پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 418 |
| تعداد شماره‌ها | 9,997 |
| تعداد مقالات | 83,560 |
| تعداد مشاهده مقاله | 77,801,171 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 54,843,829 |
بررسی میزان استفاده اعضای هیات علمی از بانکهای اطلاعاتی الکترونیکی در فعالیتهای آموزشی و پژوهشی ( مطالعه موردی دانشگاه اصفهان) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| نشریه علمی آموزش و ارزشیابی (فصلنامه) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| مقاله 3، دوره 2، شماره 8، اسفند 1388، صفحه 55-83 اصل مقاله (198.32 K) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| نویسندگان | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| شهرام شهبازی1؛ بدری شاه طالبی2؛ سید محمد جعفر مهدیان3 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 1کارشناس ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان اصفهان (نویسنده مسؤول) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 2استادیارگروه مدیریت آموزشی دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان (اصفهان) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 3عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد بروجرد | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| چکیده | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| هدف پژوهش حاضر، بررسی میزان استفاده اعضای هیات علمی از بانکهای اطلاعاتی در فعالیتهای آموزشی و پژوهشی بود.روش پژوهش توصیفی از نوع پیمایشی و جامعه آماری این مطالعه کلیه اعضاءهیات علمی دانشگاه اصفهان در سال تحصیلی 88-1387 بودند، که تعداد آنها 655 نفر اعلام شد. حجم نمونه طبق جدول کرجسی و مورگان 260 نفر محاسبه گردیدکه به روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب شدند.ابزار جمع آوری اطلاعات، پرسشنامه محقق ساخته ای باروایی84/0 و پایایی 85/0 مشتمل برسه قسمت بود. قسمت اول مربوط به اطلاعات فردی و قسمت دوم وسوم به ترتیب به میزان استفاده اعضای هیات علمی از بانکهای اطلاعاتی در فعالیتهای آموزشی و پژوهشی اختصاص داشت.به منظور تجزیه و تحلیل اطلاعات از روشهای آمار توصیفی شامل درصد فراوانی میانگین و انحراف معیار و در سطح آمار استنباطی از آزمونt تک متغیره و آزمونهای تعقیبی استفاده شد..بررسی معناداری آزمون در سطح و بزرگتر بودن tحاصله از مقدار بحرانی جدول نشان داداز نظراعضاءهیات علمی کلیه شاخص های پژوهشی مطرح شده بامیانگین(84/3) بالاتر از سطح متوسط (3)، قرار دارند در این میان اعضاء هیات علمی بیشترین استفاده از منابع اطلاعاتی الکترونیکی را در تالیف مقالات با میانگین (12/4)، داشته اند.همچنین در خصوص فعالیتهای آموزشی مشخص شد کلیه موارد مطرح شده با میانگین (47/3)، متاثر از منابع اطلاعاتی الکترونیکی بودند. همچنین استفاده از نرم افزارهای آموزشی با میانگین 68/3 بالاترین رتبه را در میان فعالیتهای آموزشی مبتنی بر بانکهای اطلاعاتی به خود اختصاص داده است. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| کلیدواژه‌ها | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| پژوهش؛ آموزش؛ بانکهای اطلاعاتی الکترونیکی؛ اعضاء هیات علمی؛ دانشگاه اصفهان | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| اصل مقاله | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
بررسی میزان استفاده اعضای هیات علمی از بانکهای اطلاعاتی الکترونیکی در فعالیتهای آموزشی و پژوهشی ( مطالعه موردی دانشگاه اصفهان)[1]
شهرام شهبازی[2] دکتر بدری شاه طالبی[3] سید محمد جعفر مهدیان[4] چکیده: هدف پژوهش حاضر، بررسی میزان استفاده اعضای هیات علمی از بانکهای اطلاعاتی در فعالیتهای آموزشی و پژوهشی بود.روش پژوهش توصیفی از نوع پیمایشی و جامعه آماری این مطالعه کلیه اعضاءهیات علمی دانشگاه اصفهان در سال تحصیلی 88-1387 بودند، که تعداد آنها 655 نفر اعلام شد. حجم نمونه طبق جدول کرجسی و مورگان 260 نفر محاسبه گردیدکه به روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب شدند.ابزار جمع آوری اطلاعات، پرسشنامه محقق ساخته ای باروایی84/0 و پایایی 85/0 مشتمل برسه قسمت بود. قسمت اول مربوط به اطلاعات فردی و قسمت دوم وسوم به ترتیب به میزان استفاده اعضای هیات علمی از بانکهای اطلاعاتی در فعالیتهای آموزشی و پژوهشی اختصاص داشت.به منظور تجزیه و تحلیل اطلاعات از روشهای آمار توصیفی شامل درصد فراوانی میانگین و انحراف معیار و در سطح آمار استنباطی از آزمونt تک متغیره و آزمونهای تعقیبی استفاده شد..بررسی معناداری آزمون در سطح و بزرگتر بودن tحاصله از مقدار بحرانی جدول نشان داداز نظراعضاءهیات علمی کلیه شاخص های پژوهشی مطرح شده بامیانگین(84/3) بالاتر از سطح متوسط (3)، قرار دارند در این میان اعضاء هیات علمی بیشترین استفاده از منابع اطلاعاتی الکترونیکی را در تالیف مقالات با میانگین (12/4)، داشته اند.همچنین در خصوص فعالیتهای آموزشی مشخص شد کلیه موارد مطرح شده با میانگین (47/3)، متاثر از منابع اطلاعاتی الکترونیکی بودند. همچنین استفاده از نرم افزارهای آموزشی با میانگین 68/3 بالاترین رتبه را در میان فعالیتهای آموزشی مبتنی بر بانکهای اطلاعاتی به خود اختصاص داده است.
