ررسی عکس العمل ارقام کلزای پاییزه به قطع آبیاری در مراحل مختلف رشد

اکوفیزیولوژی و فیتوشیمی گیاهان دارویی و معطر

مقاله 6، دوره 2، شماره 3، مهر 1389، صفحه 185-197   

نوع مقاله: مقاله تحقیقاتی

نویسندگان

محمدرضا نادری^{* 1}؛ حمید مدنی²؛ سید علی حسینی³؛ حمیدرضا جوانمرد⁴

¹استادیاردانشگاه آزاد اسلامی واحد خراسگان اصفهان

²دانشیار دانشگاه اسلامی واحد اراک

³کارشناس ارشد زراعت.دانشگاه ازاد اسلامی واحد خوراسگان

⁴هیات علمی دانشگاه ازاد اسلامی واحد خوراسگان

چکیده

به منظور بررسی عکس العمل ارقام پاییزه کلزا به قطع آبیاری در مراحل مختلف رشد، آزمایشی در سال زراعی 86-1385 در ایستگاه تحقیقاتی کشاورزی اصفهان اجرا شد. این آزمایش به صورت کرت های یکبار خرد شده در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. فاکتور اصلی شامل قطع آبیاری در هفت سطح (D1: آبیاری معمول یا آبیاری پس از 80 میلی متر تبخیر از تشت کلاس A تا زمان رسیدگی فیزیولوژیکی به عنوان شاهد، D2: قطع آبیاری از مراحل ساقه دهی به بعد، D3: قطع آبیاری از مرحله گلدهی به بعد، D4: قطع آبیاری از مرحله خورجین دهی به بعد،D5: حذف آبیاری در مراحل ساقه دهی و گلدهی، D6: حذف آبیاری در مراحل ساقه دهی و خورجین دهی، D7: حذف آبیاری در مراحل گلدهی و خورجین دهی) و فاکتور فرعی شامل چهار رقم پرمحصول کلزای پاییزه شامل ارقام اپرا، اکاپی، زرفام و مدنا بودند. نتایج حاصله نشان داد که اثر قطع آبیاری بر تعداد خورجین در بوته، تعداد دانه در خورجین، وزن هزار دانه، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک، شاخص برداشت و عملکرد روغن در سطح احتمال یک درصد معنی دار بود. با توجه به نتایج بدست آمده در شرایط این آزمایش مشخص گردید که حساس ترین مراحل رشد گیاه کلزا به تنش خشکی، به ترتیب مراحل ساقه دهی، گلدهی و اوایل خورجین دهی بودند، بر اساس نتایج بدست آمده چنین استنباط می شود که باید از قطع آبیاری در مراحل ساقه دهی، گلدهی و اوایل خورجین دهی اجتناب کرد، از طرف دیگر قطع آبیاری در اواخر خورجین دهی جهت تولید عملکرد قابل قبول تحت شرایط کمبود آب مناسبتر می باشد. اثر رقم بر تعداد خورجین در بوته، تعداد دانه در خورجین، عملکرد بیولوژیک، شاخص برداشت، عملکرد دانه و عملکرد روغن در سطح احتمال یک درصد معنی دار بود ولی این اثر بر ارتفاع بوته و میزان روغن دانه معنی دار نشد. به طور کلی رقم زرفام با کمترین وزن هزار دانه و بیشترین تعداد خورجین در بوته حداکثر عملکرد دانه را تولید نمود.




 

کلیدواژه‌ها

کلزای پاییزه؛ قطع آبیاری؛ عملکرد دانه؛ روغن دانه؛ عملکرد روغن؛ تنش خشکی