تحلیل کنش های فضای طبیعی ایران در جغرافیای سیاسی آن

مطالعات برنامه ریزی سکونتگاه های انسانی

مقاله 6، دوره 1، شماره 2، شهریور 1385، صفحه 29-44

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

علی بلادپس¹؛ غلامحسین بی باک¹؛ قربانعلی ذکی²

¹استادیار گروه جغرافیا دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرند

²کارشناس ارشد جغرافیای سیاسی دانشگاه تهران

چکیده

جغرافیای سیاسی ایران از نقش آفرینی های عوامل محیط طبیعی(پایدار) تأثیرات زیادی پذیرفته است. فرآیند یکپارچه سازی و وحدت ملی و نیز عقب ماندگی اقتصادی، سیاسی و اجتماعی تحت کنش های درازمدت فضای طبیعی ایران به طور عام و مولفه هایی مانند اقلیم، ناهمواری و وسعت و شکل ایران به طور خاص بوده است. کارکرد این عوامل هم مثبت و سازنده و هم منفی و تخریبی بوده  ولی در مجموع نقش تخریبی آن ها بر پیکره جغرافیای سیاسی بیشتر بوده است. تمرکز قدرت در دست حکومت های استبدادی و با منشاء قبیلگی، بی ثباتی اجتماعی و عدم رشد سرمایه داری، تقویت نابرابری ها و عدم تعادل بین نواحی، ناحیه گرایی سیاسی منفی و... مثال هایی از عوامل مخرب محیطی به شماره می آیند. هدف این مقاله شناساندن کارکردهای مثبت و منفی فضای طبیعی ایران برمکان سیاسی ایران با رهیافتی تاریخی تا به امروز است.

کلیدواژه‌ها

فضای طبیعی ایران؛ اقلیم؛ ناهمواری؛ وسعت و شکل؛ استبداد شرقی