بررسی وجوه مشترک آموزه‏ های عرفانی مولوی و اوشو

ادبیات عرفانی و اسطوره شناختی

مقاله 8، دوره 12، شماره 42، خرداد 1395، صفحه 237-256   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

نویسندگان

فاطمه کاکاوند قلعه‏ نویی*^{* 1}؛ محمدعلی گذشتی²

¹‏‏دانش ‏آموخته دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز

²دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز

چکیده

آدمی از ابتدای خلقت تاکنون، به دنبالی راهی برای شناخت آفریدگار بوده است. ظهور و گسترش مکتب‏های مختلف عرفانی نشان‏دهنده این نیاز بشری است. ایران از دیرباز، مهد فرهنگ و عرفان بوده و ادبیات ما همواره از غنای کافی برای پاسخ‏گویی به این نیاز برخوردار بوده است، اما بازنگری آموزه‏های عرفانی و بیان آنها به‏نحوی که با زبان و درک انسان امروزی هماهنگ باشد، ضروری است.تعالیممولانا منبع الهام اندیشمندان بسیاری در سراسر جهان بوده است و ردپای آموزه‏های او را می‏توان در بسیاری از جنبش‏های معنوی معاصر یافت.در این مقاله،کوشش شده است آموزه‏های عرفانی مولانا با دیدگاه‏های اشو مقایسه و وجوه مشترک آنها بررسی شود. حاصل این پژوهش این است که بسیاری از آموزه‏ها و تعالیم عرفانی اشو، به شکل سنتی، در عرفان اسلامی مولوی وجود دارد؛ تعالیمی که انسان امروزی را به سرچشمه زلال معنویتهدایت می‏کند و او را با اندیشه‏های متعالی عرفانی سیراب می‏سازد.

کلیدواژه‌ها

ادبیات؛ مکتب ‏های عرفانی؛ جنبش ‏های معنوی؛ مولوی؛ اشو

مراجع

اشو. 1382.راز بزرگ.ترجمة روان کهریز. چسوم. تهران: باغ نو.

ــــ. 1381.عشق،رقص زندگی. ترجمة بابک ریاحی‌پور و فرشید قهرمانی. چهفتم. تهران: آویژه.

ـــ. 1380. مراقبه،هنر وجد و سرور. ترجمة فرامرز جواهری‌نیا. تهران: فردوس.

انصاری، قاسم. 1384. مبانی عرفان وتصوف. چ سیزدهم. تهران: دانشگاه پیام نور.

بدیعی، مریم. 1381.«شادی‌های ملی ایرانی و جشن‌های زردشتی».یادنامة سروش پیر مغان.

تفضلی، ابوالقاسم. 1382. سماع. تهران: زریاب.

حسن‌زاده، صالح. 1388. «فهم و برداشت مولانا از خدا، جهان و انسان».فصلنامة فلسفه و کلام اسلامی آینه معرفت.س7. ش18.

زرّین‌کوب، عبدالحسین.1388. «عارف و عامی در رقص و سماع».همایش بین‌المللی اندیشه‌های جهانی مولانا جلال‌الدین محمد بلخی. ش1(9).

سجّادی، سید‌جعفر.1383. فرهنگ اصطلاحات و تعبیرات عرفانی. چ هفتم. تهران: طهوری.

سلطانی، منظر و سعید پورعظیمی.1390. «سماع، موسیقی و معنی‌گریزی در غزل مولوی.»دوفصلنامة پژوهش‌نامه عرفان. س3.ش5.

شایگان، داریوش.1356.  ادیان و مکتب‌های فلسفی هند. تهران: امیرکبیر.

شیمل، آن‌ماری.1382. شکوه شمس. چ چهارم. تهران: علمی و فرهنگی.

ضیایی، انور. 1389. «تقابل عقل و عشق در مثنوی مولانا و حدیقه سنایی».اندیشه‌های ادبی. ش2(4).

عسکری، علی.1386. «تعبیرات و اصطلاحات مولانا از عقل در مثنوی معنوی».پیک نور.ش5(3).

فرهمند، محمد. 1388. «سماع مولوی و قاعده حرکت در آن». ادیان و عرفان. ش5 (19).

فعالی، محمدتقی.1390. آفتاب و سایه‌ها. چ دهم. تهران: عابد.

ـــــــــــــــــ. 1388. نگرشی بر آرا و اندیشه‌های اشو.تهران: عابد.

گراوند، سعید و سعیده صباحی. 1391. «مقام تسلیم در مثنوی و گیتابهاشیه».فصلنامة علمی-پژوهشی ادبیات عرفانی و اسطوره‌شناختی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران جنوب. س8. ش29.

مظاهری سیف، حمیدرضا.1389. آسیب‌شناسی معنویت‌های نوظهور. تهران: صهبای یقین.

مولوی بلخی، جلال‌الدین محمد. 1375. مثنوی معنوی. تصحیحرینولد نیکلسون. چ سوم. تهران:بهنود.

نصرتی، عبدالله و فرشاد عربی.1391. «سماع در مثنوی مولوی و اللمع سراج».فصلنامة علمی پژوهشی زبان و ادب فارسیادب و عرفان. ش3(11).

وکیلی، هادی و سید‌مرتضی مبلغ. 1390. «تبیین جهان‌شناختی سماع». دو فصلنامة پژوهش‌نامه عرفان. س2. ش4.

