سخنی پیرامون ادبیات تعلیمی و غنایی

فصل نامه تحقیقات تمثیلی در زبان و ادب فارسی

مقاله 1، دوره 3، شماره 8، شهریور 1390، صفحه 15-24   

نویسنده

سید احمد حسینی کازرونی

استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی ـ واحد بوشهر

چکیده

ادبیات فارسی از غنی‌ترین ادبیات جهانی است، لبریز از عواطف و احساسات درونی و قالب‌های گوناگون رایج زمان در درازنای تاریخ پرفراز و نشیب این سرزمین.
بسیاری از شاه‌کارهای ادبی، جنبة تعلیمی دارند و از این قبیل است مثنوی مولوی و بوستان سعدی و حدیقة سنایی و منظومه‌های عطّار و نظایر آنها که جنبه‌های تعلیمی آنها همپای جنبه‌های ادبی پُرمایه و قوی است، عرصة کاربرد ادب تعلیمی بسیار وسیع است، زیرا به هر حال، هر اثری، مطلبی را تعلیم می‌دهد.
در شعر فارسی، ادب غنایی به صورت داستان، مرثیه، مناجات، بثّ الشّکوی، گلایه و تغزّل در قالب‌های غزل، رباعی، مثنوی و حتّی قصیده مطرح می‌شود. امّا مهم‌ترین قالب آن غزل است، شعر غنایی در دو معنی به کار می‌رود: 1- اشعار احساسی و عاطفی   2- اشعار عاشقانه
 

کلیدواژه‌ها

ادبیات؛ تعلیمی؛ غنایی؛ اخلاقی؛ عشقی

مراجع

1- حسینی کازرونی، دکتر سیّداحمد، 1388، پژوهشی در ادبیات غیرجد، چ اوّل، تهران، ارمغان.

2- دهخدا، علی‌اکبر، 1339، لغت‌نامه، تهران، دانشگاه تهران (مؤسسة لغت‌نامه دهخدا)

3- رزم‌جو، دکتر حسین، 1369، شعر کهن فارسی در ترازوی نقد اخلاق اسلامی، ‌مشهد، آستان قدس.

4- زرین‌کوب، دکتر عبدالحسین، 1361، نقد ادبی، چ سوم، تهران، امیرکبیر.

5- زرین‌کوب، دکتر عبدالحسین، 1363، شعر بی‌دروغ شعر بی‌نقاب، چ چهارم، تهران، جاویدان.

6- زرین‌کوب، دکتر عبدالحسین، 1363، سیری در شعر فارسی، تهران، نوین.

7- شمیسا، دکتر سیروس، 1373، انواع ادبی، چ دوم، تهران، فردوس.

8- صفا، دکتر ذبیح‌ا...، 1352، حماسه سرایی در ایران، تهران، امیرکبیر.

9- فرشیدورد، دکتر خسرو، 1363، دربارة ادبیات و نقد ادبی، تهران، امیرکبیر.

10- معین، دکتر محمّد، بی‌تا، چهارمقاله نظامی عروضی (تصحیح)، چ سوم، تهران، زوّار.

11- همایی، جلال‌الدّین، بی‌تا، تاریخ ادبیات در ایران، ج 1، تهران، بی‌نا.