کلید واژه ها: پژوهش،آموزش،بانکهای اطلاعاتی الکترونیکی، اعضاء هیات علمی، دانشگاه اصفهان.
مقدمه با پیشرفت سریع علوم وفنون، انتشار منابع علمی به طور قابل ملاحظه ای 1- اسناد الکترونیکی، محلی نیستند. به عبارتی با فناوری ارتباطات راه دور، حتی بدون آگاهی کاربر از جغرافیای مدرک ذخیره شده، مدرک الکترونیکی از هر محلی قابل استفاده است. 2- اسناد الکترونیکی از انعطاف پذیری بسیار برخوردارند. به همین دلیل ویرایش، شکل دهی مجدد و ترکیب آنها با سایر اسناد به سادگی صورت می گیرد. 3- اسناد الکترونیکی به سادگی نسخه برداری می شوند. 4- اسناد الکترونیکی از نسخه های کاغذی کم حجم ترند. 5- در عمل، افراد متعددی می توانند همزمان از منابع الکترونیکی استفاده کنند. بر همین اساس اکثر محققین، خصوصا محققینی که در زمینه ی علم خلاء احساس می شود،که تاکید زیاد بر استفاده از منابع چاپی در تحقیقات علمی و عدم آشنایی بعضی اساتید با مهارتهای جستجوی اطلاعات الکترونیکی و مزایای استفاده از آنها در پژوهشها وفعالیتهای آموزشی، سبب کم اهمیت جلوه دادن این منابع عظیم اطلاعاتی شود. ویا گاها جستجو محدود به سایتهای غیر معتبر و بازیابی اطلاعات غیر علمی شود.از دلایل بوجود آمدن این چنین خلایی در جامعه علمی کشور می توان به مقایسه ی سابقه استفاده از اینترنت در داخل و خارج از کشور اشاره نمود. سابقه استفاده از اینترنت و خدمات آن در خارج از ایران به اوایل دهه 60 میلادی برمی گردد وپایه ی طراحی آن نیز بر اساس کارکرد سلول های مغزی وشبکه عصبی طرح ریزی شد و در نهایت پژوهشگران آمریکایی موفق شدند در سال 1966 دو کامپیوتر را در شرق و غرب آمریکا به هم متصل کنند. در نتیجه ی این اتصال، انقلابی در نحوه صدور اطلاعات، رخ داد که تا امروز پیوسته شاهد پیشرفت سریع در این صنعت می باشیم بطوریکه( فارکاس[8]،2007 ص45) در کتاب خود بر این باور است که، «امروز ما با نسلی مواجه شده ایم که به اینترنت به عنوان عضو و عنصر غیر قابل تفکیک و حیاتی زندگی خود می نگرد». اما تاریخچه اینترنت در ایران به سال 1371 بر می گردد که تعداد کمی از دانشگاه ها از جمله دانشگاه صنعتی شریف و دانشگاه گیلان توسط مرکز تحقیقات فیزیک نظری به اینترنت وصل شدند تا با دنیای خارج ارتباط برقرار کنند. بعد از آن مؤسسات خصوصی در سالهای بعد کم کم وارد این حوزه شده و تحت عنوان شرکت های خدماتی، سرویس اینترنت را در اختیار علاقمندان قرار دادند. اما به طور جدی 51 درصد کاربران اینترنت از سال 1995 میلادی به بعد وارد این حوزه شدند. در ایران نیز سابقه فعالیت جدی و استفاد ه از امکانات اینترنت به یک دهه می رسد. با این وجود، استفاده تخصصی از منابع علمی و معتبر که در شبکه جهانی وب قرار داده شده عموماً باید توسط قشر فرهیخته جامعه یعنی دانشگاهیان استفاده شود که اغلب به دلیل ناآشنا بودن و عدم وجود مهارت های تخصصی در این زمینه، مورد استفاده قرار نمی گیرد. کیفیت و کمیت آموزش و پژوهش دو رکن اصلی پیشرفت و توسعه یافتگی جوامع و کارایی و اثر بخشی سازمانها و نهادهای درونی آنها از جمله مراکز آموزشی و دانشگاهها محسوب می شوند. در این میان نقش بانکهای اطلاعاتی در فرایند خلق، آفرینندگی و به اشتراک گذاری دانش، به کار گیری دانش،نظریه پردازی، انجام مطالعات و پژوهشهای فراتحلیلی، کاوشگری و پژوهندگی و مدیریت کارساز اطلاعاتی و به طور کلی توانمندسازی دانشگران منبعی بی بدیل محسوب می شود.
