برنامه ریزی توسعه خدمات روستایی از دیدگاه جغرافیا (مطالعه موردی بخش تولم شهرستان صومعه سرا)

مطالعات برنامه ریزی سکونتگاه های انسانی

مقاله 3، دوره 4، شماره 8، شهریور 1388، صفحه 49-66   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

سیده خدیجه رضاطبع ازگمی^{* 1}؛ نصراله مولایی هشجین²

¹مدرس گروه جغرافیای دانشگاه آزاد اسلامی واحد رشت و دانشجوی دوره دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه تبریز

²دانشیار گروه جغرافیای انسانی دانشگاه آزاد اسلامی واحد رشت

چکیده

در این پژوهش به برنامه‏ریزی توسعه خدمات روستایی از دیدگاه جغرافیا در بخش تولم شهرستان صومعه‏سرا پرداخته شده است به همین منظور برای پاسخ به سئوال اصلی این تحقیق، عوامل مؤثر در نظام توزیع خدمات برای رسیدن به الگوی بهینه، بررسی، ارزیابی و شناسایی شده است.کمبود خدمات در سطح ناحیه به ویژه در حوزه روستایی گوراب وجود دارد. توزیع خدمات و عملکرد آنها در سطح ناحیه مورد مطالعه همگن نبوده در روستاهای دور از مرکز منظومه روستایی و زیر منظومه روستایی بویژه در حوزه گوراب، گوشه شمال شرقی حوزه نوخاله اکبری و جنوب شرقی حوزه لیفشاگرد خلاء خدماتی به خصوص خدمات زیر بنایی وجود دارد.
از طرفی الگوی توزیع فضایی خدمات در بخش تولم بهینه نیست. مسئولین محلی در تعیین مرکز دهستان بیشترین تاثیر را داشته اند و در نهایت ارتباط بین ارایه خدمات و تعداد جمعیت در ناحیه مورد مطالعه بسیار ضعیف است. الگوی پیشنهادی ارایه انواع خدمات بر اساس سلسله مراتب فضایی صورت گرفته تهیه شده است. درتقسیم- بندی کلان تر، منظومه روستایی با مرکزیت نقطه شهری تولم به عنوان بزرگترین واحد جغرافیایی مورد توجه بوده و زیر منظومه روستایی با مرکزیت هندخاله و تولم و حوزهای  روستایی با مرکزیت نوخاله اکبری، هندخاله، نرگستان در دهستان هندخاله ، لیفشاگرد ، تولم ، گوراب در دهستان لیفشاگرد بین این دو واحد واقع شده اند.

کلیدواژه‌ها

برنامه‏ ریزی؛ توسعه خدمات روستایی از دیدگاه جغرافیا؛ سلسله مراتب؛ گیلان؛ صومعه سرا؛ بخش تولم