آموزه‌های دینی و اخلاقی در لالائی‌های مذهبی پارسی و تازی

فصل نامه تحقیقات تمثیلی در زبان و ادب فارسی

مقاله 1، دوره 3، شماره 10، اسفند 1390، صفحه 11-38   

نویسندگان

مهدی ممتحن¹؛ الهام خادمی^{* 2}

¹دانشیار گروه زبان و ادبیات عرب، دانشگاه آزاد- واحد جیرفت

²دانش آموخته کارشناسی ارشد زبان و ادبیات عربی، دانشگاه آزاد- واحد کاشمر

چکیده

لالائی‌ها نخستین نمونه‌ی ادبیات شفاهی زنانه‌اند. یکی از درون‌مایه‌های لالائی‌ها، مذهب است که مادران به وسیله‌ی آن، تعالیم دینی و اخلاقی را به طور ناملموس به فرزندانشان می‌آموزند. برآنیم تا این تعالیم را در لالائی‌های پارسی و تازی را مورد بررسی قرار دهیم. می توان از جمله نقاط اشتراک لالائی‌های مذهبی پارسی و تازی از: در پناه خداوند قرار دادن فرزند، در پناه قرآن قرار دادن فرزند، دعا برای خوابِ خوش فرزند و تعلیم واجبات اسلامی نام برد. برخی از مضامین مختص لالائی‌هایِ مذهبیِ پارسی شامل: دعا برای خدمت فرزند به آستان حضرت رضا(ع)، حضرت معصومه(س) و یا شاهچراغ(ع) می باشد. برخی از درونمایه‌های ویژه‌ی لالائی‌هایِ مذهبیِ تازی عبارتند از: ذکر نام مکّه یا کعبه، به کاربردن دو جمله لا اله الا الله و محمد رسول الله.
 
 

کلیدواژه‌ها

مادر؛ لالائی هایِ مذهبی پارسی؛ لالائی‌هایِ مذهبی تازی؛ دعا

مراجع

الف- منابع فارسی

1- انجوی شیرازی، سید ابوالقاسم. 1347. فرهنگ مردم و طرز گردآوری و نوشتن آنها. تهران: چاپ‌خانه وزارت اطلاعات.

2- امیری، رعنا و همکاران. زمستان 1387. تاثیر آوای لالائی بر درصد غلظت اشباع اکسیژن خون نوزادان نارس. مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی بیرجند دوره 15، شماره 4.

3- امین زاده، محمد رضا. 1374. فرهنگ تعلیم و تربیت اسلامی. قم: درراه حق.

4- امینی، ابراهیم. 1374. اسلام و تعلیم و تربیت (1). تهران: انجمن اولیاء و مربیان.

5- احمد پناهی سمنانی، محمد. 1383. ترانه و ترانه سرایی در ایران. تهران: سروش.

6- جاوید، هوشنگ. 1370. آواهای روح نواز مجموعه لالایی های ایرانی. تهران: حوزه‌ی هنری سازمان تبلیغات اسلامی.

7- جمالی، ابراهیم. 1387. لالایی در فرهنگ مردم ایران. تهران: مرکز تحقیقات صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران.

8- حسن لی، کاووس. پاییز و زمستان 1382. لالائی‌های مخملین نگاهی به خاستگاه و مضامین لالائی‌های ایرانی. مجله زبان و ادبیات فارسی دانشگاه سیستان و بلوچستان، سال اول.

9- خزاعی، حمیدرضا. 1384. لالایی ها. مشهد: ماه جان.

10- زرگر، مسعود. 1384. جاودانه ها (1). تهران: آتنا.

11- سعیدی، سهراب. 1386. لالائی، بازی‌ها و سرگرمی‌های میناب. تهران: انتشارات ائلشن.

12- سلیمی، علی. 1388. شب‌های مادران. تهران: اوحدی.

13- عمرانی، ابراهیم. 1381. برداشتی از لالائی‌های ایران. تهران: پیوند نو.

14- فلسفی، محمد تقی. 1381. کودک از نظر وراثت و تربیت. تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.

15- قمی، عباس. 1379. مفاتیح الجنان. تهران: انتشارات کتاب یوسف.

16- لریمر، د.ل. 1353. فرهنگ مردم کرمان. تهران: بنیاد فرهنگ ایران.

17- مزرعتی، احمد. 1387. ترانه‌های قالی بافان، دو بیتی‌های عاشقانه و لالائی‌ها. تهران: دعوت.

18- مطهری، مرتضی. 1367. تعلیم و تربیت در اسلام. تهران: صدرا.

19- مهاجری، زهرا. 1386. گل پسته. مشهد: بنیاد پژوهش های اسلامی.

20- نوروزی رضا علی و راضیه بدیعیان. زمستان 1388. الگوی روابط انسانی در تربیت دینی با تاکید بر سیره‌ی امام حسین(ع). فصل‌نامه‌ی اندیشه‌ی دینی دانشگاه شیراز، دوره 33.

ب- منابع عربی

21. ابوسعد، احمد. 1982 م. اغانی ترقیص الاطفال عند العرب. بیروت: دارالعلم للملایین.

22. عمر الدقاق، 2004 م. الترقیصات و الترنیمات فی اشعار الامهات. دمشق: دارالفکر.

23. محمدخالد خاطر، سبیکه. بی‌تا. قیم التنشئه الاجتماعیه فی اغانی الام القطریه. دوحه: وزاره الاعلام والثقافه.

ج- سایت‌های عربی

24. www.afaqdubai.com/vb/showthread.php?p=14850(2010/02/21)

25. www.albahaedu.gov.sa/vb/archivelindex.php/t-6262.html (2010/04/19)

26.www.alsabaah.com/paper.php?source=akbar&mlf=interpage&sid=40621 (2010/02/19)

27. www.hdrmut.net/5an/alagane_alsh3byh.htm (2010/02/20)

28. www.jaalan.net/thaqFa/ahazeej.htm (2010/02/20)

29. www.jaihoon.com/159.htm (2010/03/22)

30. www.khaledtrm.net/174.html (2010/03/01)

31. www.mzmz4.com/vb/archive/t-4172.html (2010/02/12)

32. www.odabasham.net/show.php?sid=11440 (2010/04/19)

33. www.q8yat.net/show thread.php?t=315755 (2010/02/28)

34. www.z6zz.com/vb/t17191.html (2010/03/02)