اهمیت منابع اطلاعاتی الکترونیکی در پژوهش و تولید علم کرایول و مت[9] (2006)، اعتقاد دارند، پژوهش های دانشگاهی به صورت فعالیت های آکادمیک سهم مهمی در تولید علم دارند و بنابراین یافته های این پژوهشها تاثیر بسزایی در نوآوری و توسعه دارند. همچنین آثار پژوهشهای دانشگاهی و تحلیل نتایج آن بر اقتصاد کشورها نیز تأثیرگذار بوده است. عواملی که به عنوان پایه واساس پژوهش در دانشگاه ها می توان نام برد شامل اعضای هیأت علمی، دانشجویان خصوصاً دانشجویان تحصیلات تکمیلی، آزمایشگاه ها، کتابخانه ها، منابع رایانه ای و الکترونیکی می باشند که سرمایه گذاری و توجه جدی به هر یک از این عوامل در ارتقاءکیفی و کمی پژوهش ها،مؤثر است. اما موج جدیدی که همراه با انقلاب در دانش بوجود آمد، استفاده از رایانه و منابع اطلاعاتی الکترونیکی در پژوهشها می باشد. با توجه به اینکه تولیدات علمی پژوهشگران در دانشگاه ها از جمله همچنین مطالعات موردی دیگر در سطح دانشگاه های کشور انجام شده که تا حدودی دقیق تر و جزئی تر به بررسی تولیدات علمی در دانشگاه ها پرداخته است از جمله این تحقیقات می توان به تحقیق نوری و همکاران (1385)، اشاره نمود که تولیدات علمی پژوهشگران دانشگاه علوم پزشکی اصفهان در پایگاه اطلاعاتی web of science از سال 1976 تا پایان سال 2006 میلادی را بررسی نموده و به این نتیجه رسیده است که بیشترین تعداد مدارک منتشر شده از دانشگاه علوم پزشکی اصفهان در مجلات ISI مربوط به سال 2006 بوده است. در دوره زمانی مورد مطالعه 488 مدرک از دانشگاه علوم پزشکی در این پایگاه اطلاعاتی منتشر شده که 113 مورد آن مربوط به سال 2006 می باشد. از تعداد 488 مدرک تعداد 300 مورد آن مربو ط به مقالات اصیل[11] و کم ترین تعداد ( 2 مورد ) مربوط به مقالات مروری[12] می باشد. محققین در این بررسی نتیجه گرفته اند که در تحقیقی از امین پور و همکاران (1387)، که در خصوص دستاوردهای دو دهه حضور دانشگاه علوم پزشکی اصفهان در عرصه تولید علم صورت گرفت، تولیدات این دانشگاه از بدو تأسیس در سال 1364 تا سال 1385 مورد بررسی قرار گرفت که این نتایج بدست آمد. پژوهشگران دانشگاه علوم پزشکی اصفهان در طی سالهای مورد بررسی موفق به نمایه کردن 313 مقاله علمی در بانک اطلاعاتی مدلاین[13] و 350 مقاله در Web of scinceشدند چنانچه این تعداد بدون در نظرگرفتن موارد همپوشانی بررسی شود، 453 مقاله خواهد شد. بر اساس نتایج بدست آمده از سال های 1985 تا 1998 مقالات انتشار یافته دانشگاه در بانک های اطلاعاتی فوق بین صفر تا هفت مقاله در سال متغیر بوده و فاقد رشد بارزی است. حد فاصل سالهای 1999 تا 2002 رشد کندی در مقالات دانشگاه مشاهده می شود که این رشد در سال 2002 شتاب افزون تری گرفته و به سرعت رو به افزایش گذارده، بطوری که هر سال نسبت به سال قبل تعداد مقالات دانشگاه به طور متوسط 5/1 تا 2 برابر افزایش یافته است.
محققین در این بررسی از جمله عوامل مؤثر در زمینه رشد پژوهش ها را ایجاد و گسترش زیر ساختار شبکه اینترنت و ارائه خدمات اینترنتی در دانشگاه، اشتراک بانک های اطلاعاتی و مجموعه مجلات الکترونیکی و برگزاری
با توجه به تحقیقات مذکور می توان بیان نمود که میزان تولیدات علمی کشور طی سال های اخیراز سال 1381به بعد رشد داشته است اما هرگز به سطح مطلوب نرسیده است. از عوامل مهم این رشد، میزان دسترسی دانشگاه ها و محققین به اینترنت و منابع الکترونیکی موجود در پایگاه های اطلاعاتی علمی الکترونیکی می باشد به همین دلیل در تحقیق رخش و همکاران (1385)، درخصوص بررسی وضعیت استناد به منابع اینترنتی در مقالات علمی- پژوهشی دانشگاه های
نقش منابع اطلاعاتی الکترونیکی در آموزش آموزش نیز یکی دیگر از وظایفی است که اعضاء هیأت علمی دانشگاه به آن اشتغال دارند. عوامل و علل کیفی شدن آموزش بسیار زیاد می باشد که طریق وب مؤثر می باشد و آثاری همچون پیشرفت و ترقی معلمین آینده با آگاهی از دیدگاه و نظریات متعددکه از این طریق کسب می کنند، دانشجویان راتشویق به پیگیری روش ها و راه های گوناگون حل مسائل می کنند. در دانشجویان حسی از مشغولیت به کار مؤثر را ایجاد می کند. همچنین در این تحقیق مشخص شد که 52% ازدانشجویان شرکت کننده، آموختن دیدگاهها و نظریات متعدد را از طریق وب ارزشمندترین وجه این نوع آموزش می دانند. در مقاله ای دیگر که توسط ان جی[16] (2008)، از سنگاپور با عنوان «اصلاح و بهبود آموزش و پرورش در سنگاپور از کمیت به کیفیت»، نوشته شده عنوان شد که از سال 2004 به بعد، بخش آموزش سنگاپور با شعار آموختن کمتر، یادگیری بیشتر کار خود را ادامه داده است. اساس این شعار برخود محوری یادگیرنده از طریق ارائه آموزش هایی در جهت جستجوی معلومات توسط خود یادگیرنده می باشد. اساساً آموزش