خدا و یاد او در آرمان‌شهر سعدی و مقایسه‌ی آن با نهج‌البلاغه

فصل نامه تحقیقات تمثیلی در زبان و ادب فارسی

مقاله 7، دوره 3، شماره 10، اسفند 1390، صفحه 153-172   

نویسنده

فریدون طهماسبی

استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی ـ واحد شوشتر

چکیده

سعدی شیرازی، شاعر شیرین کلام قرن هفتم، جامعه‌ای آرمانی را در بوستان طراحی کرده است که جامعه‌ای توحیدی است. و در آن از خداوندی متعال، بخشنده، دستگیر، کریم، خطا‌بخش و پوزش‌پذیر سخن به میان می‌آورد که دو جهان در برابر علم او قطره‌ای بیش نیست. در این جهان مطلوب، پروردگار محبوب و معبود بندگان صادق است و آنان همواره در ایمان و عشق به او پایدار و با ثبات هستند. به نظر سعدی، یاد چنین خداوندی در همه‌ی احوال می‌بایستی بر زبان انسان جاری باشد و فرد نباید از ذکر حق غافل شود تا بر صراط مستقیم بماند و از جامعه‌ی آرمانی بیرون نرود. این فکر سعدی در بوستان، شباهت فراوانی به بیانات امام علی (ع) دارد، چون اندیشه‌ی سعدی در بوستان بر مبنای اندیشه‌ی ناب اسلامی است که از کلام الهی گرفته می‌شود و امام علی (ع) نیز آن را بخوبی و با تسلط کامل در نهج‌البلاغه، پرورش داده است.
 

کلیدواژه‌ها

امام علی (ع)؛ سعدی؛ بوستان؛ جامعه‌ی آرمانی؛ خداوند

مراجع

- قرآن کریم

2- اصیل، حجت الله (1371) آرمان شهر در اندیشه‌ی ایرانی، تهران، نشر نی.

3- پور عزت، علی اصغر، (1381) مختصات حکومت حق مدار، تهران، عملی و فرهنگی.

4- تامس مور (1373) آرمان‌شهر، تهران، خوارزمی، چ دوم.

5- جمشید‌نژاد اول، غلامرضا (1388) آرمان‌شهر فارابی، تهران، همشهری.

6- حیدری، فاطمه (1387) چشم‌انداز‌های آرمان‌شهر در شعر فارسی، تهران، دانش‌نگار

7- داوری اردکانی، رضا (1389) فارابی فیلسوف فرهنگ، تهران، اساطیر.

8- سعدی شیرازی، شیخ مصلح‌الدین (1368)، گلستان، تهران، خوارزمی.

9- سعدی شیرازی، شیخ مصلح‌الدین (1369)، بوستان، تهران، خوارزمی، چ چهارم.

10- شهیدی، سید جعفر (1379) علی از زبان علی، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی،‌ چ سیزدهم.

11- علیقلی، محمد مهدی (1379) سیمای نهج‌البلاغه، تهران، نشر تاریخ و فرهنگ.

12- فارابی ابونصر، محمد (1361) اندیشه‌های اهل مدینه فاضله، ترجمه و تحشیه سید جعفر شهیدی، تهران، طهوری، چ دوم.

13- نهج‌البلاغه امام علی (ع) (1387)، ترجمه‌ی محمد دشتی، قم، موسسه‌ی انتشاراتی امام عصر (عج)