ارزیابی راهکارهای احیاء و باززنده‌سازی بافت قدیم شهر یزد با استفاده از فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) (مورد مطالعه : برزن شش بادگیر)

آمایش محیط

مقاله 1، دوره 8، شماره 31، اسفند 1394، صفحه 1-28   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسندگان

محسن کلانتری¹؛ ابوذر بخشـی^{* 2}

¹(دانشیار گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری دانشگاه زنجان)

²(دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه اصفهان)

چکیده

در پژوهش حاضر، با توجه به مطالعات انجام شده و برداشت های میدانی از برزن شش­بادگیر در بافت قدیم شهر یزد به مواردی نظیر توجه به نظرات ساکنین برزن و افزایش ظرفیت های اجتماعی و نهادی آنها، توجه به ابعاد اقتصادی و ارتقاء ظرفیت­های اقتصادی برزن، توجه به مؤلفه­های عملکردی و تغییر و ایجاد کاربری­های لازم جهت رفع کمبود خدمات و در نهایت بهبود شبکه­های دسترسی، اشاره گردیده است. نوع تحقیق کاربردی و روش بررسی آن توصیفی- تحلیلی، میدانی و پیمایشی است. هدف اصلی تحقیق، بررسی راهکارهای بهبود و ارتقاء مؤلفه­های اجتماعی، اقتصادی، عملکردی وکالبدی بافت برزن شش­بادگیر شهر یزد از طریق شناسایی و ارزیابی مهم ترین معیارهای تأثیرگذار در امر احیاء و باززنده­سازی این برزن و اولویت­ بندی آنها با استفاده از تکنیک فرآیند تحلیل سلسله مراتبی(AHP) به منظور ارتقاء سطح کیفی برزن می­باشد. بر مبنای نتایج حاصل شده، وزن شاخص های پنج­گانۀ عملکردی،کالبدی، اجتماعی، اقتصادی و شبکه ی رفت و آمد به ترتیب 513/0، 261/0، 129/0، 063/0 و 033/0 است. بنابراین نتیجه گرفته می­شود که اثر «عامل عملکردی» در احیاء و باززنده­سازی محدودۀ مورد مطالعه از بقیۀ عوامل بیش تر بوده و بعد از آن سایر عوامل به ترتیب بر مبنای وزنشان تأثیرگذارند. همچنین، معیار «طول مدت اقامت بیش تر ساکنین» در قالب شاخص اجتماعی با وزن 318/0، معیار «اقتصاد خانوار» در قالب شاخص اقتصادی با یوزن 394/0، معیار «اسکلت ابنیه» در قالب شاخص کالبدی با وزن 328/0، معیار «انواع کاربری ها» در قالب شاخص عملکردی با وزن 637/0 و معیار «تعریض دسترسی­های محله» در قالب شاخص شبکۀ رفت و آمد با وزن 565/0 بیش ترین تأثیر را در این زمینه دارند.

کلیدواژه‌ها

احیاء؛ باززنده‌سازی؛ بافت قدیم شهری؛ شهر یزد؛ برزن شش‌بادگیر؛ AHP

مراجع

 

1- حبیبی، م. مقصودی، م. 1381. مرمت شهری : تعاریف، نظریه ها، تجارب، منشورها و قطعنامه­های جهانی، روشها و اقدامات شهری. انتشارات دانشگاه تهران. تهران.

2- شماعی، ع. 1380. اثرات توسعه فیزیکی شهر یزد بر بافت قدیم و راهکارهای ساماندهی و احیای آن. رساله دکترای جغرافیا و برنامه­ریزی شهری. دانشگاه تهران. تهران.

 3- عالی، ح. تاجیک، ش. 1387. مرمت و احیای بناها و بافتهای تاریخی. انتشارات جهان جام جم. تهران.

4- کلانتری خلیل­آباد، ح. حاتمی­نژاد، ح. 1385. برنامه‌ریزی مرمت بافت تاریخی شهر یزد. تهران. نشر فراگستر.

5- مهندسین مشاور آرمانشهر. 1387. طرح حفاظت جامع بافت تاریخی شهر یزد. جلد چهارم: بررسی ویژگیهای اجتماعی و فرهنگی. وزارت مسکن و شهرسازی. سازمان عمران و بهسازی شهری ایران. یزد.

6- مهندسین مشاور آرمانشهر. 1387. طرح حفاظت جامع بافت تاریخی شهر یزد. جلد پنجم: بررسی ویژگیهای اقتصادی. وزارت مسکن و شهرسازی. سازمان عمران و بهسازی شهری ایران. یزد.

7- مهندسین مشاور آرمانشهر. 1387. طرح حفاظت جامع بافت تاریخی شهر یزد. جلد ششم: بررسی و شناسایی تفصیلی ساختار عملکردی و کالبدی. وزارت مسکن و شهرسازی. سازمان عمران و بهسازی شهری ایران. یزد.

8- مهندسین مشاور آرمانشهر. 1387. طرح حفاظت جامع بافت تاریخی شهر یزد. جلد هفتم: بررسی و شناسایی سازمان فضایی و سازمان کیفی. وزارت مسکن و شهرسازی. سازمان عمران و بهسازی شهری ایران. یزد.

9- مهندسین مشاور آرمانشهر. 1387. طرح حفاظت جامع بافت تاریخی شهر یزد. جلد دهم: بررسی و شناسایی شبکه رفت و آمد. وزارت مسکن و شهرسازی. سازمان عمران و بهسازی شهری ایران. یزد.

10- مهندسین مشاور دیارگاه شهر. 1388. ارزیابی استراتژیهای نوسازی در بافتهای فرسوده شهری (نمونه موردی: محله خانی­آباد تهران). نشریه اینترنتی نوسازی، سال اول، شماره 2.

11- Roberts, P. Sykes, H. 2000. Urban Regeneration. SAGE Publication. London.UK