کافی شاپها، سینما) بیشتر از سایر افراد استفاده میکنند. درصد استفادهی افراد میانسال از پارکها بیشتر از سایر افراد میباشد. بین جنسیت ومیزان استفاده ازفضاهای عمومی رابطهی معنیدار مشاهده نشد و نشان میدهدکه زنان و مردان به نسبت یکسانی ازفضاهای عمومی و شهری استفاده میکنند. سطح معنیداری به دست آمده ازسن، جنسیت و میزان استفاده ازفضاهای مجازی (0.000) نشان دهنده رابطهی معنیدار است. جوانان و بخصوص پسران بیشتر ازفضاهای مجازی (چت، اینترنت، موبایل و بازیهای کامپیوتری) استفاده میکنند. نتایج متغیرهای سن، جنسیت ومیزان رضایت ازامکانات فضاهای عمومی باسطح معنیداری (0.000) نشان دهندهی وجود رابطهی معنیدار بین متغیرها میباشد. افراد جوان و به خصوص قشر زنان از امکانات فضاهای عمومی نارضایتی بیشتری دارند. هرچه میزان امکانات فضاهای عمومی بیشتر باشد افراد میزان رضایت بیشتری خواهند داشت و برعکس. فضاهای عمومی بیشتر مختص مردان ساخته شده است و زنان در هنگام تردد در سطح شهرها، اغلب احساس ناامنی بیشتری نسبت به مردان دارند. پلهای زیرگذر ترسناک و وحشتناک هستند، پیادهروها ناهموارند و دربرخی نقاط بسیارباریک، فاصله پلها روی جوی آب در برخی خیابانهای شهربسیار زیاد است و پریدن از روی جویهای عریض تنها برای کفشهای ورزشی جوانان مناسب است و نه زنان. درمجموع میتوان گفتکه درفضاهای شهری تناسبات مبلمانشهری، کفپوشها، نورپردازیها، طراحی مسیرهایپیاده، امنیتفضاها، رنگ وطراحی فضاها غالباً با رویکرد مردانه طراحی شده است و تفاوتهای انسانی، حسی و رفتاری زنان درطراحی فضاهای شهری کمتر مورد توجه بوده است. سطح معنیداری 2 متغیر فضاهای عمومی و شهری و پیدایش افکار عمومی (0.000) نشاندهنده وجود رابطه معنیدار بین دو متغیر میباشد. افراد درفضاهای عمومی آزادانه میتوانند درمورد مسائل مختلف به بحث و گفتگو بپردازند. معمولاً انسانها درفضاهای عمومی شهر نظیر (کافهها، میادین، صفهای نانوایی، پارکها و ...) با یکدیگر ارتباط برقرار میکنند و همین برقراری ارتباط باعث به وجود آمدن کنش متقابل و شکلگیری افکار عمومی در مردم میشود. با توجه به سطح معنیداری متغیر فضاهای مجازی و نقش آن در به وجود آمدن افکار عمومی نشان دهنده وجود رابطهی معنیدار بین دو متغیر میباشد. فضای مجازی یک فضای تعاملی و ارتباطی است که این امکان را فراهم میکند که افراد بتوانند بایکدیگر ارتباط برقرارکنند. اینترنت وماهواره علاوه بر محدودیتهاییکه دارد این امکان را فراهم ساخته که افراد بتوانند علایق خود را دنبال کرده و دیگرانی که فضاهای فکری و ذهنی مشترکی دارند ارتباط برقرار کنند.

نتایج آزمونهای رگرسیون چند متغیره

برای بررسی تأثیر متغیرهای مستقل (فضاهای عمومی وفضاهای مجازی) برمتغیرهای وابسته (میزان استفاده، میزان رضایت شهروندان، میزان امنیت و پیدایش افکار عمومی)، از آزمون رگرسیون چند متغیره استفاده شد. نتایج آزمون رگرسیون چند متغیره در جداول زیر میآید.

