بررسی موضوعات تعلیمی و غنایی لالایی‌های استان بوشهر

فصل نامه تحقیقات تمثیلی در زبان و ادب فارسی

مقاله 4، دوره 4، شماره 11، خرداد 1391، صفحه 77-102   

نویسنده

منیژه پورنعمت رودسری

استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه خلیج فارس ـ بوشهر

چکیده

در رویکرد مطالعات فرهنگی، پژوهشگر تحقیقات خود را به آثار مشهور و معتبر محدود نمی‌کند، بلکه ادبیات عامه پسند را نیز معرف فرهنگ جامعه می­داند. با توجه به این که لالایی‌ها جزو ادبیات شفاهی و عامیانه محسوب می­شوند و در حوزه­ی مردم شناسی باید به شناخت بیشتر مردم مناطق مختلف دست یافت، باید دید که لالایی ها تا چه حد اوضاع اجتماعی و فرهنگی مردم منطقه را فرا می­نماید. به دلیل این که مادر اولین کارگزار اجتماعی شدن کودک در تعلیم مفاهیم دینی، فرهنگی و اجتماعی است و همچنین در لالایی ها احساسات خود را  نیز بیان می کند، بررسی لالایی‌ها  می‌تواند در حوزه­ی پژوهش‌های ادبیات تعلیمی و غنایی مورد توجه باشد.
 این بررسی برآن است تا نشان دهد که برخی از لالایی‌ها بیانگر آرزوهای مادران و نشانگر هویت مذهبی مردم است. لالایی‌ها همچنین دل نگرانی‌های اجتماعی و اقتصادی مردم، ساختار خانواده‌ها از قبیل ارتباط عاطفی و چند همسری را نیز نشان می­دهد.
با توجه به این که تاکنون تحقیقات انجام شده در مورد لالایی های استان بوشهر بیشتر جمع آوری بوده و کمتر تحلیل محتوایی شده است، انجام این پژوهش ضروری به نظر می­رسد تا از طریق تحلیل محتوای لالایی­ به عنوان نوعی ادبیات عامیانه، غنایی و تعلیمی،  با دیدگاه های فرهنگی، اقتصادی، دینی و مذهبی مردم استان بوشهر به ویژه مادران و زنان این منطقه آشنا شویم.
 

کلیدواژه‌ها

لالایی؛ ادبیات عامیانه­­؛ تعلیمی؛ غنایی؛ مطالعات فرهنگی

مراجع

1-   احمدی، بابک،(1374)، حقیقت و زیبایی، تهران: نشر مرکز

2-   احمدی ریشهری، عبدالحسین (1380)، سنگستان، شیراز: نوید شیراز

3- انصاری، کوروش،(1385)، فرهنگ و ادبیات عامیانه مردم دشتستان، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد بوشهر

4-   پاینده، حسین، (1382)، گفتمان نقد، تهران: روزنگار

5- پورنعمت، منیژه.(1379).لالایی در استان بوشهر، فصل‌نامه پژوهشی، فرهنگی و هنری آبی ها، اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان بوشهر،  شماره دوم و سوم

6- حسن لی، کاووس،(1382)، «لالایی­های مخملین،نگاهی به خاستگاه و مضامین لالایی­های ایران»،مجله زبان و ادبیات فارسی دانشگاه سیستان و بلوچستان،سال اول،پاییز و زمستان

7- حمیدی، سیدجعفر،(1380)، فرهنگ نامه بوشهر، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی؛ سازمان چاپ و انتشارات

8-   زارعی و دیگران(1384)، علی، لالایی­ها، بوشهر: نهضت سوادآموزی

9-   زنده بودی، حسین،(1383)، فرهنگ، ادب و گویش تنگسیری، بوشهر: انتشارات بوشهر

10- رضایی، عبدالله،(1381)، ادبیات عامیانه بوشهر، بوشهر: شروع

11- رهادوست، بهار،(1382)، «رویکرد بین رشته ای و مطالعات ادبی»، زیبا شناخت، ش نهم

12- طبیبی، حشمت الله،(1352)، مبادی و اصول جامعه شناسی، تهران: انتشارات کتابفروشی اسلامیه

13- عمرانی، سید ابراهیم،(1381)، لالایی‌های ایران،تهران: پیوند نو

14- کوئن، بروس، (1372)،مبانی جامعه شناختی، ترجمه غلام‌عباس توسلی- رضا فاضل، تهران: سمت

15- میرنیا، سید علی،(1369)، فرهنگ مردم(فولکلور ایران)، نشر پارسا

16- ندیمی بوشهری(1389)، زهرا، لالایی­های بوشهری، ناشر مؤلف