بررسی اثربخشی آموزش تفکر انتقادی و مهارت‌های حل مسئله بر راهبردهای خودتنظیمی و پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان دوره متوسطه ناحیه 1 تبریز

زن و مطالعات خانواده

مقاله 7، دوره 8، شماره 28، شهریور 1394، صفحه 129-144   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

چکیده

هدف پژوهش حاضر بررسی اثربخشی آموزش تفکر انتقادی و مهارت­های حل مسئله بر راهبردهای خودتنظیمی و پیشرفت تحصیلی دانش­آموزان دوره متوسطه ناحیه 1 تبریز بود. طرح پژوهش نیمه آزمایشی و از نوع طرح پیش­آزمون- پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری پژوهش کلیه دانش‌آموزان دختر دوره متوسطه ناحیه 1 شهر تبریز در سال تحصیلی 94-1393 بودند که از این جامعه تعداد 90 دانش­آموز به روش نمونه­گیری خوشه­ای چند مرحله­ای انتخاب شدند و به صورت تصادفی در 3 گروه، دو گروه آزمایش و یک گروه کنترل قرار گرفتند. قبل از اجرای برنامه­های آموزشی، سه گروه توسط پرسشنامه راهبردهای خودتنظیمی و پیشرفت تحصیلی (نمرات نیمسال اول) آزمون شدند، بعد برای گروه آزمایشی اول برنامه­ تفکر انتقادی و برای گروه آزمایشی دوم برنامه مهارت حل مسئله آموزش داده شد و گروه کنترل هیچ آموزشی دریافت نکرد. بعد از اجرای برنامه­های آموزشی، هر سه گروه توسط پرسشنامه راهبردهای خودتنظیمی و پیشرفت تحصیلی (نمرات نیمسال دوم) مورد آزمون قرار گرفتند. برای تجزیه و تحلیل داده­ها از آزمون تحلیل کواریانس استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد که آموزش تفکر انتقادی و مهارت­های حل مسئله باعث افزایش راهبردهای خودتنظیمی و پیشرفت تحصیلی در دانش­آموزان دختر دوره متوسطه شد (001/0<P).        آسیب

کلیدواژه‌ها

پیشرفت تحصیلی؛ راهبردهای خودتنظیمی؛ تفکر انتقادی؛ مهارت حل مسئله

مراجع

 

البرزی، شهلا؛ سیامک، سامانی. (1378). بررسی و مقایسه باورهای انگیزشی و راهبردهای خودتنظیمی برای یادگیری در میان دانش­آموزان دختر و پسر مقطع راهنمایی مراکز تیزهوشان شهر شیراز. مجله علوم اجتماعیوانسانیدانشگاهشیراز، 1(15): 3-12.

امیری، اکرم؛ نوروزی، داریوش. (1391). مقایشه اثربخشی طراحی اموزشی دو روش ابداعانه حل مسئله و بارش مغزی بر میزان خلاقیت دانشجویان دروه های آموزش الکترونیکی دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی. ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی، 1(4): 85-120.

حیدری، شیما؛ رسول‌زاده طباطبایی، کاظم. (1386). بررسی تأثیر آموزش مهارت‌های حل مسأله در کاهش تمایل به فرار دختران نوجوان در معرض فرار. فصلنامه خانواده پژوهشی، 10(3): 573-585.

خوشکام، زهرا؛ ملک­پور، مختار؛ مولوی، حسین. (1387). اثربخشی آموزش حل مسأله گروهی بر مهارت­های اجتماعی دانش­آموزان با آسیب بینایی. پژوهش در حیطه کودکان استثنایی، 8(2): 141-151.

زراعت، زهرا؛ غفوریان، علیرضا. (1388). اثربخشی آموزش مهارت حل مسئله بر خودپنداره تحصیلی دانشجویان. راهبردهای آموزش در علوم پزشکی، 2(1): 11-17.

قنبری هاشم­آبادی، بهرام علی؛ گراوند، هوشنگ؛ محمدزاده قصر، اعظم؛ حسینی، سید علی اکبر. (1391). بررسی رابطه گرایش به تفکر انتقادی و یادگیری خودراهبر در دانشجویان پرستاری و مامایی مشهد و نقش آن در موفقیت تحصیلی. مجله مرکز مطالعات و توسعه آموزش علوم پزشکی یزد، 7(4): 15-27.  

