اثرات میزان و تقسیط نیتروژن بر شاخص های فیزیولوژیکی و زراعی برنج رقم طارم محلی

اکوفیزیولوژی و فیتوشیمی گیاهان دارویی و معطر

مقاله 2، دوره 3، شماره 1، اردیبهشت 1390، صفحه 101-109   

نوع مقاله: مقاله تحقیقاتی

نویسندگان

مرتضی سام دلیری¹؛ حمیدرضا مبصر²؛ سلمان دستان^{* 3}

¹گروه زراعت .دانشگاه آزاد اسلامی واحد چالوس

²گروه زراعت .دانشگاه ازاد واحد قایم شهر

³گروه زراعت .دانشگاه ازاد اسلامی واحد تهران

چکیده

به منظور بررسی مقدار و تقسیط نیتروژن بر شاخص های فیزیولوژیکی و زراعی برنج رقم طارم محلی، آزمایشی به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد قائم شهر در سال 1387 اجرا شد. مقدار نیتروژن در دو سطح (46 و 69 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار به ترتیب معادل 100 و 150 کیلوگرم اوره در هکتار) به عنوان عامل اصلی و شش سطح تقسیط نیتروژن بر حسب نیاز گیاه در مراحل ابتدای کاشت (پایه)، ابتدای پنجه دهی، ظهور خوشه آغازین و خوشه دهی کامل به عنوان عامل فرعی در نظر گرفته شدند. نتایج نشان داد مقدار نیتروژن از نظر آماری بر هیچ یک از صفات مورد مطالعه اثر معنی داری نداشت. تعداد پنجه در متر مربع و تجمع ماده خشک برای تیمار تقسیط نیتروژن با مصرف 50 درصد در مرحله ابتدای کاشت + 50 درصد در مرحله ابتدای پنجه دهی دارای حداکثر میزان بودند، در حالی که کمترین تعداد کل خوشه چه در خوشه و درصد خوشه چه پر شده و حداقل غلظت نیتروژن برگ پرچم نیز تحت همین تقسیط نیتروژن به دست آمد. مصرف 50 درصد نیتروژن در ابتدای پنجه دهی موجب افزایش تعداد پنجه شد و مصرف یک سوم نیتروژن در مرحله خوشه دهی کامل موجب افزایش درصد خوشه چه پر شده گردید. حداکثر عملکرد دانه با تقسیط نیتروژن به نسبت مساوی در مراحل ابتدای کاشت، ابتدای پنجه دهی، ظهور خوشه آغازین و خوشه دهی کامل حاصل شد. اثر متقابل مقدار و تقسیط نیتروژن تنها بر تجمع نیتروژن در کل گیاه اثر معنی داری داشت. بنابراین تیمار تقسیط نیتروژن به نسبت مساوی در مراحل ابتدای کاشت، ابتدای پنجه دهی، ظهور خوشه آغازین و خوشه دهی کامل به علت افزایش شاخص های زراعی و فیزیولوژیکی و در نتیجه افزایش عملکرد دانه برنج به عنوان فاکتورهای مناسب معرفی می گردد.

کلیدواژه‌ها

برنج؛ صفات زراعی؛ عملکرد دانه؛ کلروفیل برگ پرچم؛ نیتروژن