جدول شماره (4): نتایج آزمون تحلیل رگرسیون فضاهای عمومی و میزان استفاده

فضاهای عمومی
		Beta	سطح معنیداری	R²
	پارکها و فضاهای سبز	0.40	0.000	0.67
	کافهها و قهوهخانهها	0.16	0.000
	سینما	0.9	0.000
	کافی نت	0.23	0.000
	کلوپ و باشگاه	0.12	0.000
	بازارچه و مراکز خرید	0.25	0.000
	کافی شاپ	0.18	0.000

با انجام تحلیل رگرسیون چند متغیره بین متغیر وابسته (میزان استفاده) ومتغیرهای مستقل تحقیق (فضاهای عمومی)، که نتایج آن درجدول 4 نشان داده شده است به این نتیجه میرسیم که مقدار ضریب تعیین (R²) نشان میدهد که متغیرهای مستقل ذکر شده روی هم رفته به میزان 67 درصد از تغییرات میزان استفادهی شهروندان از فضاهای عمومی را تبیین میکند، یعنی به 67 درصد از میزان استفادهی شهروندان از فضاهای عمومی ذکر شده اشاره دارد. همچنین نتایج این جدول حاکی از آن است که میزان استفاده شهروندان ازپارکها 40 درصد، قهوهخانهها 16 درصد، سینما 9 درصد، کافینت 23 درصد، کلوپ و باشگاه 12 درصد، بازارچه ومراکز خرید 25 درصد و کافی شاپ 18 درصد میباشد. این ارقام با توجه به سطح معنیداری بدست آمده به لحاظ آماری معنیدارمیباشد. ایننتایج نشان میدهدکه باافزایش کیفیت و بهبود فضاهای عمومی میزان استفاده شهروندان از این فضاها بیشتر خواهد شد.

جدول شماره (5): نتایج آزمون تحلیل رگرسیون فضاهای مجازی و میزان استفاده

فضاهای مجازی	میزان استفاده
	متغیر	Beta	سطح معنیداری	R²
	اینترنت	0.36	0.000	0.59
	چت	0.15	0.000
	بازیهای رایانهای	0.17	0.000
	ماهواره	0.46	0.000
	موبایل	0.68	0.000

با انجام تحلیل رگرسیون چند متغیره بین متغیر وابسته (میزان استفاده ) و متغیرهای مستقل تحقیق (فضاهای مجازی)، که نتایج آن درجدول 5 نشان داده شده است به این نتیجه میرسیم که مقدار ضریب تعیین (R²) نشان میدهدکه متغیرهای مستقل ذکرشده رویهم رفته بهمیزان 59 درصد ازتغییرات میزان استفادهی شهروندان ازفضاهای مجازی را تبیین میکند، یعنی به 59 درصد از میزان استفاده شهروندان از فضاهای مجازی ذکر شده اشاره دارد. همچنین نتایج این جدول حاکی از آن است که میزان استفاده شهروندان ازاینترنت 36 درصد، چت 15 درصد، بازیهای رایانهای 17 درصد، ماهواره 46 درصد و موبایل 68 درصد میباشد. این ارقام با توجه به سطح معنیداری به دست آمده به لحاظ آماری معنیدار میباشد. این نتایج نشان میدهدکه مردم به خاطر محدودیتهایی که درفضاهای عمومی دارند، علاوه بر فضاهای عمومی و روابط چهره به چهره با دیگرانیکه فضای فکری و ذهنی مشترکی دارند ارتباط برقرار میکنند.

جدول شماره (6): نتایج آزمون تحلیل رگرسیون فضاهای عمومی و شهری و میزان امنیت

میزان امنیت
متغیر	Beta	سطح معنیداری	R²
پارکهاوفضاهای سبز	0.32	0.000	0.40
کافهها و قهوه خانهها	0.12	0.000
سینما	0.17	0.000
کافی نت	0.10	0.000
کلوپ و باشگاه	0.17	0.1
بازارچه و مراکز خرید	0.28	0.01
کافی شاپ	0.25	0.000

نتایج تحلیل رگرسیون چند متغیره بین متغیر وابسته (میزان امنیت) و متغیرهای مستقل (فضاهای عمومی)، که نتایج آن در جدول شماره 6 آورده شده است به این نتیجه میرسیم که مقدار ضریب تعیین (R²) نشان میدهد که متغیرهای مستقل ذکر شده روی هم رفته به میزان 40 درصد از تغییرات میزان امنیت فضاهایعمومی را تبیین میکند، یعنی به 40 درصد ازمیزان امنیت فضاهای عمومیذکرشده اشاره دارد. همچنین نتایج این جدول حاکی از آن است که میزان امنیت شهروندان در پارکها 32 درصد، قهوه خانهها 12 درصد، سینما 17 درصد، کافی نت 10 درصد، کلوپ و باشگاه 17 درصد، بازارچه و مراکز خرید 28 درصد و کافی شاپ 25 درصد میباشد. این ارقام با توجه به سطح معنیداری به دست آمده به غیر از (کلوپها و باشگاهها و مراکز خرید) به لحاظ آماری معنیدار میباشد. این نتایج نشان میدهد که با افزایش امنیت فضاهای عمومی و شهری میزان احساس امنیت شهروندان از این فضاها نیز بیشتر خواهد شد.