کرمی، مرتضی؛ پاک­مهر، حمیده؛ عقیلی، علی­رضا. (1392). گرایش به تفکر انتقادی، یادگیری خودتنظیمی و موفقیت تحصیلی در بستر الگوی تدریس کاوشگری. مجله تعلیم و تربیت، 116: 63-82.

گنجی، حمزه؛ امیریان، کامران. (1390). بررسی اثربخشی آموزش مهارت حل مسئله بر پیشرفت تحصیلی دانش­آموزان پسر سال اول مقطع متوسطه شهرستان سنقر. مجله تحقیقات مدیریت آموزشی، 3(1): 117-134.

Akyol, Z., & Garrison, D. R. (2008). The development of a community of inquiry over time in an online course: Understanding the progression and integration of social, cognitive and teaching presence. Journal of Asynchronous Learning Networks, 12(2-3): 3-23.

Angeli, C. M. (1997). Examinating the effects of context- free and context- situated instructional strategies on learners critical thinking, Indian university.

Ao Man-Chih. (2006). The effect of the use of self regulation learning strategies on college student's performance and satisfaction in physical education. [PhD thesis] Australian Catholic University.

Cole, J., Logan, T. K., & Walker, R. (2011). Social exclusion, personal control, self regulation, and stress among substance abuse treatment clients. Drug and Alcohol Dependence, 113: 13-20.

Deci, E. L. & Ryan, R. M. (2000). Intrinsic motivation and self-determination in human behavior. New York: Plenum.

Gellis, Z.D., Kenaley, B. (2008). Problem-solving therapy for depression in adults: a systematic review. Research on Social Work Practice, 18(2):117-31.

Gloudmens, H.A.; Schalk, R.M. & Reynaert, W. (2012). “The relationship between Critical Thinking Skills and Self-efficacy of Beliefs in Mental Health nurses. Journal of Applied Science, 33(3): 275-290.

Heikila, A., Lonka, K. (2006). Studying in higher education: Students approaches to learnin, self-regulation, and cognitive strategies. Studies in higher education. 31(1): 99-117.

Kuiper, R. (2002). Enhancing metacognition through the reflective use of self-regulated learning strategies. Journal Contin Educ Nurs, 33(2): 78-87.

Lee, A., & Boyle, P. (2012). Quality Assurance for learning and teaching: A systemic perspective. Ideas on Teaching, Accessed 12/09/2012, URL: http://www.cdtl.nus.edu.sg/Ideas/iot536.htm.

Paul, R. & Elder, L. (2006). The Miniature Guide to Critical Thinking Concepts and Tools. Education Leadership, 42(8): 46-53.

Pintrich, P.R. (2004). A conceptual framework for assessing motivation and self-regulated learning in colledge students. Educational Psychology Review, 16(4): 385-407.

Pintrich, P. R., & DeGroot, E. (1990). Motivational and self-regulated learning component of classroom academic performance. Journal of Educational Psychology, 82: 33-40.

Phan, H. P. (2008). Achievement goals, the classroom environment, and reflective thinking: A conceptual framework.Electronic Journal of Research in Educational psychology, 6 (3), 571- 602.

Phan, H. P. (2010). Critical thinking as a self-regulatory process component in teaching and learning. Psicothema; 22(2): 284-92.

Profetto, M. J. (2003). The relationship of critical thinking skills and critical thinking dispositions of baccalaureate nursing students. Journal of Advance Nursing; 43(6): 569-577.

Shea, P., Hayes, S., & Vickers, J. (2010). Online instructional effort measured through the lens of teaching presence in the Community of Inquiry framework: A Re-examination of measures and approach. International Review of Research in Open and Distance Learning, 11(3): 127-154.

Shirrell, D. (2008). Critical thinking as a predictor of success in an associate degree nursing program. Teaching and Learning in Nursing; 3(4): 131-6.

Smeltzer, S., Bare, B., Brunner, L. & Suddarth, D. (2005). Text Book of Medical Surgical Nursing, 10th Ed. Williams & Wilkins, Lippincott.

Sungur, S, & Tekkaya, C (2006). Effects of problem-based learning and traditional instruction on self-regulated learning. The Journal of Educational Research, 99: 307-317.

Wollfolk, A. (2004). What do teachers need to know about self-efficacy? Paper presented at the annual meeting of the American Educational Research Association, Sandiego, CA.

Zhang, L.F. (2001). Do thinking styles contribute to academic achievement beyond self-rated abilities? Journal Psychol; 135 (6): 621-37.