همایی، جلال‌الدین. 1374. مولوی‌نامه. چ هشتم. تهران: هما.

همتی، حجت‌الله. 1391. «با مولوی در گذار از جلوه هزارنقش آفرینش». فصلنامة علمی-پژوهشی ادبیات عرفانی و اسطوره‌شناختی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران جنوب. س8. ش29.

 

 

 

 

 

 

 

References

’Askari, ’Ali. (2007/1386SH). “Ta’birāt o estelāhāt-e Mowlānā az ’aghl dar masnavi-ye ma’navi”. Peyk-e Nour. No. 5(3).

Ansāri, Ghāsem. (2005/1384SH). Mabāni-ye ’erfān va tasavvof. 13^th ed. Tehrān: Enteshārāt-e Dāneshgāh-e Payām-e Nour.

Badi’I, Maryam. (2002/1381SH). “Shādi-hā-ye melli-ye Irāni va jashn-hā-ye zardoshti”. Yādnāmeh Soroush-e Pir-e Moghān.

Fa’’āli, Mohammad Taghi. (2009/1388SH). Negareshi bar ārā’ o andisheh-hā-ye Osho. 1^st ed. Tehrān: Enteshārāt-e ’Ābed.

Fa’āli, Mohammad Taghi. (2011/1390SH). Āftāb o sāyeh-hā. 10^th ed. Tehrān: Enteshārāt-e ’Ābed.

Farahmand, Mohammad. (2009/1388SH). “Samā’-e Mowlavi va ghā’edeh harekat dar ān”. Adyān o ’Erf ān. No. 5(19).

Gerāvand, Sa’eid va Sa’eideh Sabāhi. (2012/1391SH). “Maghām-e taslim dar masnavi va gitābehāshiyeh”. Azad University Quarterly Journal of Mytho-Mystic Literature. Year 8. No. 29.

Hasan-zādeh, Sāleh. (2009/1388SH). “Fahm o bardāsht-e Mowlānā az khodā, jahān va ensān”. The Quarterly Journal of Āyeneh Ma’refat. 7^th year. No. 18.

Hemmati, Hojjatollāh. (2012/1391SH). “Bā Mowlavi da gozār az jelveh hezār naghsh-e āfarinesh. Azad University Quarterly Journal of Mytho-Mystic Literature. Year 8. No. 29.

Homāei, Jalal-eddin. (1994/1374SH). Mowlavi-nāmeh. 8^th ed. Tehran: Homā.

Mazāheri Seif, Hamid Rezā. (2012/1391SH). Āsib-shenāsi ma’naviyat-hā-ye now-zohour. 1^st ed. Tehrān: Enteshārāt-e Sohabā-ye Yaghin.

Mowlavi‚ Jalāl-oddin Mohammad. (1996/1375SH). Masnavi-ye Ma’navi. Ed. by Reynold Nicholson. 5^th ed. Tehrān: Hermes.

Nosrati, ’Abdollāh va Farshād ’Arabi. (2012/1391SH). “Samā’ dar masnavi Mowlvi va al-loma’ Serāj”. Adab o ’Erfān. No. 3(11).

Osho. (2001/1380SH). Morāghebeh: honar-e vajd o sorour (Meditation: The Art ofEcstasy). Tr. by Farāmarz Javāheri Niyā. 1^st ed. Tehrān: Enteshārāt-e Ferdows.

Osho. (2002/1381SH). ’Eshgh, raghs, zendegi (Love, Life, Laughter). Tr. by Bābak Riyāhi-pour, Farshid Ghahramāni. 7^th ed. Tehrān: Nashr-e Āvizheh.

Osho. (2003/1382SH). The Great Secret: Talks on the Songs of Kabir. Tr. by Ravān Kahriz. 3^rd ed. Tehrān: Nashr-e Bāgh-e Now.

Sajjādi, S. Ja'far. (1994/1373SH). Farhang-e estelahāt o ta'birāt-e ’erfāni. 7^th ed. Tehran: Tahouri.

Schimmel, Anne-Marie. (2003/1382SH). Shokouh-e Shams (The Triumphal Sun: A Study of the Works of Jalaluddin Rumi). Tr. by Hassan Lāhouti. 4^thed. Tehran:’Elmi o Farhangi.

Shāyegān, Dāryoush. (1977/1356SH). Adyān o maktab-hā-ye falsafi-ye Hend. 1^sted.Tehran: Amirkabir

Soltāni, Manzar va Sa’eid Pour-’Azimi. (2011/1390SH). “Samā’, mousighi va ma’ni-gorizi dar ghazal-e Mowlavi”. Pazhouhesh-nāmeh ’Erf ān. Year 3. No. 5.

Tafazzoli, Abolghāsem. (2003.1382SH). Samā’. 1^st ed. Tehrān: Enteshārāt-e Zaryāb.

Vakili, Hādi va Seyyed Mortezā Moballegh. (2011/1390SH). “Tabyiin-e jahān-shenākhti samā’”. Pazhouhesh-nāmeh ’Erf ān. Year 2. No. 4.

Zarrinkoub, ’Abdolhossein. (2009/1388SH). “ ’Aref o ’āmi dar raghs o samā’ ”. The International Conference of Mowlānā’s Global Thoughts.

Ziyāei, Anvar. (2010/1389SH). “Taghābol-e ’aghl o ’eshgh dar masnavi-ye Mowlānā va hadigheh Sanāei”. Andisheh-hā-ye Adabi. No 2(4).