جدول شماره (7): نتایج آزمون تحلیل رگرسیون فضاهای عمومی و نوع پیدایش افکار عمومی

فضاهای عمومی	افکار عمومی (مسائل اجتماعی)
	متغیر	Beta	سطح معنیداری	R²
	پارکها و فضاهای سبز	0.47	0.000	0.47
	کافهها و قهوه خانهها	0.14	0.000
	صفهای نانوایی	0.31	0.000
	تجمع همسایگان	0.46	0.000

نتایج تحلیل رگرسیون چند متغیره بین متغیر وابسته (مسائل اجتماعی) و متغیرهای مستقل (فضاهای عمومی و شهری)، که نتایج آن درجدول شماره 7 آورده شده است به این نتیجه میرسیمکه مقدار ضریب تعیین (R²) نشان میدهد که متغیرهای مستقل ذکر شده روی هم رفته به میزان 47 درصد از تغییرات فضاهای عمومی را تبیین میکند، یعنی به 47 درصد از بحثها و مسائل اجتماعی در فضاهای عمومی و شهری اشاره دارد. همچنین نتایج این جدول حاکی از آن است که مسائل اجتماعی مطرح در پارکها 47 درصد، کافهها و قهوهخانهها 14 درصد، صفهای نانوایی 31 درصد وتجمع همسایگان 46 درصدمیباشد. این ارقام با توجه به سطح معنیداری به دست آمده به لحاظ آماری معنیدار میباشد. این نتایج نشان میدهد که مردم درفضاهای عمومی ذکر شده بیشتر درمورد مسائل ومشکلات اجتماعی صحبت میکنند.

جدول شماره (8): نتایج آزمون تحلیل رگرسیون فضاهای عمومی و نوع پیدایش افکار عمومی

فضاهای عمومی	افکار عمومی (مسائل اقتصادی)
	متغیر	Beta	سطح معنیداری	R²
	پارکها و فضاهای سبز	0.22	0.000	0.43
	کافهها و قهوه خانهها	0.18	0.000
	صفهای نانوایی	0.42	0.000
	تجمع همسایگان	0.52	0.000

نتایج تحلیل رگرسیون چند متغیره بین متغیر وابسته (مسائل اقتصادی) و متغیرهای مستقل (فضاهای عمومی و شهری)، که نتایج آن درجدول شماره 8 آورده شده است به این نتیجه میرسیمکه مقدار ضریب تعیین (R²) نشان میدهد که متغیرهای مستقل ذکر شده روی هم رفته به میزان 43 درصد از تغییرات فضاهای عمومی را تبیین میکند، یعنی به 47 درصد از بحثها و مسائل اقتصادی در فضاهای عمومی و شهری اشاره دارد. همچنین نتایج این جدول حاکی از آن است که بحثهای مربوط به مسائل اقتصادی درپارکها 22 درصد،کافهها و قهوه خانهها 18 درصد، صفهای نانوایی 42 درصد و تجمع همسایگان 52 درصد میباشد. این ارقام با توجه به سطح معنیداری به دست آمده به لحاظ آماری معنیدار میباشد. این نتایج نشان میدهد که مردم در فضاهای عمومی (صفهای نانوایی و تجمع همسایگان) بیشتر در مورد مسائل و مشکلات اجتماعی صحبت میکنند.

