مطالعه رابطه بین آگاهی از علم ارگونومی با میزان آسیب‌های اسکلتی- عضلانی کتابداران سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی

دانش شناسی

مقاله 7، دوره 8، شماره 29، شهریور 1394، صفحه 79-86   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسندگان

ثریا ضیایی¹؛ انیس میری^{* 2}

¹عضو هیأت علمی دانشگاه پیام نور،‌ واحد مشهد

²کارشناس ارشد علم اطلاعات و دانش شناسی و کتابدار سازمان کتابخانه‌های آستان قدس رضوی

چکیده

هدف: آسیب‌های اسکلتی- عضلانی ناشی از کار از شایع‌ترین آسیب‌های شغلی است. در این راستا، علوم و فنونی مانند "ارگونومی" سلامت و بهداشت شاغلان را مورد بررسی قرار می‌دهد. این پژوهش، رابطه بین میزان آگاهی کتابداران سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی، از علم ارگونومی و میزان آسیب‌های اسکلتی– عضلانی کتابداران این سازمان را مورد ارزیابی قرار می‌دهد.

 روش پژوهش: این پژوهش، پیمایشی- تحلیلی و از نوع کاربردی است. جامعه آماری شامل 325 کتابدار کتابخانه آستان قدس رضوی در شهر مشهد است، که با توجه به نمونه­گیری تصادفی طبقه‌ای با تخصیص مناسب حداقل حجم نمونه برابر 186 نفر به دست آمد. ابزار مورد استفاده در این پژوهش، پرسش‌نامه محقق ساخته بود که روایی صوری و محتوایی آن توسط اساتید مجرب تعیین گردید. ضریب آلفای کرونباخ بزرگ‌تر از 762/0 بود و پایایی ابزار مورد تأیید قرار گرفت. تجزیه و تحلیل داده‌ها با استفاده از آمار توصیفی و استنباطی و نیز، آزمون‌های ضریب همبستگی پیرسون و t استودنت انجام شد.
یافته‌ها: میانگین آسیب‌های اسکلتی-‌ عضلانی کتابداران مورد بررسی 24 از 50 بود و متوسط آگاهی آنها از علم ارگونومی 15/3 از 5 بود. ضریب هم‌بستگی پیرسون بین آسیب‌های اسکلتی– عضلانی ناشی از کار کتابداران و آگاهی آنها از علم ارگونومی 28/0- بود.

نتیجه‌گیری: نتایج نشان داد بین میزان آگاهی کتابداران سازمان کتابخانه‌ها از علم ارگونومی و میزان آسیب‌های اسکلتی عضلانی در کتابداران،‌ رابطه معناداری وجود دارد، اما بین سن و جنسیت کتابداران و میزان آسیب‌های اسکلتی عضلانی آنها رابطه معناداری وجود ندارد.

کلیدواژه‌ها

سازمان کتابخانه‌ها؛ موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی؛ ارگونومی؛ آسیب‌های اسکلتی– عضلانی

مراجع

شهرکی، س.(1392). بررسی ارتباط شرایطارگونومیکوآسیب‌هایجسبمیناشیاز کاربافرسودگیشغلیدرکتابدارانشهرستانزابل. پایان­نامه کارشناسی ارشد علم اطلاعات و دانش­شناسی، دانشگاه پیام نور مشهد، مشهد.

عبدی آذر، ش. (1388). بررسیارگونومیکوآسیب‌هایجسمانیناشیازمحیطکارکتابدارانکتابخانه‌هایمرکزیدانشگاهیمستقردرشهرتهران. پایان­نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران، تهران

قلی­زاده، ن. (1389). تعیین آسیب‌هایجسمیناشیازکارازنظراصولارگونومیدرمیان کتابدارانکتابخانه‌هایدانشگاه‌هایدولتیشهر اصفهان. پایان­نامه کارشناسی­ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی تهران شمال، تهران

نوری، ر.؛ مجیدفر، ا.؛ حکیمی، ز. (1387). بررسی میزان آگاهی کتابدارن دانشگاه علوم پزشکی اصفهان از اصول ارگونومی استفاده از رایانه، طرح تحقیقاتی کتابداری و اطلاع رسانی، معاونت پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان.

Fanello S.; Jousset, N. (1998). Evaluation of atrainingprogram for theprevention of lower backpainamong hospital employees. America: Nurse Health Clinics of North.

Hunchinson, A.; Dale, T. (2009). Computer & desk stretches Shelterpublications. Ritrieved November 25. from http://www. des. umd. edu/os/erg/stretch. Html

Hunchinson A. Dale, T. (1998). New horizons for human factors in design.mcgraw-hill.

Tepper, D. (2008). Participatory ergonomics in a university library. Cornell Univ., Dept. DEA., Retrieved October 20, 2013, from http://ergo. human. cornell. edu/AHprojects/dena/index. htm

Toyosi AyodejiLabeodan, I.; O Olaseha, O. (2013). A Olaleye nigerian Computer Ergonomic Practices and Musculoskeletal Complaints Among Computer Users in a Nigerian University Community., 5(16),43-58

Wuh H, Lin Y, Chen H, Wang C. (2009). Key risk factors associated with musculoskeletal disorders in computer work[Online]., cited Nov 10.