حریت، قرآن، عبد و حر در شعر و اندیشۀ اقبال لاهوری

فصل نامه تحقیقات تمثیلی در زبان و ادب فارسی

مقاله 14، دوره 1، شماره 2، اسفند 1388، صفحه 151-159   

نویسنده

غلام محمد

کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران

چکیده

مقالۀ حاضر درباره معنی و مفهوم خاصی است که "حریّت، قرآن، عبد و حّر" را در اشعار و افکار اقبال لاهوری برای خوانندگان گرامی شرح می­دهد. کلمات ظاهراً به شکل واژه­هایی هستند و لیکن هر کدام، جای خودش موضوعی است و دارای "پیام اقبال"، این پیام اقبال در زمان خودش پیامی بود که برای به دست آوردن استقلال و آزاد کردن کشور از چنگال حکمران انگلیس برای هندیان، به ویژه مسلمانان هند و تشکیل یک کشور جداگانۀ جدید، برای مسلمانان هند به نام "پاکستان" بود. پیام اقبال فقط برای مسلمانان هند نبود، بلکه برای نسل­های آینده و نبرد تمامی آزادی خواهان جهان بوده است. در پایان باید گفت که پیام اقبال، در حقیقت همین فرمایشات حضرت امام حسین (ع) و گفته­های تیپوسلطان، برای نجات بشریت و ملت­ها و نسل­های آینده است. اقبال گفته است:





در جهان نتوان اگر مردانه زیست




 


همچون مردان جان سپردن زندگی است







 
 

کلیدواژه‌ها

حریت؛ قرآن؛ عبد و حرّ؛ تیپوسلطان

مراجع

 – احیای فکر دینی در اسلام، نوشتۀ محمد اقبال لاهوری ترجمه احمد آرام.

2 – اقبال، شاعر شرق (مقاله) به قلم دکتر عبدالحسین زرین کوب در کلیات اقبال لاهوری.

3 – اقبال لاهوری شاعر پارسی گوی پاکستان، تألیف مجتبی مینوی.

4 - دانای راز با مقدمه: دکتر غلامحسین یوسفی، تألیف احمد احمدی، چاپ­خانۀ زوّار – مشهد، تاریخ ثبت 1349 ش.

5 – ذکر جمیل اقبال (مقاله) به قلم محیط طباطبایی در مجله سپید و سیاه، ش مسلسل 671.

6 - شاعر زندگی (مقاله) به قلم : دکتر غلامحسین یوسفی، در کتاب دانای راز.

7 – کلیات اشعار فارسی مولانا اقبال لاهوری با مقدّمه، از انتشارت کتاب­خانۀ سنائی، احمد سروش.

8 – کلیات اقبال لاهوری به همراه اشعار تازه یاب / به کوشش اکبر بهداروند، با مقدمه آیت اله خامنه ای، دکتر زرین کوب، دکتر محمد ریاض، دکتر جاوید اقبال، انتشارت زوّار، چاپ اول، 1382 ش.

9 – مسلمانان در نهضت آزادی هندوستان. تألیف و ترجمه: آﻳﺔ الله سیدعلی خامنه­ای.