زمینه های بدبینی و یأسِ فلسفی در اشعارِ تعلیمی و غناییِ ایرج میرزا

فصل نامه تحقیقات تمثیلی در زبان و ادب فارسی

مقاله 1، دوره 5، شماره 17، مهر 1392، صفحه 11-28   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

علی بالی^{* 1}؛ علی اصغر حلبی²

¹دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه آزاد اسلامی- واحد تهران مرکزی – تهران - ایران

²استادیار زبان و ادب فارسی، دانشگاه آزاد اسلامی- واحد تهران مرکزی – تهران - ایران

چکیده

بدبینی و یأس حالتی روانی است که در ساحتِ عقلی و عاطفیِ اشخاص روی می­دهد و در اغلبِ جوامع متداول است. شکلِ حادِّ آن را در بین شاعران و روشن فکران می­توان دید که به آن «یأسِ فلسفی» می­گویند. زمینه­های این حالات را در رویدادهای زندگیِ خصوصیِ افراد و تحوّلاتِ سیاسی، اجتماعی و اقتصادیِ جامعه می­توان جستجو کرد. در آغاز سده­ی بیستم، در ایران و پس از شکست نهضت مشروطه بخشی از درون مایه­های شعر این دوره به بدبینی و یأس گرایید. ایرج میرزا، از شاعرانِ برجسته­ی این دوره است که اندیشه و آثار تعلیمیِ او متأثّر از یأس و بدبینی است. زمینه­های این بدبینی از بی­مهریِ دوستان، مرگِ فرزندِ جوان، فقدانِ موقعیّت­های اجتماعی، از دست دادن مناصبِ دولتی و افولِ جایگاهِ اشرافیِ خاندانش متأثّر است.

کلیدواژه‌ها

ایرج میرزا؛ نومیدی؛ بدبینی؛ یأسِ فلسفی