استفاده از تلاش بازآوری، عملکرد کمی و کیفی برای شناسایی هیبریدهای آفتابگردان متحمل به تنش خشکی

اکوفیزیولوژی و فیتوشیمی گیاهان دارویی و معطر

مقاله 9، دوره 3، شماره 1، اردیبهشت 1390، صفحه 9-23   

نوع مقاله: مقاله تحقیقاتی

چکیده

به منظور ارزیابی هیبریدهای آفتابگردان با خصوصیات مختلف رشدی در شرایط تنش کم آبی، سه آزمایش جداگانه در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه پژوهشی موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج در سال 1385 اجرا گردید. در آزمایش اول که در شرایط آبیاری مناسب اجرا شد، زمان آبیاری کلیه کرت ها بر اساس 60 میلیمتر تبخیر از تشتک تبخیر کلاس A از زمان کاشت تا پایان دوره رشد گیاه بود و در آزمایش دوم و سوم که در شرایط تنش متوسط و شدید کم آبی اجرا گردید، زمان آبیاری کلیه کرت های آزمایشی به ترتیب بر اساس 120 و 180 میلیمتر تبخیر از تشتک تبخیر انجام شد. همچنین در تیمارهای تنش کم آبی وزن خشک تک گیاه، عملکرد دانه، تلاش بازآوری، شاخص برداشت و عملکرد روغن کاهش معنی داری یافت. در میان هیبریدهای مورد برسی آلستار با دارا بودن بالاترین شاخص سطح برگ در مرحله گلدهی، از بیشترین عملکرد دانه، شاخص برداشت و عملکرد روغن نیز برخوردار بود. در شرایط آبیاری مناسب هیبریدهای دیررس شاخص سطح برگ بیشتری نسبت به هیبریدهای زودرس داشتند و با اعمال تنش کم آبی شاخص سطح برگ در تمام هیبریدهای آفتابگردان کاهش یافت ولی میزان کاهش در هیبریدهای دیررس بسیار بیشتر از هیبریدهای زودرس بود. در شرایط آبیاری مناسب هیبریدهای دیررس به همراه هیبرید نسبتا زودرس آلستار از بیشترین وزن خشک گیاه برخوردار بودند، درحالی که در تیمار تنش کم آبی هیبریدهای زودرس برتر بودند. همچنین بیشترین عملکرد دانه در سطوح تنش متوسط و شدید کم آبی از هیبرید آلستار به ترتیب به میزان 1671 و 702 کیلوگرم در هکتار و در شرایط آبیاری مناسب از هیبرید مهر به میزان 3861 کیلوگرم در هکتار به دست آمد.

کلیدواژه‌ها

تنش کم آبی؛ شاخص سطح برگ؛ عملکرد دانه؛ عملکرد روغن و هیبریدهای آفتابگردان