«بررسی تأثیر حکومت های مغول و تیموری برگسترده شدن اندیشه های عرفانی»

فصل نامه تحقیقات تمثیلی در زبان و ادب فارسی

مقاله 8، دوره 3، شماره 7، خرداد 1390، صفحه 159-176   

نویسندگان

مهدی محقق¹؛ آرزو لاریجانی^{* 2}

¹استاد گروه زبان و ادبیّات فارسی

²دانشجوی مقطع دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی کرج

چکیده

ادبیات، زاییده­ی فکر و اندیشه­ی شاعرانی ونویسندگان  است که درقالب نظم و نثر تبلور پیدا می کند. آنچه که فکر و اندیشه­ی آدمی را جهت­دار می­کند وبه آن انگیزه و هدف می دهد تا به موضوعی بیندیشد، اوضاع سیاسی، اجتماعی و فرهنگی جامعه است، زیرا فرد از جامعه جدا نیست، سختی ها و راحتی ها و فرهنگ حاکم بردوران در اهمیت دادن یا بی توجهی به امری، نیازها و شادی ها را مشخص می کند. ادیب و شاعر نیز متأثر از چنین اوضاعی، فکر خود را هدایت می­کند. دوره­ی مغول و تیموری از دوره­های بسیارمؤثر درشکل گیری موضوعات ادبی این دوره است. اوضاع داخلی حاکم برجامعه، فرهنگ مغول و آزادی دینی و اعتقادات خرافه پرستی مغولان، زمینه های مساعدی را برای گستردگی اندیشه­های عرفانی فراهم آورد. دراین مقاله سعی شده است با مطالعه و بررسی تاریخ دوره­ی مغول، عوامل اصلی در توسعه­ی تصوف و عرفان استخراج گردد.
 

کلیدواژه‌ها

مغول - تیموریان-تصوف- عرفان – ادبیات

مراجع

1-  ابن بزاز. درویش توکلی اردبیلی،1329، صفوة الصفا، تصحیح ابو الفتح الحسینی، بمبئی، چاپ سنگی

2-  افلاکی. شمس الدین احمد العارفی، چ1، 1959، چ2، 1362، مناقب العارفین، باتصحیح وحواشی و تعلیقات تحسین یازیچی، انقره، انجمن تاریخ ترک

3-  آملی. شمس الدین محمد،1377، با مقدمه و تصحیح حاج میرزا ابوالحسن شعرانی، تهران، کتاب فروشی اسلامیه

4-  ابن بطوطه. شرفالدین ابو عبدالله، 1337، سفرنامه، ترجمه محمدعلی موحد، تهران، بنگاه ترجمه و نشر کتاب

5-  بیانی. شیرین،1371، دین و دولت در ایران عهد مغول، ج2، تهران، مرکز نشر دانشگاهی

6-  جوینی. عطاملک،1382، تاریخ جهانگشای، به سعی واهتمام محمد قزوینی، تهران انتشارات افراسیاب

7-  حافظ ابرو،1350، زیر جامع التواریخ رشیدی، به اهتمام دکتر خان‌بابا بیانی، تهران، اقبال

8-      حقیقت. عبدالرفیع،1377، تاریخ جنبش‌های مذهبی در ایران، ج3، تهران، کومش

9-      خواند میر،1333، تاریخ حبیب السیر، ج3، تهران، کتابخانه خیام

10-     راهول و..،1353، بودیسم (تعالیم بودا)، ترجمه قاسم حاتمی، تهران،کتابخانه طهوری

11-                     زرین کوب. عبد الحسین،1357، جستجو در تصوف ایران، تهران، امیر کبیر

12-     سهروردی. شهاب الدین،1386، عوارف المعارف، ترجمه ابو منصوربن عبدالمومن اصفهانی، به اهتمام قاسم انصاری، تهران، علمی و فرهنگی

13-                     فرشید ورد. خسرو،1382، درباره ادبیات و نقد ادبی، ج2، تهران، امیر کبیر

14-                     کربن. هانری،1363، آیین جوانمردی، ترجمه احسان نراقی، تهران، نشر نو

15-     مستوفی. حمدالله،1339، تاریخ گزیده، به اهتمام عبدالحسین نوایی، تهران، امیرکبیر

16-     وصاف الحضره. فضل الله بن عبدالله شیرازی،1269، تارخ وصاف الحضره، به اهتمام محمد مهدی اصفهانی، بمبئی

17-     همدانی. رشید الدین فضل الله،1338، جامع التواریخ، به کوشش دکتر بهمن کریمی، تهران، اقبال

18-     همدانی. رشید الدین فضل الله،1945، مکا تبات رشیدی، گرد اوری محمد ابر قوهی، به اهتمام محمد شفیع، لاهور، کلیه پنجاب

19-     گولپینارلی. عبدالباقی،1363، مولانا جلال الدین، ترجمه و توضیح دکتر توفیق سبحانی، تهران، موسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی