بررسی کاربرد انواع تکرار در اشعار گلچین معانی

فصل نامه تحقیقات تمثیلی در زبان و ادب فارسی

مقاله 3، دوره 3، شماره 9، آذر 1390، صفحه 61-84   

نویسنده

محمود صادق زاده

استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی ـ واحد یزد

چکیده

احمد گلچین معانی(1295– 1379) ، شاعر و پژوهشگر معاصر از جمله شاعرانی است که به آرایه‌ی تکرار توجّه خاصّی دارد و غالبا نیز موجب افزایش و زیبایی موسیقی کلامش می‌شود.
تکرار، کاربرد بیش از یک بار کلمه یا کلماتی در جمله یا بیت و نیز یکی از مختصّات سبک ادبی است و بیشتر در بدیع لفظی به قصد تأکید، تعظیم، تنبیه به کار می‌رود. هرچند تکرار، در سخن عادی خوشایند نیست، امّا در سبک ادبی از جمله در شعر گلچین برای مقاصد بلاغی، آرایش‌های کلامی و یا برحسب ضرورت‌های شعری استفاده می‌شود. در این جستار، با تجزیه و تحلیل دیوان گلچین به کاربرد انواع، شیوه‌ها و ویژگی‌های تکرار در اشعار وی پرداخته می‌شود.
انواع تکرار به صورت های مختلفی، همچون: تکرار واج، هجا، واژه، عبارت و جمله و مضامین به شیوه‌های هنرمندانه در شعر گلچین به کار می‌رود. گلچین برای ایجاد موسیقی کلام از انواع تکرار، بیش از عوامل دیگر بهره می برد.
 

کلیدواژه‌ها

گلچین معانی؛ شعرکلاسیک نو؛ سبک شناسی ادبی؛ انواع تکرار؛ موسیقی کلام

مراجع

1-      گلچین معانی ، احمد ؛( 1362) ، «دیوان» ؛تهران : سلسله نشریّات « ما ».

2-  ایمانی ، بهروز؛(1383)، «نامه ی معانی» (یادنامه‌ی استاد احمد گلچین معانی)؛ تهران: کتاب‌خانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی.

3-      شمیسا ، سیروس؛( 1386) ،« نگاهی تازه به بدیع» [ویرایش سوم]؛ تهران: میترا.

4-      ـــــــــــ ،( 1372) ، «کلیّات سبک شناسی»؛ تهران: فردوس.

5-      صبور،داریوش؛(1344)،«صدف»(تذکره‌ای از سخنوران روز)؛ تهران: ابن سینا.

6-      صادقیان،محمّد علی؛ (1378) ،« زیور سخن در بدیع فارسی»؛ یزد: دانشگاه یزد.

7-       ملاّح،حسینعلی؛(1367)،«پیوند موسیقی و شعر»؛ تهران: فضا.

8-  رازانی، ابوتراب؛ (1342)، «شعر و موسیقی و ساز و آواز در ادبیّات فارسی»، تهران: اداره کلّ نگارش وزارت فرهنگ.