پژوهشی در علل و مسائل تخریب آسفالت خیابانهای شهر اردبیل و ارائه راهکارهای مناسب

مطالعات برنامه ریزی سکونتگاه های انسانی

مقاله 7، دوره 5، شماره 11، شهریور 1389، صفحه 93-111   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسنده

موسی عابدینی^*

استادیار گروه جغرافیای طبیعی دانشگاه محقق اردبیلی

چکیده

شهر اردبیل در سطح دشت انباشتی در منطقه سردسیر کوهستانی شمال­غرب کشور ایران واقع شده است. تخریب سریع آسفالت خیابانهای اردبیل یکی از مسائل مهم آن است. مهمترین علل تخریب آسفالت خیابانهای اردبیل علاوه بر مسائل فنی آسفالت، رو سازی، زیرساخت­ها،کندن­های ناهماهنگ، عمدتاً مربوط به بافت و ویژگی­های سازندها و نفوذ آبهای ناشی از نزولات و فرایند ژلیفراکسیون(یخبندان و ذوب یخ متوالی) می­باشد. از طریق نمونه برداری­های میدانی از سازندهای سطحی (خاک­های5 نقطه از اعماق 5/. تا 1 متری) و انجام آزمایشات فیزیک خاک از طریق دستگاه گرانولومتری(دانه سنجی توسط شیکر) بافت آنها تعین شد. نتایج گرانولومتری نشان داد که درصد سازند­های ریز دانه رسی و سیلتی نسبت به شن و ماسه در اغلب نمونه­ها زیاد است. هم چنین نتایج آزمایشگاهی نشان داد که  حد یا روانی( Liquid Limit)  و شاخص خمیرائی( Plasticity Index) سازند های بستر شهر  نیز در ارتباط با سازندهای ریز دانه بالا می­باشد. در نتیجه در مواقع جذب آب و نیز یخبندان در بدلیل تنش­های فیزیکی در تخریب آسفالت خیابانها نقش مهمی دارند. این سازندها در برابر فرایند ژلیفراکسیون و آبگیری و تنش­های انبساطی و انقباضی واکنش­های  فیریکی خاصی بروز می­دهند که منجر به تخریب سطح آسفالت خیابانهای اردبیل می­شود. در زمان بروز زمین لرزه­های مخرب  نیز اغلب سازندهای منطقه مستعد وقوع پدیده تیکسوتروپی(روانگرا شدن سازند ها بواسطه تکان­های زمین لرزه که در اثر  فشردگی و آب پس دادن رخ می­دهد) می­باشند. در مجموع راهکارهای متناسب جهت افزایش داوم و پایداری آسفالت خیابانهای شهر اردبیل در ارتباط با علل تخریب و مسائل آنها، ارائه شد.

کلیدواژه‌ها

یخبندان و ذوب؛ گرانولومتری سازند‌ها؛ تخریب آسفالت؛ حد روانی؛ شاخص خمیرائی؛ شهر اردبیل