میزان آشنایی و استفاده کتابداران دانشگاهی شهر تبریز از امکانات وب 0/2

دانش شناسی

مقاله 1، دوره 8، شماره 29، شهریور 1394، صفحه 1-14   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسندگان

صنم ابراهیم زاده^{* 1}؛ نادر نقشینه²

¹کارشناس ارشد علم اطلاعات و دانش‌شناسی دانشگاه تهران

²استادیار دانشگاه تهران، آزمایشگاه پایش دیجیتال، کتابخانه و مرکز اسناد دانشگاه تهران

چکیده

هدف: مقاله حاضر به ارائه نتایج حاصل از بررسی میزان آشنایی و آگاهی کتابداران شاغل در کتابخانه‌های مرکزی دانشگاه‌های دولتی شهر تبریز با فناوری وب 0/2 پرداخته است. هم‌چنین به تعیین میزان تمایل کتابداران به پذیرش فناوری وب 0/2 در آینده نیز می‌پردازد. در این راستا به کشف چالش‌هایی که کتابداران در استفاده از ابزارهای وب 0/2 با آن رو به رو هستند نیز اقدام شده است.

روشپژوهش: پژوهش حاضر به روش پیمایشی انجام شده است. ابزار گردآوری داده‌ها پرسش‌نامه محقق ساخته‌ای است که بر اساس مرور متون و مشاهدات پژوهشگر از ابزارهای وب 0/2 طراحی شده است. روایی و پایایی ابزار گردآوری داده‌ها با استفاده از روش اعتبار محتوا و آلفای کرونباخ (95/0) تأیید شد و برای تجزیه و تحلیل از آمار توصیفی استفاده شد.
یافته‌ها: میانگین آشنایی و استفاده از ابزارهای وب 0/2 توسط کتابداران دانشگاهی تبریز به ترتیب (5/2) و (7/2) است. میزان آشنایی کتابداران با هر یک ابزارهای وب 0/2 عبارت است از: وبلاگ (25/3)، شبکه‌های اجتماعی (3)، آر اس اس (65/2)، ویکی (5/2)، پیام‌های فوری (22/2)، بوک مارک‌های اجتماعی (02/2)، پادکست‌ها (2) و مجموعه عکس‌های پیوسته (94/1). هم‌چنین میانگین میزان استفاده از هر یک از ابزارهای وب 0/2 عبارت است از: وبلاگ (08/3)، ویکی (3)، پیام‌های فوری (68/2)، شبکه‌های اجتماعی (65/2)، آر اس اس (62/2)، بوک مارک‌ها (2/2)، پادکست (14/2)، ویدکست‌ها (06/2) و مجموعه عکس‌های پیوسته (88/1). علاوه بر این میانگین تمایل کتابداران برای پذیرش فناوری وب 0/2 در آینده کتابخانه‌های دانشگاهی (3.7) است.

نتیجه‌گیری: کتابداران با برخی از فناوری‌های وب 0/2 از جمله وبلاگ، ویکی، آر اس اس و شبکه‌های اجتماعی آشنایی مطلوبی دارند، اما آشنایی آنها با دیگر ابزارهای وب 0/2 محدود، و توانایی کتابداران در استفاده از وبلاگ‌ها بالا است و مجموعه عکس‌های پیوسته کمترین میزان استفاده را در بین کتابداران دارد. هم‌چنین در این پژوهش مشخص شد میزان تمایل کتابداران برای پذیرش فناوری وب 0/2 در آینده در کتابخانه‌های دانشگاهی بالا می‌باشد. نبود آموزش لازم در زمینه استفاده از وب 0/2 یکی از موانع اصلی استفاده از وب 0/2 توسط کتابداران اعلام شده است.

کلیدواژه‌ها

وب 0/2؛ کتابخانه 0/2؛ کتابدار 0/2؛ کتابخانه‌های دانشگاهی

مراجع

 اسفندیاری مقدم، ع.؛ حسینی شعار، م. (1389). میزان آشنایی و استفاده کتابداران کتابخانه‌های دانشگاهی همدان از امکانات و قابلیتهای وب 0/2. فصلنامه کتابداری و اطلاع رسانی، 53 (1).

 اناری، ف.؛ عاصمی، ع.؛ ریاحی نیا، ن. (1392). بررسی میزان استفاده از ابزارهای شبکه‌های اجتماعی در به اشتراک گذاری دانش بین کتابداران دانشگاه اصفهان. دانش شناسی، 6 (20)، 10-23

 بهرامی، و.(1391). تحلیل میزان آشنایی و استفاده کتابداران کتابخانه‌های دانشگاهی از فناوری‌های و وب 0/2 و شناسایی عوامل بازدارنده بر استفاده از این فناوری‌ها در خدمت کتابخانه‌ها دانشگاهی. پایان نامه کارشناسی ارشد، کتابداری و اطلاع رسانی، دانشگاه فردوسی، مشهد.

 صابری، م. ک.؛ سادات موسوی، ع.؛ نادری، س. (1387). کتابخانه 2: رویکردی نوین برای پاسخ‌گویی به تغییرات سریع در همایش کتابخانه‌ها: مرکز مدیریت دانش (همدان، 2 خرداد 1387).

