تحولات ساختاری –کارکردی مسکن سکونتگاه های روستایی پیرامون شهر اشترینان

فصل نامه جغرافیا و برنامه ریزی شهری چشم انداز زاگرس

مقاله 8، دوره 8، شماره 28، تیر 1395، صفحه 147-171   

نویسندگان

بیژن رحمانی¹؛ مجید سعیدی راد^{* 2}؛ مهسا جلالی³

¹عضو هیات علمی گروه جغرافیای انسانی دانشگاه شهید بهشتی

²دانشجوی دکتری رشته جغرافیا و برنامه‌ریزی آمایش مناطق روستایی دانشگاه شهید بهشتی

³دانشجوی کارشناسی ارشد رشته جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه تهران

چکیده

گسترش شهرگرایی و خزش شهری در دهه‌های اخیر بسیاری از سکونتگاه‌های روستایی را که در پیرامون و حریم شهرها قرارگرفته‌اند با چالش مواجه ساخته است. یکی از این چالش‌ها تحولات ساختاری و به‌تبع آن تحول در کارکرد مسکن این تیپ از سکونتگاه‌های روستایی که در حاشیه شهرها به‌خصوص شهرهای متوسط و بزرگ هستند می‌باشد به دلیل اینکه در مباحث مربوط به برنامه‌ریزی فضایی و جغرافیایی  هر ساختاری کارکرد ویژه خود را می‌طلبد. بنابراین  درچنین شرایطی به دلیل گسترش و پیشروی کالبد شهر، روستای پیرامونی در خطر استحاله و فرورفتن در بافت و کالبد شهر قرار دارد  و همچنین متأثر از تحولات اقتصادی و اجتماعی و نیروهای بیرونی کالبد درونی روستا به خصوص مسکن، در معرض فروپاشی و از هم گسیختگی ساختاری – کارکردی قرار گرفته است. به‌طورکلی در این پژوهش برای بررسی تحولات ساختاری-کارکردی مسکن سکونتگاه‌های روستایی پیرامون شهر اشترینان و بعد مسئله شناسی  با روش پژوهش توصیفی – تحلیلی، تأثیرگذاری 4 عامل و نیروی، 1- محیطی –اکولوژیک 2-اجتماعی –فرهنگی 3- اقتصادی 4-نهادی- سیاسی در اجزای  مسکن روستایی مورد تبیین قرارگرفته شده است و از شاخص‌هایی مانند تغییر در مساحت مسکن،معماری بومی مسکن،کیفیت بناهای مسکونی،طرح نمای مسکن،فرایند مجوز ساخت‌وساز و غیره استفاده گردیده است . این پژوهش بر اساس هدف کاربردی و روش بررسی آن توصیفی -تحلیلی می باشد.جامعه آماری پژوهش شامل 41 روستا با7740 خانوار در بخش اشترینان شهرستان بروجرد می باشد.از این تعداد 20 درصد روستاها به عنوان نمونه تعیین شدند و سپس حجم نمونه خانوار بر اساس فرمول کوکران  تعیین شد که 134 خانوار را شامل می شودو به همین تعداد نیز پرسش نامه توزیع گردیده است.

کلیدواژه‌ها

تحولات؛ مسکن؛ ساختاری -کارکردی؛ سکونتگاه‌های روستایی؛ شهر اشترینان