های وابسته به وب چنین مهارتهایی را در یادگیرندگان تقویت موارد مهمی که در این مقاله به آن اشاره شده عبارتند از: 1- یادگیری و آموختن خود هدایت شده[17]:که به کمک استادان،یادگیرنده 2- ارزیابی سازنده و خودارزیابی[18]: از دیگر مزایای این طرح محسوب 3- آموختن درباره یادگیری[19]:یکی دیگرازدستاوردهای این طرح است که دانشجویان می آموزند چگونه اطلاعات مربوطه را بیابند و ایده های جدید را استخراج نمایند. این مستلزم دسترسی داشتن به منابع عظیم اطلاعاتی است که در اینترنت و وب قابل بازیابی می باشد. همچنین واندرلایند و همکاران [20](2008)، استفاده از اینترنت و وب را در آموزش، به یکپارچه سازی تکنولوژی درآموزش تعبیر نموده اند.در این مقاله روی طرح تکنولوژی و توسعه آموزش های پیوسته در مدارس و دانشگاه ها تأکید شده است. در مورد استفاده از تکنولوژی فناوری اطلاعات در آموزش توصیه شده: اساتید کارکردن با رایانه را به دانشجویان بیاموزند، استفاده از رایانه را به نحوی کارآمد و مؤثر جهت دستیابی به بانک های اطلاعاتی در حیطه های مورد نظر به روش معنی دار، توضیح دهند. در این زمینه تحقیق اسنوانیک و ارتمر[22] (2001)، عدم استفاده از تکنولوژی در آموزش را ناشی از دو دسته عوامل ذکر می کند. عوامل خارجی یا بیرونی و عوامل داخلی یا درونی. عوامل بیرونی شامل نبود سخت افزارها، رایانه ها، تجهیزات و وسایل مورد نیاز جهت ارتباطات مؤثر، عدم حمایت و دیگر جریانات و مقولات مربوط به منبع می باشد. عوامل درونی شامل مواردی چون سطح فرهنگ و عقاید منفی درباره آموزش ازطریق تکنولوژی اینترنت و همچنینن عدم پذیرش تغییر و تحول،توسط مربیان می باشد. بنابراین با توجه به نقش فناوری اطلاعات در روند آموزش دانشگاه ها، لازم است ضمن ارزیابی وضعیت موجود، نقاط ضعف شناسایی شود و در جهت بهبود آنها و حرکت به سمت استفاده از منابع الکترونیکی در آموزش اقدام بعمل آید.
پیشینه تحقیقات پوستی (1379)، در مطالعه خود با عنوان «بررسی شناخت و استفاده اعضاء هیات علمی از خدمات رایانه ای» که در دانشگاه صنعتی اصفهان انجام گرفت به این نتیجه رسید که استفاده از خدمات اینترنت بر رفع نیازهای اطلاعاتی، کیفیت و کمیت پژوهشهای انجام شده توسط اعضاء هیات علمی تاثیر داشته است. بهادرانی (1381)، در خصوص «بررسی دانش، نگرش و عملکرد اعضاء هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان پیرامون شبکه اینترنت» تحقیقی بر روی تعداد 210 نفر از اعضای هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان انجام داد. نتایج درمورد نگرش آنها به استفاده از منابع اطلاعاتی الکترونیکی حاکی از آن است که (3/97 درصد)، از اعضای هیات علمی به نقش مهم یادگیری رایانه در ارتقای فعالیتهای آموزشی و پژوهشی خود اعتقاد داشتند پژوهش خداجوی (1381)، با عنوان «بررسی وضعیت استفاده از شبکه اینترنت و تاثیر آن بر فعالیتهای علمی و پژوهشی اعضاء هیات علمی» موسسه آموزش عالی جهاد کشاورزی تهران انجام گرفت و جمع آوری اطلاعات با استفاده از روش تحقیق پیمایشی و پرسشنامه ای شامل 20 سوال انجام شد. در کل یافته ها نشان برهمند (1384)، در پژوهشی با عنوان «بررسی استفاده از اینترنت در ارتباطات و تولیدات علمی اعضاء هیات علمی» که اطلاعات آن با روش پیمایشی و استفاده از پرسشنامه گردآوری شده در می یابد که، محبوب ترین ابزار ارتباط علمی در میان جامعه مورد پژوهش مقاله است. اینترنت مهم ترین منبع کسب اطلاعات به منظور تدارک فعالیتهای پژوهشی، به شمار می رود. همچنین اینترنت بر کمیت و کیفیت پژوهش های انجام شده تاثیرگذار است. اکثر پاسخگویان، منابع الکترونیکی را مورد استفاده قرار می دهند در خصوص «میزان تاثیر استفاده از فناوری اطلاعات و اینترنت در نتایج پژوهش شعبانی و نجف آبادی (1385)، تأکید می کند، استفاده اعضاء هیات علمی از اینترنت بر رفتار اطلاع یابی و فعالیت های پژوهشی آنها تأثیر قابل توجهی داشته است. بطوریکه بهره جویی از شبکه مزبور در تألیف و ترجمه مقاله، همکاری در طرح های پژوهشی و بهره مندی از پایان نامه های تحصیلی قابل ملاحضه بوده است. لیبشر و همکارانش[24] (1996)، در تحقیق خود با عنوان «عوامل تاثیرگذار در استفاده از منابع الکترونیکی توسط اعضاء هیات علمی شش دانشگاه کوچک امریکا» دریافتند که استفاده از اینترنت برای اعضاء هیات علمی دانشگاه های کوچک بسیار مهم می باشد. همچنین اکثر اعضای هیات علمی این شش دانشگاه در امریکا از شبکه اینترنت، جهت امور پژوهشی و روز آمد سازی اطلاعات خود استفاده می کنند و نیز تقریباً همه آنها از پست الکترونیکی، جهت تبادل اطلاعات بهره می جویند. در خصوص استفاده از فن آوریهای بازیابی اطلاعات، تحقیقی توسط زواوی و مجید[25] (2001)، با عنوان « نیازهای