سعدی و ابعاد عشق در زندگی انسانی

فصل نامه تحقیقات تمثیلی در زبان و ادب فارسی

مقاله 10، دوره 4، شماره 12، شهریور 1391، صفحه 169-186   

نویسنده

فریده محسنی هنجنی

عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی ـ واحد تهران جنوب

چکیده

عشق در وجود سعدی به گونه‌ای ریشه دوانده که تمامی ابعاد وجودش را تحت تأثیر قرار داده است. از نظر اوانسان با عشق، این ودیعه الهی، پا به عرصه جهان می‌گذارد و به واسطه‌ی آن از سایر موجودات ممتاز می‌گردد. این عشق با تجربة ازلی دیدار با زیبایی مطلق در جهان مادی به عشقی حسی بدل می‌شود. سعدی این عشق را پایگاه و تکیه‌گاه مسائل انسانی وبه تعبیر دیگر زندگی ساز می داند. امّا این عشق حسی با تمام ویژگی‌هایش انسان را راضی نمی‌کند و دغدغة جاودانگی و نامیرایی انسان از یک‌سو و قدسی و ازلی بودن عشق از سوی دیگر موجب می‌شود این دو باهم سیری رو به کمال را آغاز ‌کنند و با پیوستن به کمال زیبایی و خیر محض، جاویدان و نامیرا ‌شوند. تبیین و تحلیل و طبقه‌بندی این مقولات ، همراه نمونه‌هایی از آثار سعدی، هدفی است که نگارنده از ارائه این مقاله پی می‌گیرد.

کلیدواژه‌ها

سعدی؛ عشق؛ انسان؛ زندگی؛ ادبیات غنایی

مراجع

1-    قرآن‌کریم (1371). ترجمه محی‌الدین‌ الهی‌قمشه‌ای. تهران: حافظ نوین.

2- رازی، نجم‌الدین (1386). مرصادالعباد. به اهتمام محمد امین ریاحی. تهران: علمی‌ و فرهنگی . چ 12.

3-    زرین کوب ، عبدالحسین (1373). با کاروان حله. تهران : علمی . چ7.

4-    ستاری ، جلال . (1374) . عشق صوفیانه . تهران : مرکز. چ 3.

5- سعدی ، (1386). دیوان غزلیات. به کوشش خلیل خطیب رهبر. تهران: سعدی (سرای اخوان). چ 3.

6- سمعانی، ابوالقاسم احمدبن مظفر، (1367).روح الارواح، تصحیح و توضیح نجیب مایل هروی. تهران: علمی و فرهنگی.

7- سنایی، (1385).دیوان،مقدمه بدیع الزمان فروزانفر،به اهتمام پرویز بابایی. تهران :نگاه. چ2.

8-    صدری‌نیا، باقر، (1380). فرهنگ مأثورات متون عرفانی. تهران: سروش.

9- عراقی،فخرالدین ابراهیم، (1338).کلیات شیخ فخرالدین ابراهیم همدانی متخلص به عراقی،به کوشش سعید نفیسی. تهران : سنایی . چ4.

10-            عطار، (1379) .تذکرة الاولیا ، بررسی،تصحیح متن ، توضیحات و فهارس از محمد استعلامی . تهران : زوار . چ  11 .

11-            ـــــ،(1380) .دیوان، به اهتمام وتصحیح تقی تفضلی . تهران :علمی و فرهنگی .

12-            عین القضات همدانی، (1341). تمهیدات. به تصحیح و تحشیه و تحقیق عفیف عُسیران. تهران: دانشگاه تهران.

13-            غزالی، امام محمد، (1384). احیاء‌علوم‌الدین . به کوشش حسین خدیوجم. تهران : علمی‌وفرهنگی. چ5.

14-            معصوم علیشاه، (1339). طرایق‌الحقایق. به تصحیح محمدجعفرمحجوب. تهران: کتابفروشی باران.

15-            مولوی، (1387).کلیات شمس تبریزی ،تصحیح بدیع الزمان فروزانفر . تهران :پیمان . چ ششم.

16-            هجویری، ابوالحسن علی‌بن‌عثمان، (1358). کشف‌المحجوب. تصحیح والنتین ژوکوفسکی، مقدمه قاسم انصاری. تهران: طهوری.