«شکواییه در شعر خاقانی»

فصل نامه تحقیقات تمثیلی در زبان و ادب فارسی

مقاله 1، دوره 2، شماره 6، اسفند 1389، صفحه 17-40   

نویسندگان

علی اصغر بابا صفری¹؛ مرضیه فراحی قصرابونصر^{* 2}

¹دانشیار گروه زبان و ادب فارسی دانشگاه اصفهان

²دانشجوی کارشناسی ارشد زبان وادبیات فارسی،دانشگاه اصفهان.

چکیده

شکواییه گونه ای از ادبیات غنایی است که در آن شاعر می کوشد تا عامل رنج وآزردگی خاطر خود را برای مخاطب روشن کند. به طور کلی شکواییه را براساس موضوع می توان به پنج دسته تقسیم کرد:1) شخصی 2) اجتماعی 3) فلسفی 4) سیاسی 5) عرفانی.
خاقانی از جمله شا عرانی است که غم و اندوه از جانمایه های شعر اوست.تقریباً می توان گفت شکوه و شکایت در شعر او نمود خاصی یافته است. او در دیوان اشعارش که شامل هفده هزار بیت است تقریباًًًًًًًًًًً هزاربیت به شکوه و شکایت پرداخته یعنی حدود 6 %  دیوان خود را به این موضوع اختصاص داده است.شکواییه عرفانی در شعر خاقانی اصلاً وجود ندارد و شکواییه سیاسی کم‌ترین بسامد را داراست اما دیگر موضوعات، خود به شاخه های متنوع دیگری تقسیم می‌شوند.در این نوشتار به بررسی مقوله شکواییه وبازتاب آن در شعر خاقانی پرداخته می شود.
 

کلیدواژه‌ها

ادبیات غنایی؛ شعر؛ شکواییه؛ خاقانی شروانی

مراجع

1) بویل،جی.آ،تاریخ کمبریج، 1366، ترجمه حسن انوشه،جلد پنجم،تهران،امیرکبیر.

2) حاج سید جوادی،احمد ودیگران، 1379، دایره المعارف تشیع،جلد هشتم،تهران،شهید سعید محبی.

3) خاقانی شروانی،بدیل بن علی، 1374، دیوان خاقانی،تصحیح ضیاءالدین سجادی،تهران،زوار.

4) ــــــــــــ ،ختم الغرایب،تصحیح یوسف عالی آباد،تهران ،سخن.

5) دشتی،علی، 1357، خاقانی شاعری دیرآشنا،تهران،امیرکبیر.

6) راوندی،مرتضی،تاریخ اجتماعی ایران، 1374، جلد هشتم ،بخش اول،تهران،نگاه.

7) رزمجو،حسین، 1370، انواع ادبی وآثارآن در زبان فارسی،مشهد،آستان قدس.

8) زرین کوب،عبدالحسین، 1378، دیدار با کعبه جان،تهران،سخن.

9) سنایی غزنوی،مجدودبن آدم، 1320، به اهتمام محمد تقی مدرس رضوی،تهران،سنایی.

10) شمیسا ،سیروس،سبک شناسی شعر، 1382، تهران،فردوس.

11) صفا،ذبیح الله،تاریخ ادبیات درایران، 1363، جلد دوم،تهران،فردوسی.

12) معدن کن، معصومه، 1374، بساط قلندر،تبریز،آیدین.

13) مهربان ،جواد، 1387، جامعه شناسی شعر فارسی،جلد اول،مشهد،تابران.