نقش سرمایه اجتماعی زنان در انقلاب اسلامی یران

روان‌شناسی فرهنگی زن

مقاله 2، دوره 7، شماره 24، تیر 1394، صفحه 23-38   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

فریدون اکبرزاده^* ؛ انوشه دربندی

دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز، گروه علوم سیاسی، اهواز، ایران.

چکیده

در دنیای کنونی دولتی موفق و جامعه ای توسعه مند است که بتواند سرمایه اجتماعی تمام یگرو ههای اجتماعی، فرهنگی، نژادی و جنسیتی جامعه را برای دستیابی به اهداف خود بسیج کند. مبنای بسیج سرمایه اجتماعی نیز حقوق سیاسی و مشارکت گرو ههای اجتماعی در نظام سیاسی است. یکی از تأثیرگذارترین و مهم ترین گرو ههای اجتماعی ایران در آستانه انقلاب 1357 ، زنان هستند. هدف پژوهش حاضر این است تا با تأکید بر نقش زنان در تحولات سیاسی  اجتماعی ایران معاصر به ویژه انقلاب اسلامی، میزان سرمایه اجتماعی زنان و بهره مندی رهبران انقلاب از آن را به تصویر بکشد. به لحاظ روشی، روش توصیفی و تحلیلی و بهر هگیری از روش تحلیل ثانویه ملاک عمل است. ماهیت استبدادی حکومت پهلوی توجه و حضور زنان در عرصه سیاسی و اجتماعی را دستاویز دموکراسی صوری خود کرده و در نتیجه شاهد عدم مشارکت و عدم بکارگیری درست نیروی زنان و ایجاد احساس عدم اعتماد و سرخوردگی در میان آنها نسبت به نظام سیاسی حاکم م یباشیم؛ این امر در کنار عامل تضاد غرب گرایی و تجدد مفرط دولت با سنت حاکم بر جامعه، زنان را به مخالفان بالقوه استبداد پهلوی مبدل ساخت و منجر به حضور گسترده آنها در انقلاب اسلام یگردید.

کلیدواژه‌ها

سرمایه اجتماعی؛ انقلاب اسلامی

مراجع

- آبراهامیان، یرواند. تاریخ ایران مدرن، ترجمه محمد ابراهیم فتاحی(1389). تهران نشر نی.

- الوانی، سید مهدی، شیرانی، علیرضا(1385). سرمایه اجتماعی، مفاهیم، نظریه ها و کاربردها، اصفهان، انتشارات مانیع.

- افخمی، مهناز(1376). انقلاب مسالمت آمیز: مروری بر فعالیت ها و دستاوردهای سازمان زنان ایران (1343-1357)، ایران نامه، شماره59.

- اولیایی، علی اکبر(1387). سرمایه اجتماعی و انقلاب اسلامی، نشریه زمانه، سال هفتم، شماره77.

- بشیریه، حسین(1386). آموزش دانش سیاسی، تهران، نشر نگاه معاصر.

- بشیریه، حسین(1383). جامعه شناسی سیاسی، تهران نشر نی.

- پاتنام، روبرت (2000). دموکراسی و سنت های مدنی (تجربه ایتالیا و درس هایی برای کشورهای در حال گذار) ، ترجمه محمدتقی دلفروز(1380). تهران، دفتر مطالعات و تحقیقات وزارت کشور.

- پناهی، محمدحسین (1387). انقلاب اسلامی و انقلاب در نظریه ها، فصلنامه علوم اجتماعی دانشگاه علامه طباطبایی، شماره42.

- توسلی، غلام عباس، موسوی، مرضیه(1384). مفهوم سرمایه در نظریات کلاسیک و جدید با تأکید بر نظریه های سرمایه اجتماعی، فصلنامه مهندسی فرهنگی، سال چهارم، شماره 37و38.

- چلبی، مسعود(1375). جامعه شناسی نظم، تهران، نشر نی.

- حافظیان، محمدحسین(1380). زنان و انقلاب اسلامی، تهران، انتشارات اندیشه برتر.

- خاندوزی، سید احسان(1384). پیوند متقابل سرمایه اجتماعی و توسعه اقتصادی، راهبرد یاس، شماره3.

- خسرو پناه، محمدحسین(1382). صدیقه دولت آبادی زبان گویای زنان، فصلنامه گفتگو، شماره38.

- خوشچهره، محمد و دیگران(1387). میزگرد علمی سرمایه اجتماعی و توسعه، نشریه راهبرد یاس، شماره16.

- خواجه نوری، بیژن، زاهد، سید سعید(1382). بررسی و تحلیل اجمالی نقش اجتماعی زنان در تاریخ ایران، مجله فرهنگ، شماره48.