اطلاعاتی و رفتار جستجوگران اطلاعات»که بر روی دانشمندان زیست پزشکی مالزی انجام شد، حاکی از این است که در میان فن آوری های جدید در خصوص کسب اطلاعات جهت آموزش و پژوهش، آنها بیشتر از دسیک های نوری و اینترنت و پست الکترونیکی استفاده می کنند. مچنین مشخص شد که بیشترین مشکل آنها در استفاده از این ابزار اطلاعاتی، نداشتن دانش و معلومات استفاده از این امکانات می باشد. اندرسون[26] (2006)، در تحقیق خود که در حوزه « استفاده از اینترنت توسط دانشجویان و اعضاء هیات علمی» در دانشگاه های چین بر روی دانشجویان و اعضاء هیات علمی و از نوع تحقیق کیفی و توسط مصاحبه های فردی هدایت شده انجام شد، به این نتایج دست یافت که استفاده از اینترنت، تجربه ی آموزشی را در دانشجویان دانشگاه های چین بهبود بخشیده، دسترسی به آموزش و مواد آموزشی را گسترش داده، کیفیت آموزش و برنامه درسی را بهبود بخشیده و خلاقیت را در دانشجویان و هیات علمی افزایش داده است. از دیگر نتایج این مطالعه توجه به آموزش بر اساس اینترنت،بیشتر از گذشته در جامعه مورد نظر می باشد. پژوهش وانگ (2007)، با عنوان «تعابیر هیات علمی و دانشجویان از آموزش بر پایه های اینترنت» که دانشگاه A & M تگزاس از نوع تحقیق کیفی انجام گرفت، دریافت که یک توافق کلی میان استادان و دانشجویان در خصوص یادگیری و آموزش پیوسته وجود دارد و تفاوت معنی داری بین نظرات دانشجویان و اعضاء هیات علمی در این خصوص وجود ندارد. فاکتورهای جمعیت شناختی شامل (جنس، سن، سطح مهارت کامپیوتر، دوره های طی شده ی پیوسته) هیچ تاثیری بر تعابیر و ادراکات دانشجویان نداشته اند. از طرفی انعطاف پذیر بودن با توجه به تحقیقات انجام شده،در سالهای اخیراهمیت پرداختن به منابع الکترونیکی بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته است.زیرا در حال حاضر از جمله مشکلات اساسی اساتید در دسترس نبودن اطلاعات به روز علمی در منابع چاپی می باشد.به این دلیل که فرایند انتشارات چاپی زمان بر و هزینه بر است.
سوالات تحقیق 1- اعضاء هیأت علمی دانشگاه اصفهان تا چه میزان از قابلیت های بانک های اطلاعاتی الکترونیکی در امور پژوهشی استفاده می کنند؟ 2- اولویت بندی میزان استفاده اعضای هیات علمی از بانکهای اطلاعا تی در امورپژوهشی چگونه است؟ 3- اعضاء هیأت علمی دانشگاه اصفهان تا چه میزان از قابلیت های بانک های اطلاعاتی الکترونیکی در امور آموزشی استفاده می کنند؟ 4- اولویت بندی میزان استفاده اعضای هیات علمی از بانکهای اطلاعا تی در امور آموزشی چگونه است؟
روش شناسی تحقیق روش بکار گرفته شده در این پژوهش، توصیفی از نوع پیمایشی بود. جامعه آماری در این مطالعه کلیه اعضاء هیأت علمی دانشگاه اصفهان در سال تحصیلی 88-1387 بود که تعداد آنها 655 نفر اعلام شد. حجم نمونه با استفاده از جدول کرجسی و مورگان[27] 260 نفر محاسبه گردید(کیامنش، 1386). حجم نمونه به روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای از میان اعضاء هیأت علمی از دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی 80، تربیت بدنی 56، ادبیات 14، زبان انگلیسی 32، فنی و مهندسی 60، اقتصاد35، نفرانتخاب شدند. ابزار گرد آوری اطلاعات پرسشنامه محقق ساخته ای مشتمل بر سه قسمت بود. قسمت اول پرسشنامه، مربوط به اطلاعات فردی پاسخ دهندگان با 15 گویه بود. قسمت دوم به ارزیابی میزان استفاده اعضاء هیات علمی از بانکهای اطلاعاتی الکترونیکی در فعالیتهای پژوهشی با 11 گویه و در قسمت سوم به ارزیابی میزان استفاده اعضاء هیات علمی از بانکهای اطلاعاتی الکترونیکی در فعالیتهای آموزشی توسـط 8 گویـه اقـدام نمود. برای روایی پرسشنامه ازروایی محتوایی توسط ضریب کندال[28] استفاده شد،که بر اساس نظرات 5 نفر از اساتیدومتخصصین، سوالات مورد بررسی قرار گرفت وضریب مذکور84/0محاسبه شد. برای سنجش پایایی پرسشنامه پس از انجام یک مطالعه مقدماتی و تعیین واریانس سوالات،ضریب آلفای کرونباخ[29] 85/0 محاسبه شد(سیف،1382).
یافته ها در این قسمت به تجزیه و تحلیل داده های حاصل از ابزار اندازه گیری پرداخته شده است. سوال اول پژوهش: اعضاء هیأت علمی دانشگاه اصفهان تا چه میزان جدول 1- نتایج آزمون t تک متغیره، مقایسه میانگین میزان استفاده از بانکهای اطلاعاتی الکترونیکی در فعالیتهای پژوهشی اعضای هیات علمی دانشگاه اصفهان با سطح متوسط (3)
در تحلیل استنباطی به منظور بررسی سطح معناداری از آزمون « t » در سطح استفاده شد که با توجه به این که میانگین حاصله (84/3) از سطح متوسط (3) بزرگتر بوده و t حاصله نیز از مقدار بحرانی جدول بزرگتر بوده بنابراین می توان اذعان داشت، اعضای هیات علمی در انجام فعالیتهای پژوهشی بیش از سطح متوسط از بانکهای اطلاعاتی الکترونیکی استفاده می کنند.
