بررسی چند اصل تعلیمی- تربیتی از دیدگاه مولانا

فصل نامه تحقیقات تمثیلی در زبان و ادب فارسی

مقاله 7، دوره 5، شماره 18، بهمن 1392، صفحه 127-142

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

علی رضا یوسفی^{* 1}؛ فروغ منصوری²

¹دانشیار گروه فلسفه تعلیم و تربیت- دانشگاه علوم پزشکی اصفهان- ایران

²مربی دانشگاه آزاد اسلامی- واحد ایذه- ایران

چکیده

مثنوی و اشعار مولانا دارای دو جنبه عام و خاص است که جنبه عام شامل حکایات و تمثیلات است و جنبه خاص معناشناسی است. اشعار و آثار مولانا ازآبشخور قرآن بهره گرفته و جاودان مانده است. یکی از خصوصیات منحصر به فرد  اشعار مولانا که همواره انسان را شیفته خود می­کند، طرز بیان مسایل تعلیمی و اندرزی است. به جراّت می­توان گفت که     مهم­ترین موضوع در آثار مولانا و به ویژه مثنوی، عناصر تعلیمی- تربیتی، اخلاقی و ارزشی است. مولانا در اکثر اشعارش ابتدا ذهن خواننده را برای به نتیجه رساندن یک تمثیل در مسیر معرفتی که مدنظرش است باز می­کند و سپس به بیان داستان پرداخته و در انتها نتیجه­گیری را به دست خواننده می­سپارد، چرا که هم او مرشد به حقی است و هم خوانندگانش مریدان شایسته­ای و لذا بدون گفتن صریح نتیجه نهایی خواننده را به مسیر درست حقیقت بدون نگرانی از انحراف او هدایت می­کند و این بهترین الگوی تربیتی و رشد می­تواند باشد. بررسی همه عناصر تعلیمی در مثنوی معنوی در حوصله این مقاله نیست و در اینجا فقط به سه الگوی تعلیمی- تربیتی تنبیه، تشویق و خاموشی پرداخته خواهد شد. 

کلیدواژه‌ها

عناصر تعلیمی؛ مولانا؛ تنبیه؛ تشویق؛ خاموشی