بررسی آلودگی زیست محیطی عناصر سنگین در خاک، آب سطحی و زیرزمینی معدن مس سرچشمه کرمان

فصلنامه زمین شناسی محیط زیست

مقاله 5، دوره 9، شماره 30، خرداد 1394، صفحه 43-54   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

چکیده

معدن مس سرچشمه برزگترین ذخیره مس پورفیری جهان بوده و در این مطالعه آلودگی عناصر سنگین در حوزه سرچشمه بررسی شده است. جهت تعیین غلظت این عناصر نمونه برداری از خاک، آبهای سطحی و آبهای زیرزمینی در نقاط مختلف منطقه صورت گرفته و نمونه ها  بطور دستنخورده جهت آنالیز به آزمایشگاه منتقل گردیده است. پس از تعیین مقادیر غلظت نمونه های برداشت شده، داده های حاصل از آنالیز جهت پردازش به نرم افزارهای Excel و ArcGIS داده شد. در محیط نرم افزاری تغییرات غلظت عناصر انتخابی با روش کریجینگ پهنه بندی (اینترپلاسیون) شده، نقشه ها و نمودارهایی ترسیم گردیده است. نتایج این تحقیق نشان می دهد غلظت عناصر مس، مولیبدن، سرب و کادمیوم در خاک این منظقه بطور میانگین به ترتیب ppm (132،35، 65 و7/1)بوده که این مقادیر از حد مجاز تجاوز نموده و از نظر استانداردهای جهانی خاک، دارای وضعیت نامطلوب می باشد. همچنین غلظت عناصر آلمنیوم، سرب، مولیبدن و کادمیوم در آب رودخانه سرچشمه بطور میانگین به ترتیب ppm (73/0، 8/0، 32/1 و 42/0) بوده و در آب زیرزمینی بطور میانگین به ترتیب ppm (9/0، 4/0، 8/0 و 2/0) می باشد.  مقایسه غلظت این عناصر در آبهای زیرزمینی و سطحی با معیارهای کیفی استانداردهای جهانی نشان می دهد غلظت این عناصر از نظر مصارف مختلف در حد نامطلوب می باشد. از طرفی تحلیل نقشه ها بیانگر افزایش غلظت این عناصر در بخش جنوبی حوزه (محدوده معدن) ، پائین دست رودخانه سرچشمه و قنوات مجاور به معدن نسبت به سایر بخشهای منطقه است.

کلیدواژه‌ها

عناصر سنگین؛ خاک؛ آب زیرزمینی؛ معدن؛ مس سرچشمه؛ آلودگی