سوال 2: اولویت بندی میزان استفاده اعضای هیات علمی از بانکهای اطلاعا تی در فعالیتهای پژوهشی چگونه است؟
جدول 2- مقایسه میانگین میزان استفاده از بانکهای اطلاعاتی الکترونیکی در فعالیت های پژوهشی اعضای هیات علمی دانشگاه اصفهان با سطح متوسط (3)
در تحلیل استنباطی به منظور بررسی سطح معناداری از آزمون « t » در سطح استفاده شد که با توجه به این که میانگینهای حاصله در تمامی موارد از سطح متوسط (3) بزرگتر بوده و t حاصله نیز از مقدار بحرانی جدول سوال سوم پژوهش: اعضاء هیأت علمی دانشگاه اصفهان تا چه میزان
جدول3- نتایج آزمون t تک متغیره، مقایسه میانگین میزان استفاده از بانکهای اطلاعاتی الکترونیکی در فعالیتهای آموزشی اعضای هیات علمی دانشگاه اصفهان با سطح متوسط (3)
در تحلیل استنباطی به منظور بررسی سطح معناداری از آزمون « t »
اعضای هیات علمی در انجام فعالیتهای آموزشی بیش از سطح متوسط از بانکهای اطلاعاتی الکترونیکی استفاده می کنند.
سوال چهارم :اولویت بندی میزان استفاده اعضای هیات علمی از بانکهای اطلاعا تی درفعالیتهای آموزشی چگونه است؟
جدول4- مقایسه میانگین میزان استفاده از بانکهای اطلاعاتی الکترونیکی در فعالیت های آموزشی اعضای هیات علمی دانشگاه اصفهان با سطح متوسط (3)
در تحلیل استنباطی به منظور بررسی سطح معناداری از آزمون « t » در سطح استفاده شد که با توجه به این که میانگینهای حاصله در تمامی موارد، از سطح متوسط (3) بزرگتر بوده و t حاصله نیز از مقدار بحرانی جدول بزرگتر بحث و نتیجه گیری سوال اول پژوهش: اعضاء هیأت علمی دانشگاه اصفهان تا چه میزان از یافته ها در خصوص میزان استفاده،اعضای هیات علمی دانشگاه اصفهان در بازیابی اطلاعات از بانک های اطلاعاتی الکترونیکی در انجام امور پژوهشی مقدار بالاتر از سطح متوسط را در مقایسه با میانگین فرضی 3 نشان داد. بنابر این می توان نتیجه گرفت، هر چقدر میزان مهارت اعضای هیات علمی در خصوص بازیابی اطلاعات از بانک های اطلاعاتی الکترونیکی بیشتر باشد به علت دسترسی بیشتر به منابع علمی موفقیت در انجام فعالیتهای پژوهشی بیشتر است. امروزه، جهت انجام فعالیتهای پژوهشی یکی از ضرورتهای اصلی، آگاهی از تحقیقات انجام شده در خصوص موضوع پژوهش می باشد و این می تواند محقق را در انجام صحیح تر تحقیق هدایت کند، به همین دلیل برای رسیدن به پژوهش های مرتبط، اینترنت و پایگاه های اطلاع رسانی الکترونیکی مهمترین منبع می باشد حال اگر محققین از چگونگی بازیابی و ذخیره اطلاعات، ابزارهای جستجوی منابع الکترونیکی، سوال دوم پژوهش: اولویت بندی میزان استفاده اعضای هیات علمی از بانکهای اطلاعا تی در امورپژوهشی چگونه است؟ با توجه به جدول شماره 2 مشخص شد که از بین فعایتهای پژوهشی اعضاء هیات علمی دانشگاه اصفهان تالیف مقالات بیشترین تاثیر را از بانکهای اطلاعاتی الکترونیکی با میانگین(12/4)، داشته که این موضوع نیز درنتیجه تحقیقات شعبانی و نجف آبادی(1385)، برهمند (1384) وخداجوی(1381)، نیزذکر شده است. پس از آن به ترتیب ارائه مقاله از طریق ایمیل به کنفرانسها با میانگین(11/4)،کسب اطلاع در خصوص برگزاری سمینارها،همایش ها،و... با(08/4)، چاپ مقالات در مجلات ISI با(88/3)، انجام سایر طرحهای تحقیقاتی با(86/3)، تالیف مقالات علمی پژوهشی و چاپ در مجلات خارجی(78/3)، داوری اینترنتی مقالات با(65/3)، تالیف کتاب(63/3)، ترجمه کتاب(60/3)و راهنمایی و مشاوره سوال سوم پژوهش: اعضاء هیأت علمی دانشگاه اصفهان تا چه میزان از قابلیت های بانک های اطلاعاتی الکترونیکی در امور آموزشی استفاده می کنند؟ یافته ها در خصوص میزان استفاده،اعضای هیات علمی دانشگاه اصفهان در بازیابی اطلاعات از بانک های اطلاعاتی الکترونیکی در انجام امورآموزشی مقدار بالاتر از سطح متوسط را در مقایسه با میانگین فرضی 3 نشان داد. بنابر این می توان نتیجه گرفت، هر چقدر میزان مهارت اعضای هیات علمی در خصوص بازیابی اطلاعات از بانک های اطلاعاتی الکترونیکی بیشتر باشد به علت دسترسی بیشتر به منابع علمی موفقیت در انجام فعالیتهای آموزشی بیشتر است. در تحلیل یافته های حاصل از این قسمت سوال پژوهشی می توان اذعان کرد که با توجه به مسائلی چون جهانی شدن آموزش ونقش فن آوریهای نوین در فعالیتهای آموزشی و تاثیر آنها بر کیفیت و کمیت تدریس، فرایند آموزش از تاکیدات سنتی قبلی خود فاصله گرفته و رویکردهای نوظهور آموزشی دور نماهای تازه ای را برای درک و فهم موضوعات،مفاهیم و راههای جدید درک مطلب گشوده است. بدیهی است در این میان بهر ه گیری از محتواهای الکترونیکی، ویدئو کنفرانسها، تله کنفراسها، کنسرسیومهای آموزشی، بهره گیری از قدرت نرم افزارهای آموزشی و استفاده از کتابهایی با جوهرهای دیجیتالی جای خود را در روند آموزش باز کرده ضمن تسهیل فرایند آموزش ارتقای کیفیت و تضمین بیشتر پاسخگویی و رواج استانداردها را موجب گردیده است. لازمه بالندگی و پویایی تسهیل گران آموزش سوال چهارم پژوهش: اولویت بندی میزان استفاده اعضای هیات علمی از بانکهای اطلاعا تی در فعالیتهای آموزشی چگونه است؟ یافته های بدست آمده در خصوص استفاده از بانک های اطلاعات الکترونیکی در فعالیتهای آموزشی نشان می دهد که استفاده از نرم افزارها در آموزش با میانگین(68/3)، بالاترین میزان را به خود اختصاص داده است و پس از آن به ترتیب، کمک در تهیه جزوات آموزشی- درسی(51/3)، ایجاد تسلط به موضوع تدریس و گسترش دامنه اطلاعات (49/3)،کمک در ارائه تکالیف الکترونیکی به دانشجویان(45/3)، ارتباط الکترونیکی با دانشجویان و اساتید(44/3)، ارائه آموزشهای الکترونیکی(42/3)، اقدام در جهت تولید محتوای الکترونیکی(28/3) و مدیریت و اداره دوره های آموزش الکترونیکی(27/3)، همگی بالای سطح متوسط(3)، قرار داشتند و این نشان دهنده اهمیت استفاده از منابع الکترونیکی در آموزش می باشد. به عبارت دیگر، اعضای هیات علمی برای بهینه سازی اطلاعات خود وانتقال آنها به دانشجویان، از بانک اطلاعات الکترونیکی استفاده می کنند که این می تواند نتایج سود بخشی را برای دانشگاه و دانشجویان بدنبال داشته باشد. در این خصوص اندرسون (2006) معتقد است اینترنت یک وسیله بسیار خوب در جهت افزایش توان علمی و دانش روز اساتید و دانشجویان می باشد و اساتیدی که در آموزش، به طور مرتب ازیافته های تحقیقات جدید استفاده می کنند، خدمات بهتری را به دانشجویان ارائه خواهند داد و بدین وسیله در ترویج علم و دانش روز دنیا به دانشجویان و سایر افراد، موفق تر خواهند بود. این موضوع در تحقیقات محمودی (1384)، لی و چوی(2008)، ان جی(2008)، وانگ(2007)، نیز ذکر شده است.
پیشنهادها 1- بر اساس نتیجه ی جدول شماره (1) و نقش منابع الکترونیکی در انجام پژوهشها ضروری است در دانشگاه ها بخشی با عنوان سایت اطلاع رسانی الکترونیکی با حضور افراد خبره در زمینه ی جستجو و بازیابی اطلاعات جهت کمک و آموزش به اعضاءهیات علمی و یاری رساندن به آنها در انجام پژوهشها ایجاد شود. 2 – با توجه به نتایج جدول شماره (2 )و نقش مهم پایگاه های اطلاعاتی الکترونیکی در چاپ مقالاتISI ، لازم است وزارت علوم،تحقیقات و فناوری نسبت به تشکیل کارگاه هایی با عنوان چگونگی نگارش و چاپ مقالات در مجلات ISI توسط اساتید مجرب، اهتمام ورزد. 3- بر اساس جدول شماره (3 )و نقش منابع اطلاعاتی الکترونیکی در فعالیتهای آموزشی اعضای هیات علمی، لازم است مسوولین با برنامه ریزی مناسب در جهت افزایش امکانات نرم افزاری و سخت افزاری و آموزش مهارتهای جستجوی اطلاعات الکترونیکی در کارگاه های آموزشی مسیردسترسی به اطلاعات را 4 – با توجه به نتایج بدست آمده در جدول شماره (4) در خصوص نقش بانکهای اطلاعاتی الکترونیکی در فرایند آموزش، پیشنهاد می شود اساتید
منابع امین پور، فرزانه. کبیری، پیام. ناجی، همایون.( 1387). دستاوردهای دو دهه حضور دانشگاه باکلند، مایکل.(2001).کتابخانه های آینده. ترجمه: بابک پرتو(1379). تهران: نشر کتابدار. برهمند، نیلوفر( 1384 ). بررسی استفاده از اینترنت در ارتباطات و تولیدات علمی بهادرانی، مهناز.(1381). بررسی دانش، نگرش و عملکرد اعضای هیات علمی دانشگاه علوم پوستی، شهرزاد.(1379). بررسی شناخت، استفاده و رضایت اعضاء هیات علمی از خداجوی، محمد. (1381). بررسی وضعیت استفاده از شبکه اینترنت و تاثیر آن بر داور پناه، محمدرضا.(1387). جستجوی اطلاعات علمی و پژوهشی در منابع چاپی و رخش، فریبا. علی بیک، محمد رضا. حسینی، فاطمه. (1385). بررسی وضعیت استناد به منابع سیف،علی اکبر.(1382).اندازه گیری، سنجش وارزشیابی آموزشی. تهران:نشر دوران. شعبانی،احمد. نجف آبادی، فیروزه.( 1385). بررسی تاثیر شبکه اینرتنت بر رفتار اطلاع یابی عنایت تبار، محمد.منتظر، غلامعلی.( 1386). نشر چرخه سنتی در برابر چرخه نشر الکترونیکی. کیامنش، علیرضا.( 1386). روشهای ارزشیابی آموزشی. تهران: انتشارات دانشگاه پیام نور. محمودی، مریم. (1384). بررسی موانع و نیازهای آموزشی اعضای هیات علمی نظری، مریم. (1385). طراحی، آزمون، اجرا و ارزیابی درس سواد اطلاعاتی برای دوره های معین، مصطفی. محمودی، مریم. رضایی، نیما. (1386). تولید علمی ایران از سال 1970 تا سال نوری، رسول. نوروزی، علیرضا. میرزایی، عباس. (1385). تولیدات علمی پژوهشگران دانشگاه Anderson, S.