 صراف زاده، م.؛ حاضری، ا.؛ علوی، س.(1391). آگاهی و استفاده مدرسان کتابداری و اطلاع‌ رسانی ایران از فناوری‌های وب 2. پژوهشنامه پردازش و مدیریت اطلاعات، 28 (1)، 21-38.

 عبدخدا، ه.؛ محمدی، ل. (1390). بررسی میزان آشنایی و استفاده‌ی کتابداران دانشگاه‌های علوم پزشکی شهر تهران از امکانات کاربردی تار جهانگستر (وب) در خدمات کتابخانه‌های. مدیریت اطلاعات سلامت، 8(3)،354-362.

 قره خانلو، م.؛ کریم زادگان مقدم، د.؛ پیله ور، ع. (1390). شناسایی و تعیین خدمات وب 0/2 کاربرد پذیر جهت استفاده در مدل کتابخانه دانشگاهی 0/2. اولین همایش منطقه‌ای رویکردهای نوین در مهندسی کامپیوتر و فناوری اطلاعات. رودسر. دانشگاه آزاد اسلامی واحد رودسر واملش.

 مرادی، ش.؛ علی پور، ا.؛ صابری، م.؛ فلاحتی، ا. (1390). میزان بهره گیری از وب 2 در کتابخانه‌های دانشگاهی کشورهای خاورمیانه. فصلنامه کتابداری و اطلاع رسانی، 54 (2).

 مهدی زاده، ح.؛ عزیزی، م.(1389). بررسی دانش دانشجویان دانشگاه‌های علوم پزشکی غرب کشور در محیط‌های وب 0/2. تحقیقات نظام سلامت پاییز، 6(3)، 397-406.

 Abram, S. (2005). Web 2 – huh? library 2.0 librarian 2.0. Information Outlook, 9(12);44-46.Retrieved March 1,2010, from: http://www.imaknews.com.

 Aharony, N. (2009). The influence of LIS students’ personality characteristics on their perceptions towards Web 0/2 use. Librarianship and Information Science, 41 (4), 227–242.

 Balaji B, P.; Kumar, V., (2011). Use of web technology in providing information services by south Indian technological universities as displayed on library websites. Library Hi Tech, 29(3), 470 – 495.

 Bruce E. Massis, (2013). MOOCs and the library. New Library World,114(5/6), 267 – 270.

 Garoufallou E.; Charitopoulou V. (2012). Web 2.0 in library and information science education: the Greek case. New Library World, 113 (3/4), 202-217.

 Habib M (2008). Toward academic library 2.0:development and application of alibrary 2.0 methodology. Thesis, Retrieved 20 may, 2001 fromhttp://mchabib.blogspot.com/2006/06/conceptual-model-for-academiclibrary.html.

 Han Z, Liu YQ. (2010). Web 2.0 applications in top Chinese university libraries. LibraryHi Tech, 28(1), 41-62.

 Harinarayana, N. S, Raju, N. V. (2010). Web 0/2 features in university library web sites. The Electronic Library, 28 (1).

 Jiang, T. (2013). An exploratory study on social library system users' information seeking modes. J Document, 69(1), 6-26.

 Kim Y, Abbas J(2010). Adoption of library 2.0 functionalities by academic libraries and users: a knowledge management perspective. Academic Librarianship, 36 (3), 211-18.

 Kim KS, Sin SC, Yoo E(2014). Undergraduates' use of social media as information sources. Coll Res Libr. PRE-PRINT. Retrieved Jan 28, 2014, from http://crl.acrl.org/content/early/2013/02/06/crl13-455.full.pdf.

 Lai, L. S. L., & Turban, E. (2008). Group formation and operations in the Web 2.0 environment and social networks. Group Decision and Negotiation, 17(5), 387−402.

 Liu، shu.2008 Engaging Users: The Future of Academic Library Web Sites. College& Research Libraries, 69(1), 16-27.

 Lance, K. C. (2003). 5 Roles for empowering school librarians, libraryresearch service, Colorad stateLibrary:University of Denver.

 Miller, P. (2005). Do libraries matter?: The rise of library 2.0 (A Talis White Paper Talis. Retrieved May 18, 2005. Available: http://www.talis.com/downloads

Nesta F, Mi J. (2011). Library 2.0 or Library III: returning to leadership. Library Management, 32 (1/2), 85-97.

 Notess, G. R. (2006). The terrible twos: web 2.0, library 2.0, and more. Online, 30 (3), 40-42.

 O'Reilly, T. (2007). What is Web 2.0: Design patterns and business models for the nextgeneration of software. Communications and Strategies, 65, 17−37.

 Rod-Welch L(2012). Incorporation and visibility of reference and social networking tools on ARL member libraries' websites. Reference Services Review, 40(1),138-171.

Reichardt R. (2008). How may I help thee? Let me count the 2.0 ways. Internet Ref Serv Q, 13,271-280.

 Sheeja, N. K. (2010). Surveying scholars’ perceptions of electronic environments: A case study of university libraries in Kerala (India). TheInternational Information & Library Review, 42, 262-268.