جدول شماره (9): نتایج آزمون تحلیل رگرسیون فضاهای عمومی و نوع پیدایش افکار عمومی

فضاهای عمومی	افکار عمومی (مسائل سیاسی)
	متغیر	Beta	سطح معنیداری	R²
	پارکها و فضاهای سبز	0.12	0.01	0.25
	کافهها و قهوه خانهها	0.15	0.18
	صفهای نانوایی	0.10	0.5
	تجمع همسایگان	0.19	0.12

نتایج تحلیل رگرسیون چند متغیره بین متغیر وابسته (مسائل سیاسی) و متغیرهای مستقل (فضاهای عمومی و شهری)، که نتایج آن درجدول شماره 9 آورده شده است به این نتیجه میرسیمکه مقدار ضریب تعیین (R²) نشان میدهد که متغیرهای مستقل ذکر شده روی هم رفته به میزان 25 درصد از تغییرات فضاهای عمومی را تبیینمیکند، یعنی به 25 درصد ازبحثها و مسائل سیاسی مطرح درفضاهای عمومی و شهری اشاره دارد. همچنین نتایج این جدول حاکی از آن است که بحثهای مربوط به مسائل سیاسی در پارکها 12 درصد، کافهها و قهوه خانهها 15 درصد، صفهای نانوایی 10 درصد و تجمع همسایگان 19 درصد میباشد. این ارقام با توجه به سطح معنیداری بدست آمده به لحاظ آماری معنیدار نمیباشد. این نتایج نشان میدهدکه مردم درفضاهای عمومی ازصحبت کردن در مورد مسائل سیاسی اجتناب میکنند.

جدول شماره (10): نتایج آزمون تحلیل رگرسیون فضاهای عمومی و شهری و پیدایش افکار عمومی

فضاهای عمومی	پیدایش افکار عمومی
	متغیر	Beta	سطح معنیداری	R²
	پارکها و فضاهای سبز	0.24	0.000	0.48
	کافهها و قهوه خانهها	0.17	0.000
	صفهای نانوایی	0.23	0.000
	تجمع همسایگان	0.38	0.000

نتایج تحلیل رگرسیون چند متغیره بین متغیر وابسته (پیدایش افکار عمومی) و متغیرهای مستقل (فضاهای عمومی)، که نتایج آن در جدول شمارهی 10 آورده شده است به این نتیجه میرسیم که مقدار ضریب تعیین (R²) نشان میدهد که متغیرهای مستقل ذکر شده روی هم رفته به میزان 48 درصد از تغییرات پیدایش افکار عمومی را تبیین میکند، یعنی به 48 درصد از افکار عمومی در فضاهای عمومی ذکرشده شکل میگیرد. همچنین نتایج این جدول حاکی از آن است که پیدایش افکار عمومی در پارکها 23 درصد، قهوه خانهها 17 درصد، صفهای نانوایی 23 درصد وتجمع همسایگان 38 درصد میباشد. این ارقام با توجه به سطح معنیداری به دست آمده به لحاظ آماری معنیدار میباشد. این نتایج نشان میدهد که مردم بیشتر در تجمع همسایگان در مورد مسائل مختلف با یکدیگر صحبت میکنند که باعث شکلگیری افکار عمومی میگردد.

جدول شماره (11): نتایج آزمون تحلیل رگرسیون فضاهای مجازی و پیدایش افکار عمومی

فضاهای مجازی	پیدایش افکار عمومی
	متغیر	Beta	سطح معنیداری	R²
	اینترنت	0.49	0.000	0.53
	چت	0.14	0.14
	ماهواره	0.39	0.000

نتایج تحلیل رگرسیون چند متغیره بین متغیر وابسته (پیدایش افکارعمومی) و متغیرهای مستقل (فضاهای مجازی)، که نتایج آن در جدول شماره 11 آورده شده است به این نتیجه میرسیم که مقدار ضریب تعیین (R²) نشان میدهد که متغیرهای مستقل ذکر شده روی هم رفته به میزان 53 درصد از تغییرات پیدایش افکار عمومی را تبیین میکند، یعنی 53 درصد از افکار عمومی در فضاهای مجازی ذکر شده شکل میگیرد. همچنین نتایج این جدول حاکی از آن است که نقش اینترنت در پیدایش افکار عمومی 49 درصد، چت 14 درصد و نقش ماهواره در پیدایش افکار عمومی 39 درصد میباشد. این ارقام با توجه به سطح معنیداری بدست آمده (به غیر از شاخص چت) به لحاظ آماری معنیدار میباشد. این نتایج نشان میدهد که اینترنت و ماهواره نقش مؤثری میتواند در شکلگیری افکار عمومی داشته باشد.

