تحلیل مقایسه‌ای کیفیت تولیدات علمی و ثبت‌ اختراعات کشور ایران و ترکیه بر اساس اطلاعات پایگاه‌های استنادی اسکوپوس و ثبت‌ اختراعات آمریکا

دانش شناسی

مقاله 8، دوره 8، شماره 29، شهریور 1394، صفحه 87-100   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسندگان

بهجت طاهری دولت آبادی¹؛ عبدالرضا نوروزی چاکلی^{* 2}

¹کارشناسی ارشد علم‌سنجی. دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، اصفهان، ایران

²دکترا علم اطلاعات و دانش‌شناسی، دانشیار، عضو هیئت علمی دانشگاه شاهد، تهران، ایران

چکیده

هدف: هدف از این مطالعه تحلیل مقایسه‌ای کیفیت مقالات علمی و ثبت ‌اختراعات دو کشور ایران و ترکیه با استفاده از پایگاه ثبت ‌اختراعات آمریکا و پایگاه استنادی اسکوپوس و بررسی وضعیت علم و فناوری این دو کشور در سطح بین‌المللی است.

روش پژوهش: پژوهش حاضر از نوع پژوهش‌های علم‌سنجی است. جامعه آماری این تحقیق کلیه اختراعات ثبت‌ شده و مقالات علمی مربوط به کشورهای ایران و ترکیه در پایگاه ثبت‌ اختراعات آمریکا و پایگاه استنادی اسکوپوس است. داده‌های این پژوهش با استفاده از آمار توصیفی (فراوانی و درصد) و استنباطی (هم‌بستگی پیرسون) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
یافته‌ها: کشور ایران در پایگاه اسکوپوس و ثبت‌ اختراعات آمریکا به ترتیب 151159 مقاله و 143 ثبت‌اختراع؛ و کشور ترکیه 258719 مقاله و 584 ثبت‌اختراع منتشر کرده است. پس از بررسی هم‌سانی موضوعات، نتایج نشان می‌دهد که هم‌سانی موضوعی در بین مقالات کشور ایران و ترکیه بسیار کم دیده می‌شود. در حالی که هم‌سانی موضوعی بین ثبت‌ اختراعات در کشور ایران و ترکیه وجود دارد.

نتیجه‌گیری: پژوهش حاضر نشان داد که تولیدات علمی و ثبت‌ اختراعات کشور ترکیه نسبت به کشور ایران به لحاظ کیفیت برتری دارد و در بیشتر موارد کشور ترکیه در شاخص‌های مورد بررسی شرایط بهتری را داراست. اما با این حال، برای بهبود کمیت و مهم‌تر از آن کیفیت تولیدات علمی، می‌توان همکاری‌های خود را با دیگر کشورها افزایش داده و با تشکیل جبهه‌های پژوهش با کشورهای پیشرو در حوزه‌های موضوعی مختلف وضعیت تولیدات علمی و در نهایت ثبت‌ اختراعات را به عنوان یک شاخص فناوری افزایش داد.

کلیدواژه‌ها

ثبت‌اختراعات؛ کیفیت؛ مقالات علمی؛ کشور ایران؛ کشور ترکیه

مراجع

تاجریان ع. (1388). نقشه راه رهبری برای توسعه علم و فناوری، توسعه و پیشرفت. یاس راهبرد، (20)، 210-242.

رضوی، ع. (1379). بررسی وضعیت تولید اطلاعات علمی اعضا هیات علمی دانشکده علوم انسانی دانشگاه تربیت مدرس (72-77). پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت مدرس، تهران.

شکرچی‌زاده ه، دهقانپور ن، سلطانیزاده ن.، کدیور, م (1390). ارزیابی تطبیقی تولیدات علمی حوزه علوم و فناوری مواد غذایی ایران با کشورهای ایرلند، ترکیه، مصر، آرژانتین و مالزی در پایگاه اطلاعاتی وب آو ساینس طی سال‌های 1990-2010. نشریه پژوهش‌های علوم و صنایع غذایی ایران، 7(1)، 1-8.

