بررسی تاثیر تنش کم آبی بر صفات کمی و کیفی ارقام یونجه (.Medicago sativa L)

اکوفیزیولوژی و فیتوشیمی گیاهان دارویی و معطر

مقاله 5، دوره 2، شماره 1، فروردین 1389، صفحه 41-51   

نوع مقاله: مقاله تحقیقاتی

نویسندگان

کمال سادات اسیلان¹؛ سعید حاجیلویی^{* 2}

¹هیات علمی داشگاه پیام نور

²عضو هیات علمی موسسه ثبت گواهی بذرونهال

چکیده

به منظور تعیین اثر تنش کم آبی بر صفات مرفولوژیک ارقام یونجه آزمایشی با استفاده از کرت های یک بار خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در سال زراعی 84-85 در مرکز تحقیقات کشاورزی جیرفت اجرا گردید. در این آزمایش تنش کم آبیاری به عنوان عامل اصلی در 3 سطح: =a₁ تنش شدید (آبیاری در 25 درصد ظرفیت زراعی)،=a₂ تنش متوسط (آبیاری در 50 درصد ظرفیت زراعی) و =a₃ تنش ضعیف (آبیاری در 75 درصد ظرفیت زراعی) و ارقام یونجه به عنوان عامل فرعی در پنج سطح: =b₁ یزدی، =b₂ نیک شهری =b₃ رنجر، =b₄ بمی و =b₅ بغدادی انتخاب شدند. نتایج بدست آمده از مجموع شش چین متوالی حاکی از آن است که اثر تنش کم آبی بر روی کلیه صفات مرفولوژیکی به جز طول میان گره معنی دار شد. اثر ارقام هم بر روی کلیه صفات به جز نسبت برگ به ساقه و تعداد گره در ساقه در سطح آماری 1 درصد معنی دار شد. با افزایش تنش خشکی عملکرد علوفه تر، خشک، ارتفاع، تعداد ساقه در واحد سطح، شاخص سطح برگ، طول میان گره و تعداد میان گره کاهش پیدا کردند و با افزایش تنش خشکی نسبت برگ به ساقه افزایش یافت. بیشترین میزان عملکرد علوفه خشک 2.33 تن در هکتار از تنش ملایم کم آبی و کمترین عملکرد علوفه خشک 1.46 تن در هکتار به طور میانگین از هر چین از تنش شدید کم آبی حاصل شد. بیشترین عملکرد علوفه خشک 2.61 تن در هکتار به طور متوسط از هر چین از رقم بمی که با رقم نیک شهری با متوسط عملکرد 2.56 تن در هکتار اختلاف معنی داری نداشت بدست آمد. تعداد ساقه در متر مربع در تنش ملایم کم آبی 325.2 عدد بود که به 269.7عدد در مترمربع در تنش شدید تقلیل یافت. نسبت برگ به ساقه در تنش ملایم 1.25 بود که به 1.33 در تنش شدید افزایش یافت. بیشترین ارتفاع ساقه 50 سانتی متر مربوط به رقم بمی و کمترین ارتفاع 30.9 سانتی متر مربوط به رقم رنجر بود. علوفه خشک بیشترین همبستگی را با ارتفاع بوته، تعداد ساقه و شاخص سطح برگ داشت. نسبت برگ به ساقه با افزایش عملکرد علوفه همبستگی منفی داشت. در نهایت ارقام یونجه نیک شهری و بمی به عنوان ارقام مقاوم به خشکی و ارقام بغدادی و یزدی به عنوان نیمه مقاوم و رقم رنجر به عنوان رقم حساس در منطقه شناسایی شدند.

کلیدواژه‌ها

ارقام یونجه؛ تنش کم آبی؛ عملکرد علوفه؛ صفات مرفولوژیک