تحلیل مسیر

برای تحلیل و بررسی کل مدل، از روش تحلیل مسیر استفاده شد. در این روش، ضمن تعیین درستی یا نادرستی مدل نظری تحقیق، وزن هر یک از متغیرها نیز در تبیین متغیر وابسته تعیین میگردد. متغیر فضاهای عمومی شهری و مجازی رابطه و تأثیر مستقیم بر شکلگیری افکار عمومی، رضایت شهروندان، امنیت شهروندان دارد.

فضاهای عمومی و شهری

شکلگیری افکار عمومی

48٪

53٪

فضاهای مجازی

شکل شماره (2): مدل تحلیل مسیر

نتیجهگیری

این مقاله در صدد آن بود تا کیفیت فضاهای عمومی و شهری و مجازی را در پیدایش افکار عمومی و همچنین میزان امنیت و رضایت شهروندان از این فضاها مورد مطالعه قرار دهد. فضای عمومی شهر که درآن تعامل و تقابل اجتماعی میان افراد از قشرها، سنین و نژادهای مختلف صورت میگیرد. به عبارت دیگر فضای عمومی، فضایی استکه ما با دیگری و دیگران اشتراک داریم. جامعه شکوفا وسالم نیاز به چنین فضاهایی دارد که در جهت آسایش و رفاه گروههای مختلف عمل نموده و رفتارهای مطلوب را تشویق و رفتارهای ناشایست را ازخود دور کند. از دیدگاه برنامهریزان شهری، فضاهای عمومی، نقشهای زیادی درجامعه شهری دارند از جمله: ارزش اقتصادی فضاهای عمومی، نقش آنها در شکلدهی به شخصیت کودکان وجوانان، سلامت فیزیکی و روانی، کاهش جرم وجنایت، ایجاد تنوع و سر زندگی درجامعه شهری، ایجاد تحرک در درون فضاهای شهری و غیره. نقش اصلی و حیاتی فضاهای عمومی شهر، فراهم آوردن امکاناتی برای تسهیل روابط انسانها با یکدیگر است. در نبود چنین فضایی در شهرهای ماست که مفهوم شهروندی هنوز برای جامعهشهری یک مفهوم مبهم و نامأنوس است. چرا که مردم عادت کردهاندکه در نبود فضاهای عمومی، آزادی را فقط درچارچوب خانههای خود و به قولی همان "چهاردیواری اختیاری" ببینند. نتیجه آن شهروندانی خنثی و بیتفاوت استکه هیچ عکسالعملی نسبت به سرنوشت شهر و جامعه خود ندارند. هرچه قدر امکانات فضاهای عمومی در مناطق مسکونی و فضاهای عمومی بهتر باشد و استفاده کنندگان از فضاهای عمومی احساس امنیت بیشتری کنند و باعث افزایش مشارکت آنان در فضاهای عمومی خواهد شد. طبق نتایج به دست آمده از نقش فضاهای عمومی و مجازی درشکلگیری افکار عمومی و با توجه به سطح معنیداری متغیرها (0.000) نشان دهنده وجود رابطهی معنیدار بین دو متغیر میباشد. افراد در فضاهای عمومی آزادانه میتوانند در مورد مسائل مختلف به بحث و گفتگو بپردازند. معمولاً انسانها در فضاهای عمومی شهر نظیر (کافهها، میادین، صفهای نانوایی، پارکها و ...) با یکدیگر ارتباط برقرار میکنند و همین برقراری ارتباط باعث به وجود آمدن کنش متقابل وشکلگیری افکار عمومی درمردم میشود و همچنین فضای مجازی یک فضای تعاملی وارتباطی استکه این امکان را فراهم میکندکه افراد بتوانند با یکدیگر ارتباط برقرار کنند. اینترنت و ماهواره علاوه برمحدودیتهاییکه دارد این امکان را فراهم ساخته که افراد بتوانند علایق خود را دنبال کرده و دیگرانی که فضاهای فکری و ذهنی مشترکی دارند ارتباط برقرارکنند. فضای مجازی به دلیل از بین بردن مسافت امکانات جدیدی را در اختیار افراد میگذارد. به دلیل در دسترس بودن همیشگی این فضا و عدم نیاز به تحرک و جابهجایی در آن برای رسیدن به فضاهای دلخواه، فضای مجازی نوعی فضای شهری محسوب میشود در عین حال به دلیل کمبودهای خاص خود و نیاز افراد به وجه مادی یک رابطهی انسانی پس از برقرار شدن ارتباط بین افراد و حاصل شدن شناخت اولیه، زمینهی لازم را برای ملاقات در فضای واقعی، در فضای شهری آماده میسازد.