عباسی رسول، افشارنیا سعید (1386). بررسی تطبیقی وضعیت ثبت اختراعات در ایران و دیگر کشورها. رهیافت، 39، 25-35.

علائی‌آرانی م. (1387). مطالعه رابطه بین ثبت اختراعات و تولیدات علمی مخترعان ایرانی بین سال‌های 1990 تا 2007. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران، تهران.

مجیدی، م.؛ دهقان، م.(1389). تحلیل استنادی تطبیقی پروانه‌های ثبت اختراع مخترعان ایرانی و ترکیه‌ای در پایگاه‌های بین المللی ثبت اختراع ازسال 1988-2008. فصلنامه دانش شناسی، 3(9)، 77-88.

مهدیانی، ع. ر. و دیگران (1382؟). تحلیلی بر وضعیت دو شاخص: تعداد مقالات علمی (ISI)  و تعداد اختراعات ثبت شده شده در جهان و جایگاه ایران در آن (2001 -1981). مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور، گروه علم سنجی.

نوروزی‌چاکلی ع؛ حسن‌زاده م. (1388). تولیدات علمی نمایه سازی شده ایران وکشورهای اسلامی منطقه خاورمیانه در وب‌آف‌نالج (2003-2007). فصلنامه‌ دانش‌شناسی، 2(6)، 1-18.

نوروزی‌چاکلی ع؛ ملامحمدی ج. (1390). ارزیابی تطبیقی مدارک علمی نمایه شده دانشگاه آزاد اسلامی در پایگاه اسکوپوس در سال‌های 2007-2008. فصلنامه دانش شناسی، 3(12)، 83-94.

GAO, X., & GUAN, J. (2009). Networks of scientific journals: An exploration of Chinese patent data. Scientometrics, 80(1), 283-302.

GUAN J, & HE, Y. (2007). Patent-bibliometric analysis on the Chinese science – technology linkages. Scientometrics, 72(3), 403-425.

Han, Y. (2007). LINKING SCIENCE AND TECHNOLOGY WITH INDUSTRY. J. Technol. Manag. Innov, 2(2), 7-17.

Huang, M.; Sung, H.; Wang, C.-C., & Chen, D.-Z. (2012). Exploring patent performance and technology interactions of universities, industries, governments and individuals. Scientometrics.

Karki, M. (1998). Patent citation analysis: a policy analysis tool. World Patent Information, 19(4), 269-272.

Leydesdorff, L. (2012). The Triple Helix of University-Industry-Government Relations. 1-17.

LO, S.-C. (2007). Patent Analysis of genetic engineering research in japan, korea and Taiwan. Scientometrics, 70(1), 183-200.

Meyer, M. (2001). Patent Citation Analysis in a novel field of Technology: An Exploration of nano-science and nano-technology. Scientometrics, 51(1), 163-183.

Meyer, M. (2005). Inventor-Authors: Knowledge Integrators Or Weak Links? An Exploratory Comparison Of Co-Active Researchers With Their Non-Inventing Peers In Nano-Science And Technology.

Moin M, and etal. (2005). Scientific output of Iran at the threshold of the 21st century. Scientometrics, 62(2), 239-248

Noruzi A, Abdekhoda M (2012). Mapping Iranian patents based on International Patent Classification (IPC), from 1976 to 2011. Scientometrics, 93(3), 847-856.

Osareh, F., & Wilson, C. (2002). Collaboration in Iranian Scientific Publications. Libri, 52(2), 88--89.

Park, Y., Lee, S., & Lee, S. (2012). Patent analysis for promoting technology transfer in multi-technology industries: the Korean aerospace industry case. The Journal of Technology Transfer, 37(3), 355-374.

Ramos-Vielba, I., Ferna´ndez-Esquinas, M., & Espinosa-de-los-Monteros, E. (2010). Measuring university–industry collaboration in a regional innovation system. Scientometrics, 84, 649–667.

Zheng, J., & etal, a. (,2012). International scientific and technological collaboration of China from 2004 to 2008: a perspective from paper and patent analysis. Scientometrics, 91, 65–80.