لغزش‌های فلسفی شیخ الرئیس در تعالیم امام خمینی (ره)

فصل نامه تحقیقات تمثیلی در زبان و ادب فارسی

مقاله 4، دوره 5، شماره 16، شهریور 1392، صفحه 81-96   

نویسنده

عبدالرضا جمال زاده

دانشیار دانشگاه آزاد اسلامی- واحد بوشهر- ایران

چکیده

ابن‌سیناحکیم برجسته و مسلمانی است که به دلیل هوش و نبوغ سرشاری که داشته در علوم مختلف زبانزد خاص و عام گشته و او را مؤسس و مبتکری می‌دانند که لااقل در عصر خود همتایی نداشته است. شیخ‌الرئیس صاحب و رئیس مکتب مشاء در عصر اسلامی است که تأثیرات فراوانی در مکاتب و فیلسوفان پس از خود داشت، از جمله کسانی که از او به نیکی یاد می‌کند اما او را به نقد و انتقاد می‌کشاند حکیم نامدار حضرت امام خمینی(ره) است که از او به عنوان بزرگ‌ترین نابغه و شگفتی یاد می‎کند که از نظر تیز فهمی و قریحه همتایی نداشته است اما با همه این‌ها دچار لغزش‌ها و خطاهای فراوانی شده است.
در این مقاله بر آنیم تا برخی مسایل فلسفی ابن‌سینا از جمله معاد جسمانی، حرکت جوهریه، اتحاد عاقل و معقول و ... را درمنظر امام خمینی(ره) به نقد و بررسی بنشانیم و گاهی نیز از آرای دیگران مانند صدرالحکمای شیرازی بهره ببریم، گرچه هدف، اثبات و ارائه برهان بر مطالب نیست.

کلیدواژه‌ها

امام‌خمینی؛ ابن‌سینا؛ حرکت جوهریه؛ اتحاد عاقل و معقول؛ معاد جسمانی

مراجع

1. ابن‌سینا، (1363)، مبدأ و معاد، تهران: مؤسسه مطالعات اسلامی، دانشگاه مک گیل، باهتمام: عبدالله نورانی.
2. ابن‌سینا، (1364 ه.ق)، النجاه، ویرایش و دیباچه: محمدتقی دانش پژوه، انتشارات دانشگاه تهران.
3. ابن‌سینا، (1375 ه.ق)، شفا، الهیات، مقدمه: ابراهیم مدکور، قاهره: 1375
4. ابن‌سینا، (1404)، الشفاء، منشورات مرعشی نجفی، تصویر و مراجعه: ابراهیم مدکور، قم.
5. ابن‌سینا، الاشارات و التنبیهات، دفتر نشر کتاب، مطبعه آرمان، الجزء الثالث فی علم ما قبل علم الطبیعه. چ دوم.
6. اردبیلی، سیدعبدالغنی، (1385)، نقریرات فلسفه امام خمینی(ره)، ج 3، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره)، چ دوم.
7. امام خمینی(ره)، (1372)، مصباح الهدایه الی الخلافه و الولایه، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره).
8. حسن‌زاده آملی، حسن، دروس اتحاد عاقل و معقول، تهران: حکمت.
9. رفیعی قزوینی، ابوالحسن، (1367 ه.ش)، مجموعه رسائل و مقالات فلسفی، تصحیح و مقدمه، غلامحسین رضانژاد. تهران: الزهرا.
10. لاهیجی، ملاعبدالرزاق، (بهار 72)، گوهر مراد، مقدمه: قربانی، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
11. مجلسی، محمدباقر، (1403 ق)، بحارالانوار، بیروت: داراحیاء التراث الغدیر، مؤسسه وفا، چ دوم، ج 7.
12. محقق دوانی، شرح العقائد العضدیه، ج دوم.
13. ملاصدرا، (1382)، الحکمه المتعالیه فی الاربعه العقلیه، ج 3 و 9، تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا.
14. ملاصدرا، (1386)، الشواهد الربوبیه فی‌المناهج السلوکیه، مقدمه و تعلیق: سیدجلال‌الدین آشتیانی، تهران: بوستان کتاب.
15. میرزاجوادآقا، (1374)، میزان المطالب، قم: مؤسسه در راه حق، چ چهارم.