منابع

افروغ، ع. (1377). فضا و نابرابری اجتماعی: الگویی برای جداییگزینی فضایی و پیامدهای آن. تهران: انتشارات دانشگاه تربیت مدرس. چاپ اول.

بصیریمژدهی، ر؛ و دیگری. (1389). فضای عمومی، ماهیتی پیچیده و چند مفهومی؛ پیشنهادی چند وجهی برای گونهبندی فضاهای عمومی. مجله منظر. شماره 77، خرداد، صص 41-38.

تانکیس، ف. (1388). فضا، شهر و نظریه اجتماعی؛ مناسبتهای اجتماعی و شکلهای شهری. ترجمه: حمیدرضا پارسی و دیگری. تهران: انتشارات دانشگاه تهران. چاپ اول.

پاکزاد، ج. (1385). مبانی نظری و فرآیند طراحی شهری. تهران: انتشارات وزارت مسکن و شهرسازی. چاپ اول.

پورمحمدی، م؛ و دیگری. (1392). ارزیابی و تحلیل فضاهای عمومی شهری با استفاده از مدل تاپسیس (مطالعه موردی: شهر تبریز). مطالعات و پژوهشهای شهری و منطقهای. سال پنجم، شماره هفدهم، تابستان، صص 53-37.

پوراحمد، ا؛ و دیگران. (1392). امنیت شهری؛ فضاهای عمومی بررسی و سنجش سطح امنیت پارک های شهری در منطقه 2 شهر قم. پژوهشهای راهبردی امنیت و نظم اجتماعی. سال دوم، شماره پیاپی 5، شماره اول، بهار و تابستان، صص 24-1.

پرهیزکار، ا؛ و دیگران. (1389). سهم فضای مجازی از فضای خدمات شهری تهران و تاثیر خصوصیات شهروندان در میزان استفاده از خدمات فضای مجازی؛ مورد مطالعه منطقه شش شهرداری تهران. مدرس علوم انسانی- برنامهریزی و آمایش فضا. دوره چهاردهم، شماره 3، پاییز، صص 35-21.

چرمایف، س؛ و دیگری. (1353). عرصه‌های زندگی خصوصی و زندگی جمعی، به جانب یک معماری انسانی. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.

حبیبی، م. (1378)، جامعه مدنی و حیات شهری. نشریه هنرهای زیبا، شماره 7، صص 31-21.

دانشپور، ع؛ و دیگری. (1386). فضاهای عمومی و عوامل موثر بر حیات جمعی. مجله باغ نظر. شماره 7، بهار و تابستان، صص 28-19.

دوران، ب. (1381). تاثیر فضای سایبرنتیک بر هویت اجتماعی. رسالهی دکتری جامعهشناسی دانشگاه تربیت مدرس تهران.

رفیعیان، م؛ و دیگری. (1384). فضاهای عمومی شهری؛ بازنگری و ارزیابی کیفی. نشریه هنرهای زیبا. شماره 23، پاییز، صص 42-35.

رفیعیان، م؛ و دیگری. (1388). بررسی شاخصها و معیارهای موثر بر رضایتمندی شهروندان از فضاهای عمومی شهری. فصلنامه راهبرد. شماره 53، صص 248-277.

صادقیفسایی، س؛ ودیگری. (1391). ارزیابی پیامدهای اجتماعی برنامههای پیشگیری از جرم در فضاهای عمومی شهری. فصلنامه مسائل اجتماعی ایران. سال سوم، شماره دوم، زمستان، صص 118-93.

صبوریخسروشاهی، ح؛ و دیگری. (1392). فضای مجازی و هویت جهانی؛ مورد مطالعه: دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی. فصلنامهی مطالعات راهبردی جهانی شدن. دوره 4، شماره 10، بهار، 28-1.

راستبین، س؛ و دیگران. (1391). رابطه همبستگی بین کیفیتهای محیطی و تداوم حیات شهری در عرصههای عمومی؛ نمونه موردی: جلفای اصفهان. مجله باغ نظر. سال نهم، شماره 21، تابستان، صص 46-35.

