دیدار سعدی از مولوی، در قونیّه* و حاصل این دیدار

فصل نامه تحقیقات تمثیلی در زبان و ادب فارسی

مقاله 3، دوره 4، شماره 11، خرداد 1391، صفحه 51-76   

نویسنده

جهان بخش نوروزی

استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی ـ واحد فیروزآباد

چکیده

راه پیمودة مولوی در زندگانی، با آنچه سعدی در حیات، پشتِ سر گذاشته، فرقِ فراوان دارد.
سعدی در همه عمر، درویشانه زیست و درویش از دنیا رفت، حتّی مراحلِ مسلّمِ هستیِ او: تولّد، زناشویی، فرزندان، و سرانجام تاریخِ مرگِ او، روشن و مسلّم نیست، همه با شاید و باید و ممکن است چنین باشد، گزارش شده است. امّا در زندگانی مولوی، گوشة تاری نیست. در میانِ خانوادة خویش و مریدانِ مطیع و فرمانبرانِ فراوان، چنان که شایستة، شأن و مقامِ معنوی او بود، شاهانه زندگانی کرد و با عزّتی شایان و بدرقة چهل روز سوگ، در پایان، در جایگاهی مجلّل، آرام گرفت.
سعدی با روی آوردن به بارگاهِ مردی شناسا و رهرو (عارف و سالک) راهی دراز پیمود، تا  از خوانِ همّتِ او توشة عزّت یابد و از خرمنِ عزّتِ او، خوشة همّت چیند، امّا چون به آن خوان و خرمن و بوستانِ گل و سوسن رسید، ناچیده گل، دامنش از دست برفت.
سعدی این رنجِ بُرده و گنجِ نایافته را، با کنایه و گلایه و پیدا و پنهان، در بوستان و در غزل های خود، نشان داده است. در این مقال ، عللِ این مَلال ، بررسی می شود.
 

کلیدواژه‌ها

زندگانی- سفر- دیدار- انتظار- آزردگی

مراجع

1- اِتِه ، هرمان(1337) . تاریخ ادبیّات فارسی، ترجمه رضازاده عشقی، صص 159 تا 166، تهران، بی‌نا.

2- افلاکی، شمس الدّین احمد(1961 م). مناقب العارفین، ج دوم، با حواشی تحسینِ یازیجی، آنقره،  انجمنِ تاریخِ تُرک.

3- افلاکی، شمس الدّین احمد (1959 م). مناقب العارفین، ج اوّل ، با حواشی تحسینِ یازیجی، آنقره،  انجمنِ تاریخِ تُرک.

4- ــــــــــــــــــــــــــ (1375 ش). ج اول، تهران، دنیای کتاب، چ سوم.

5- اقبال آشتیانی، عبّاس(1346). تاریخِ مفصّل ایران، از صدر اسلام تا انقراضِ قاجاریّه، به کوشش محمّد دبیر سیاقی، انتشاراتِ خیّام.

6- انوری، حسن(1383)، کلیات سعدی، تهران، قطره.

7- جامی ، عبدالرّحمن، (بی‌تا)، نفحات الانس، تهران، کتاب فروشی محمودی ، ص 600 .

8- حسنلی، کاووس(1380)، فرهنگِ سعدی پژوهی ، تهران، چ حافظ.

9- دشتی ، علی (1338). قلمروِ سعدی ، تهران، انتشارات کیهان.

10-دولتشاهِ سمرقندی(1382)، تذکره الشّعرا، تهران، اساطیر.

11- سپهسالار، فریدون بن احمد(1325) ، رسالۀ سپه سالار، در مناقبِ حضرت خداوندگار ، تصحیح سعید نفیسی، تهران، اقبال، همچنین محمّد افشین، 1385، تهران، سخن.

12- سعدی، مصلح الدّین(1346)، بوستان، تصحیح عبدالعظیمِ قریب، تهران، علمی، چ دوم.

13- ــــــــــــــــــــ(1369)، گلستان، تهران، ققنوس.

14- ــــــــــــــــــــ (1383)،  غزلیّات (کلیّات)، تصحیح حسنِ انوری ، تهران، قطره.

15- ــــــــــــــــــــ (1383)، قصاید (کلیّات)، تصحیح حسن انوری، تهران، قطره.

16- سلطان ولد، علاء الدّین محمّد(1355)، مثنوی ولدی، با مقدّمۀ جلال همایی، تهران، اقبال.

17- صفا، ذبیح ا...(1363)، تاریخ ادبیّات در ایران ، مجلّدِ 1/3 ، تهران، فردوسی.

18- فروزانفر،  بدیع الزّمان(1352)، کلیّاتِ دیوان شمس تبریزی، تهران، جاویدان.

19- ـــــــــــــــــــــ (1315)، زندگانیِ مولانا جلال الدّین محمّد، مشهور به مولوی، تهران، زوّار.

20- مُشیر سلیمی، علی اکبر(1337)، یادنامۀ مولوی، تهران، انتشاراتِ کمسیونِ ملّیِ یونسکو در ایران.

21- مفید، شیخ داور(1371)، تذکرۀ مرآت الفصاحه، تصحیح محمود طاووسی، شیراز، نوید.

22- مولوی، جلال الدّین محمّد(1925 م)، مثنوی معنوی، به اهتمام نیکلسون، لیدن، چ هلند.

23 ــــــــــــــــــــــــــ ، بی‌تا، مثنوی معنوی، تهران، امیرکبیر.

24- مولوی، جلال الدّین محمّد(1352)، دیوان شمس تبریزی، با مقدّمه فروزانفر.

25- نفیسی، سعید(1325)، رسالۀ فریدون بن احمدِ سپه سالار، در احوالِ مولانا جلال الدّین مولوی، تهران، اقبال.

26- سلطان ولد، ولدنامه (1315)، با مقدّمۀ جلال همایی، تهران، اقبال.

27- هدایت، رضاقلی خان (1316)، تذکرۀ ریاض العارفین، تهران، کتاب‌خانة مهدیّه، چ دوم.

28- ــــــــــــــــــــ ، بی‌تا،  تذکرۀ ریاض العارفین، به سعی و اهتمام ملّا محمود خوانساری، بی‌نا.