معرفت شناسی فضیلت، بازگشتی به گذشته و جهشی به سوی آینده

 پژوهشهای معرفت شناختی

مقاله 3، دوره 4، شماره 10، مهر 1394، صفحه 57-82   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

جلال پیکانی^{* 1}؛ محمد مسعودی نیا²

¹دانشیار گروه فلسفه دانشگاه پیام نور

²مربی دانشکده الهیات دانشگاه پیام نور

چکیده

معرفت­شناسی معاصر تحت تأثیر علم­گرایی حاکم بر فلسفه تحلیلی قرن بیستم، رویکردی یکسره مکانیستی به معرفت را اتخاذکرده و تمامی وجوه غیرمعرفتی را از معرفت­شناسی زدوده است. این رویکرد باعث نوعی رکود در معرفت­شناسی معاصر شده است. اما در سال­های اخیر از بطن همین معرفت­شناسی، رویکردی جدید روییده است که جریان غالب را برنمی­تابد و با الهام از معرفت­شناسان گذشته، معتقد است نقش عوامل روانی غیرمعرفتی فاعل شناسا را نمی­توان در حصول معرفت نادیده گرفت. دو تن از چهره­های برجسته این نظریه که «معرفت­شناسی فضیلت» نامیده می­شود، عبارتند از ارنست سوزا و لیندا زاگزبسکی. آنها معرفت را محصول کارکرد درست قوایی در فاعل شناسا می­دانند که همگی شاید قوای معرفتی، به معنای رایج، تلقی نشوند. آنها شروط معرفت را نه در باور بلکه در فاعل شناسا و عامل شناخت می‌جویند. در این مقاله ضمن تمرکز بر تأکید معرفت­شناسی فضیلت بر نقش عوامل غیرمعرفتی در حصول معرفت، نشان داده شده است که این مؤلفه می­تواند افق­های جدیدی را در معرفت­شناسی معاصر بگشاید و آن را از رکود فعلی خارج کند.

کلیدواژه‌ها

معرفت شناسی فضیلت؛ ارنست سوزا؛ لیندا زاگزبسکی؛ فضایل عقلانی؛ شایستگی باور

مراجع

Alston, William (2005) Beyond Justification: Dimensions of Epistemic Evaluation, Ithaca, NY: Cornell University Press.

Battaly, Heater (2001) “This Concepts to the Rescue: Thinning the Concepts of Epistemic Justification and Intellectual Virtue”, in Abrol Fairweather and Linda Zagzebski, Virtue Epistemology, New York: Oxford University Press.

Kvanvig, Jonathan (2010) “Sosa’s Virtue Epistemology”, Critica, 42(125): 47-62.

Quine, W. V. Q. (1994) “Epistemology Naturalized”, in Naturalazing Epistemology, edited by Hillary Kornblith, Cambridge: MIT Press, pp.15-32.

Sosa, Ernest (1991a) “The Raft and the Pyramid: Coherence versus Foundations in the Theory of Knowledge”, in Knowledge in Perspective: Selected Essays in Epistemology, Cambridge: Cambridge University Press.

-------. (1991b) “Intellectual Virtue in Perspective”, in Knowledge in Perspective: Selected Essays in Epistemology, Cambridge: Cambridge University Press.

-------. (1991c) “Reliabilism and Intellectual Virtue”, in Knowledge in Perspective: Selected Essays in Epistemology, Cambridge: Cambridge University Press, pp.131-147.

Wedberg, Anders (1966) A History of Philosophy: From Bolzano to Wittgenstein, Oxford: Clarendon Press.

Zagzebski, Linda (1996) Virtues of the Mind, an Inquiry into the Nature of Virtue and the Ethical Foundations of the Mind, New York: Cambridge University Press.

-------. (2001) “Introduction”, in Abrol Fairweather and Linda Zagzebski, Virtue Epistemology, New York: Oxford University Press.