پهنه بندی فرسایش در استان گلستان با مدل PM در محیطGIS

مطالعات برنامه ریزی سکونتگاه های انسانی

مقاله 4، دوره 3، شماره 7، اسفند 1387، صفحه 61-72   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

بهروز دهزاد¹؛ علیرضا شکیبا¹؛ امین حسینی اصل²؛ خدیجه مشگین^{* 3}

¹عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی

²کارشناس ارشد سنجش از دور و GIS

³کارشناس ارشد اقلیم شناسی در برنامه ریزی محیطی

چکیده

در این مقاله جهت پهنه بندی خطر فرسایش از مدل EPM استفاده شد. در این مدل چهار عامل ضریب فرسایش حوضه آبخیز(Ψ)،‌ ضریب استفاده از زمین(Xa)، ضریب حساسیت سنگ و خاک به فرسایش(Y) و شیب متوسط حوضه (I) در برآورد میزان رسوب و پهنه بندى فرسایش موثر هستند. از آنجایی که عوامل مختلف، تأثیر و درجه اهمیت متفاوتی در فرسایش دارند هر یک از پارامترها با توجه به نسبت اهمیت به کلاسهای متفاوتی طبقه بندی و مطابق مدل فوق در محیط  GISعملیات استاندارد سازی بر روی لایه های مزبور اعمال گردید. در نهایت لایه های تهیه شده در مدل تجربی EPM قرار داده شده، تلفیق گردیدند و نقشه پهنه بندی خطر فرسایش حاصل شد. نتایج حاصله از این پهنه بندی نشان می دهد که حدود 57%  استان در پهنه فرسایش بسیار شدید، 14% شدید، 5% متوسط، و 24% در طبقات کم و خیلی کم است. بخشهای جنوبی و شمال شرقی استان به واسطه داشتن سنگهای با مقاومت پایین، شیب بالا نسبت به فرسایش از حساسیت بیشتری برخوردار است. نتایج حاصل از این پهنه بندی همچنین نشان داد که در مناطق شمال غربی علی رغم حساسیت بالای تشکیلات زمین شناسی به فرسایش، میزان فرسایش پذیری این منطقه کم می باشد. این مسئله اهمیت پارامتر شیب را نسبت به زمین شناسی در ایجاد فرسایش نشان می دهد.

کلیدواژه‌ها

پهنه بندی فرسایش؛ استان گلستان؛ مدلEPM؛ GIS