بررسی جایگاه و نقش زن در نمایش‌نامه-ی«ندبه» اثر بهرام بیضایی

فصل نامه تحقیقات تمثیلی در زبان و ادب فارسی

مقاله 10، دوره 1، شماره 2، اسفند 1388، صفحه 39-75   

نویسندگان

کاووس حسن لی¹؛ شهین حقیقی^{* 2}

¹دانشیار زبان و ادبیّات فارسی ـ دانشگاه شیراز

²دانشجوی دکتری زبان و ادبیّات فارسی ـ دانشگاه شیراز

چکیده

نمایش­نامه­ی «ندبه» از جمله نمایش­نامه­های بهرام بیضایی است که در آن، نقش زن به گونه­ای آشکار، برجسته شده است. رویدادهای این نمایش­نامه به سال­های انقلاب مشروطه مربوط می شود و به گونه­ای تلخ و رقت انگیز، نابسامانی­های اجتماعی و فرهنگی ایران را در آن زمان نشان می­دهد. با نگاهی گذرا به متن این اثر و بررسی گفتار و رفتار شخصیت­های نمایش­نامه، موقعیت تاسف بار زن و تحقیر بی وقفه­ی او در نظام مردسالار آشکار می­شود. اما این تحقیرها و تهدیدها نمی­تواند شعله­ی آگاهی و چراغ اعتراض زن را به کلی خاموش گرداند.
سخن دیگر آن که، نمایش­نامه­ی ندبه به سادگی تن به تاویل می­دهد؛ می توان از سطح ظاهری گذشت و همه­ی شخصیت­ها، گفت و گوها، کنش و واکنش­ها و مکان­های این اثر را به گونه ای رمزی، در معنایِ غیر ظاهری آن بازخوانی کرد.
 

کلیدواژه‌ها

. بهرام بیضایی 2. نمایش­نامه­ی ندبه 3. زن 5. نظام مردسالار 4. انقلاب مشروطه 6. اعتراض اجتماعی

مراجع

1. امامی، نصراله.(1382). ساخت شکنی در فرایند تحلیل ادبی. اهواز: رسش.
2. بیضایی، بهرام.(1385). ندبه. تهران: انتشارات روشنگران و مطالعات زنان.