- دانایی فر، حسن، تقی زاده، رضا(1389). تبیین اعتماد سیاسی در کشورهای نفتی، پژوهش های مدیریت، سال سوم، شماره10.

- ردادی، محسن(1387). سرمایه اجتماعی و امنیت اجتماعی، نشریه راهبرد یاس، شماره16.

- رنجبر، حسین(1383). بررسی جنبش های اجتماعی زنان از مشروطه تا کنون، مجموعه مقالات همایش مشارکت سیاسی زنان در کشورهای اسلامی،  تهران، انتشارات دانشگاه علامه طباطبایی.

- سعیدی، گلناز(1385). انجمن های زنان در دوران مشروطه، اطلاعات سیاسی ـ اقتصادی، شماره227-230.

- عاملی رضایی، مریم(1388). تحول فرهنگ گفتاری به نوشتاری زنان (از عصر ناصری تا مشروطه).، فصلنامه پژوهش زبان و ادبیات فارسی، شماره14.

- عیوضی، محمد، فتحی، یوسف(1392). نسبت مشارکت اجتماعی و سرمایه اجتماعی در اندیشه امام خمینی، فصلنامه راهبرد، شماره66.

- غفاری، غلام رضا(1384). سنجش سرمایه اجتماعی، مجموعه مقالات نخستین سمپوزیوم سرمایه اجتماعی و رفاه اجتماعی، دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی.

- غفاری، غلام رضا، نیازی، محسن(1386). جامعه شناسی مشارکت، تهران، نشر نزدیک.

- غفوری، محمد، جعفری، روح الله(1387). سرمایه اجتماعی، جامعه مدنی و دموکراسی رابطه متقابل یا یک سویه، پژوهشنامه علوم سیاسی، سال سوم، شماره2.

- فوران،جان. مقاومت شکننده (تاریخ تحولات اجتماعی ایران از صفویه تا سال های پس از انقلاب اسلامی).، ترجمه احمد تدین(1387). تهران، مؤسسه خدمات فرهنگی رسا.

- فوران، جان و دیگران(2003). نظریه پردازی انقلاب ها، ترجمه فرهنگ ارشاد(1382). تهران، نشر نی.

- فوکویاما، فرانسیس(1992). پایان نظم و آخرین انسان، ترجمه غلام عباس توسلی(1379). تهران، نشر جامعه ایرانیان.

- فوکویاما، فرانسیس(2005). سرمایه اجتماعی و جامعه مدنی، در سرمایه اجتماعی، اعتماد، دموکراسی و توسعه، به کوشش کیان تاج بخش، ترجمه افشین خاکباز(1384). تهران، نشر شیرازه.

- قره باغیان، مرتضی(1376). فرهنگ اقتصاد و بازرگانی،  تهران، نشر خدمات فرهنگی رسا.

- کار، مهرانگیز(1380). مشارکت سیاسی زنان، موانع و امکانات، تهران، روشنگران و مطالعات زنان.

- کار، مهرانگیز.  (1376). حقوق سیاسی زنان ایران، تهران، روشنگران.

- کولایی، الهه(1382). زنان در عرصه عمومی، مطالعه موردی جمهوری اسلامی ایران، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، شماره61.

- گیدنز، آنتونی(1984). پیامدهای مدرنیته، ترجمه محسن ثلاثی(1380). تهران، نشر مرکز.

- محسنی تبریزی، علیرضا(1375). بیگانگی مانعی برای مشارکت و توسعه ملی، تهران، نامه پژوهش، شماره1.

- متین، مهناز، مهاجر، ناصر(1389). خیزش زنان ایران در اسفند 1357، دفتر دوم: همیستگی جهانی؛ آلمان، کلن، نشر قطره.

- ناهید، عبدالحسین(1372). نقش زنان در توسعه، تهران، نشر روشنگران.

- ورسلی، پیتر. نظم اجتماعی در نظریه های جامعه شناسی، ترجمه سعید معیدفر(1378). تهران، مؤسسه فرهنگی انتشاراتی تبیان.

- World Bank.org/powerty/scapital/bank Lhtm.

- http://www. gundung.com/literature/contemporary authors.htm.1.

- Putnam, R.D, (2000). Bowling Alone, The Collapesand Revival Of American.

- Mclean, Iain, McMillan, Alistair,(2009).  Social Capital in the concise Oxford Dictionary of politics, Oxford, Oxford University Press.

- Tohidi, Nayere, (1994). Gender and Islamic Fundamentalism, feminist politics, NewYork, Bloomington.