فرینمهر، ر؛ و دیگری. (1391). بررسی تاثیرات شهر الکترونیک بر ساختار کالبدی شهر؛ نمونه مورد مطالعه فردیس کرج. معماری و شهرسازی آرمانشهر. شماره 9، پاییز و زمستان، صص 385-373.

کاشانیجو، خ. (1389). بازشناخت رویکردهای نظری به فضاهای عمومی شهری. نشریه هویت شهر. سال چهارم، شماره6، بهار و تابستان، صص 106-95.

عبداللهیان، ح؛ و دیگری. (1387). خود و اظهار خود در فضای مجازی: مطالعهی موردی کاربران سایت کلوب دات کام. فصلنامه انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات. سال چهارم، شماره 13، زمستان، صص 30-11.

هاتف، م. (1388). چالشها و چشماندازهای امنیت در فضای مجازی. دو فصلنامه توسعه انسانی پلیس. سال ششم، شماره 22، فروردین و اردیبهشت، صص 117-93.

مدنیپور، ع. (1391). فضاهای عمومی و خصوصی شهر. ترجمه: فرشاد نوریان. تهران: انتشارات سازمان فناوری اطلاعات و ارتباطات شهرداری تهران. چاپ سوم.

مدنیپور، ع. (1379). طراحی فضای شهری. ترجمه: فرهاد مرتضایی. تهران: انتشارات شرکت پردازش و برنامهریزی شهری.

مظفر، ف؛ و دیگران. (1392). رویکردهای معاصر در پژوهشهای محیطی فضاهای باز شهری. فصلنامه آمایش محیط. شماره 21، صص 110-89.

میرمقتدایی، م. (1388). معیارهای سنجش امکان شکلگیری، ثبت و انتقال خاطرات جمعی در شهر. نشریه هنرهای زیبا. شماره 37، صص 16-5.

Atkinson, R. & Blandy, S. (2005). Introduction: internationalperspectives on the new enclavism and the riseof gated communities.

Alizadeh, H. (2007). Changes conceptions of women’s public space in the Kurdish city. Cities, Vol. 24, No. 6, p. 410–421.

Ardalan, N. (1980). Places of public gathering. In Places of Public.

Baulkwill, A. (2002). Lots of conviviality. The Garden, September 2002, pp: 693-697.

Carmona, M. & Others. (2003). Places Urban Spaces. Architectural Press, Amesterdam & Others.

Cullen, G. (1961). The concise Townscape. Architectural Press, London.

Cohen, J., & Arato, A. (1992). Political theory and civil society. Cambridge: MIT Press.

Gathering in Islam, L Safran (ed.), and pp. 5–16. Aga Khan Award forArchitecture. Philadelphia.

Gehl, J. (1987). Life between Building. Translated by J. Koch, NewYork.

Gosling, D. (1996). Gordon Cullen: Vision of Design. Academy Editions, Britain.

Halprin, L. (1972). Cities. the MIT Press, Massachusetts.

Hillier, B. (1996). Space is the Machine. Cambridge University Press, Cambridge.

Hagelskamp, C. (2003). Please touch: How Aachen’s public art adds to its public life. Project for Public Space Newsletter, September 2003.

Hajer, M. and Arnold, R. (2001). In search of new public Domail: Rotterdam, NAI publisher.

Kirby, A. (2008). The production of private space and its implications for urban social relations. Political Geography 27 .74-95

Kostof, S. (1992). The City Assembled: The Elements of Urban Form through History. Thames and Hudson, London.

Kohn, M. (2004). Brave New Neighbourhoods: The Privatization of Public Space, London, Routledge.

Speiregen, P. (1960). The Architecture of Towns and Cities. the American Institute of Architecture.

Jacobs, J. (1993). Tod und Lebengrober Amerikanischer Stadte. Verlage uhlstein GmbH, Frankfurt.

Lipton, S. (2003). The value of public space :How high quality parks and public spaces create economic, social and environmental value.

Mandeli, K. N. (2010). Promoting public space governance in Jeddah. Saudi Arabia. Cities, 27: 443-455.

1. کارشناسی ارشد معماری دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز (نویسنده مسئول).

E- mail: behnam.ghasemzadeh@yahoo.com

2. عضو هیات علمی دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، گروه مطالعات خانواده؛ تبریز- ایران.

3. کارشناسی ارشد معماری دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز.

^1. Survey Research

مراجع