از غم و حسرت شاعران کلاسیک تا نوستالژی شاعران رمانتیک

فصل نامه تحقیقات تمثیلی در زبان و ادب فارسی

مقاله 8، دوره 4، شماره 11، خرداد 1391، صفحه 165-192   

نویسندگان

برات محمدی^{* 1}؛ سمیه عباس زاده²

¹استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی ـ واحد ارومیه

²دانش‌آموخته کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی ـ دانشگاه ایلام

چکیده

نوستالژی یا غم غربت در اصطلاح به حس دل‌تنگی و حسرت افراد نسبت به گذشته‌ی درخشان و آن دسته از داشته‌هایی است که در زمان موجود از دست رفته‌اند. اوضاع اجتماعی ـ سیاسی و اقتصادی حاکم بر جامعه و تحولات و دگرگونی‌های زندگی شاعران در شکل‌گیری غم و اندوه نسبت به اوضاع و احوال گذشته، کاملاً مؤثر است و رگه‌هایی از این احساس در سراسر شعر فارسی به وضوح دیده می‌شود و شاعران به شگردهای مختلف به بیان عواطف و احساسات خود در این زمینه پرداخته‌اند.در این نوشته پس از بررسی ایتمولوژی این واژه وتعریف آن از نظر روان‌شناسان به عوامل مؤثر در ایجاد و شکل­گیری آن پرداخته شده و چگونگی تبلور حسرت بر گذشته و غم غربت در شعر کلاسیک فارسی به اجمال بحث شده  و نوستالژی فردی و اجتماعی مورد تأمل واقع شده و سپس چند و چون آن در شعر سه تن از شاعران معاصر به عنوان یک ویژگی رمانتیکی مورد کنکاش قرار گرفته است.
 

کلیدواژه‌ها

شعر فارسی؛ نوستالژی؛ رمانتیک؛ نیما؛ شهریار؛ نادرپور

مراجع

1- آریان پور، امیر حسین (1357)، فروید یسیم با اشاراتی به ادبیات و عرفان، تهران، ابن سینا

2-  آشوری، داریوش(1381)، فرهنگ علوم انسانی، تهران: مرکز

3- اشرف زاده، رضا(1381)، «رمانتیسم، اصول و نفوذ آن در شعر معاصر ایران»، دانشکده ادبیات و علوم انسانی مشهد. ش اول

4-  امامی، نصرالله(1379)، کسایی مروزی و شعر و زندگی او، تهران: جامی

5- انوری، علی بن محمد(1376)، دیوان اشعار، ج1، به کوشش محمد تقی مدرس رضوی، تهران: علمی و فرهنگی

6-  انوشه، حسن(1376)، فرهنگ­نامه­ی ادبی فارسی،ج2، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی

7- پور افکاری، نصرت اله (1376)، چکیده‌ی روان‌شناسی بالینی رولد کاپلان و بنیامین سادوک، تهران، آزاده

8-  جعفری جزی، مسعود(1378)، سیر رمانتیسم در اروپا، تهران: مرکز

9- خاقانی، بدیل الدین (1375)، دیوان اشعار، تصحیح میر جلال­الدین کزازی، تهران، نشر مرکز

10-   رفیعیان، اسماعیل (1386)، کوکبه شهریار کشور عشق؛ با مقاله از استاد منوچهر مرتضوی، تبریز، مهد آزادی

11-   رودکی(1382)، ابوعبدالله جعفربن­محمد،  دیوان رودکی، به تصحیح جعفر شعار،  تهران، قطره

12-   سنایی، ابوالمجد آدم (1364)، مثنوی­های حکیم سنایی، به تصحیح محمدتقی مدرس رضوی، تهران، دانشگاه تهران

13-           شمیسا، سیروس(1382)، نگاهی به فروغ، تهران، صدای معاصر

14-           ـــــــــــــــ(1381)، انواع ادبی، تهران: فردوس

15-           شهریار، سید محمد حسین (1369)، کلیات دیوان اشعار، ج 1و 2، چ نهم، زرین و نگاه

16-           سید حسینی، رضا(1387)، مکتب­های ادبی، ج1، تهران: نگاه

17-   صدری­نیا، باقر(1382)، «جلوه­های رمانتیسم در شعر شهریار»، نشریه دانشکده ادبیات و علوم انسانی تبریز، سال46

18-           طاهباز، سیروس (1369)، بر گزیده­ی آثار نیما یوشیج (نثر)، تهران، امیر کبیر

19-           ـــــــــــــــ (1380)، زندگی و شعر نیما یوشیج، چ اول، تهران، ثالث

20-   عالی عباس آباد، یوسف(1387)، « غم غربت در شعر معاصر»، گوهر گویا، سال دوم، شماره 6

21-           غلامرضایی، محمد(1377)، سبک­شناسی شعر فارسی، تهران: جامی

22-   فرخی سیستانی، علی بن جولوغ(1385)، دیوان اشعار، به کوشش محمد دبیر سیاقی، تهران: زوار

23-           قطران تبریزی، دیوان اشعار، چ نخجوان

24-           نادر پور، نادر (1382)، مجموعه‌ی اشعار، چاپ دوم، تهران، نگاه

25-           ـــــــــــــ (1356)، شام بازپسین، تهران، مروارید

26-           ـــــــــــــ (1381)، مجموعه اشعار، تهران، نگاه

27-   ناصر خسرو قبادیانی( 1384)، دیوان اشعار،تصحیح مجتبی مینوی و مهدی محقق، دانشگاه تهران

28-   نسیم­شمال(1363)، سیداشرف­الدین، متن کامل دیوان، به کوشش حسین نمینی، تهران، کتاب فرزان

29-   نیما یوشیج (1389)، مجموعه‌ی کامل اشعار نیما یوشیج، به کوشش سیروس طاهباز، چ دهم، تهران، نگاه

30-            ــــــــــ (1368)، نامه‌ها، تهران: دفترهای زمانه