( 2006). the evalution of higher education in chin a: Carayol, M. Matt, M.( 2006). Individual and collective determinants Farkas, G. (2007).Social software in libraries : Buliding Fensel, D.Hendler, A.Lieberman, H.Wahlster, W. (2005). Spinning Lee, K. Choi, I.( 2008). Learning classroom management Through Liebscher, P.Eileen, C.Denman, D. (1996).Factors that influence the Sprague, D. Kopfman, K. Dorsey, s. 1998. Faculty development in Limb, P.( 2004). Digital dilemmas and solutions oxford: chandos Ng, PT. (2008). Educational reform in Singapore : from quantity to Snoeyink, R. Ertmer, p.( 2001). Thrust in to Technology : how Vanderlinde ,R. Brak ,JV. Vind, VD. Tondeuv, J. Herman, R. Wang, Y-J (2007). Fuculty and student perceptions of internet based Zawawi, S,Majid. S.(2001).The Information needs and seeking
[5] - Buckland [6] -Limb [7] - Fencel, et al [8] - Farcaus [9] - Carayol & Matt [10] - Rose - net [11] - Article [12] - Systematic Review [13] - Med Line [14] - Biblyografic [15] -Lee & Choi [16] -Ng [17]-Self directed learning [18]-Formative assessment and self assessment [19]-Learning about learning [20] -Vanderlinde et al [21] -Sprague et al [22] - Snoeyink & Ertmer [23] -On line [24] - Liebscher et al [25] - Zawawi and Majid [26] - Anderson [27] -Krijcie & Morgan [28] -Cendal [29] -Cronbach | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| مراجع | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
امین پور، فرزانه. کبیری، پیام. ناجی، همایون.( 1387). دستاوردهای دو دهه حضور دانشگاه باکلند، مایکل.(2001).کتابخانه های آینده. ترجمه: بابک پرتو(1379). تهران: نشر کتابدار. برهمند، نیلوفر( 1384 ). بررسی استفاده از اینترنت در ارتباطات و تولیدات علمی بهادرانی، مهناز.(1381). بررسی دانش، نگرش و عملکرد اعضای هیات علمی دانشگاه علوم پوستی، شهرزاد.(1379). بررسی شناخت، استفاده و رضایت اعضاء هیات علمی از خداجوی، محمد. (1381). بررسی وضعیت استفاده از شبکه اینترنت و تاثیر آن بر داور پناه، محمدرضا.(1387). جستجوی اطلاعات علمی و پژوهشی در منابع چاپی و رخش، فریبا. علی بیک، محمد رضا. حسینی، فاطمه. (1385). بررسی وضعیت استناد به منابع سیف،علی اکبر.(1382).اندازه گیری، سنجش وارزشیابی آموزشی. تهران:نشر دوران. شعبانی،احمد. نجف آبادی، فیروزه.( 1385). بررسی تاثیر شبکه اینرتنت بر رفتار اطلاع یابی عنایت تبار، محمد.منتظر، غلامعلی.( 1386). نشر چرخه سنتی در برابر چرخه نشر الکترونیکی. کیامنش، علیرضا.( 1386). روشهای ارزشیابی آموزشی. تهران: انتشارات دانشگاه پیام نور. محمودی، مریم. (1384). بررسی موانع و نیازهای آموزشی اعضای هیات علمی نظری، مریم. (1385). طراحی، آزمون، اجرا و ارزیابی درس سواد اطلاعاتی برای دوره های معین، مصطفی. محمودی، مریم. رضایی، نیما. (1386). تولید علمی ایران از سال 1970 تا سال نوری، رسول. نوروزی، علیرضا. میرزایی، عباس. (1385). تولیدات علمی پژوهشگران دانشگاه Anderson, S.( 2006). the evalution of higher education in chin a: Carayol, M. Matt, M.( 2006). Individual and collective determinants Farkas, G. (2007).Social software in libraries : Buliding Fensel, D.Hendler, A.Lieberman, H.Wahlster, W. (2005). Spinning Lee, K. Choi, I.( 2008). Learning classroom management Through Liebscher, P.Eileen, C.Denman, D. (1996).Factors that influence the Sprague, D. Kopfman, K. Dorsey, s. 1998. Faculty development in Limb, P.( 2004). Digital dilemmas and solutions oxford: chandos Ng, PT. (2008). Educational reform in Singapore : from quantity to Snoeyink, R. Ertmer, p.( 2001). Thrust in to Technology : how Vanderlinde ,R. Brak ,JV. Vind, VD. Tondeuv, J. Herman, R. Wang, Y-J (2007). Fuculty and student perceptions of internet based Zawawi, S,Majid. S.(2001).The Information needs and seeking
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 2,701 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 730 |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||