«خانواده» و مناسبات خانوادگی در دیوان پروین اعتصامی

روان‌شناسی فرهنگی زن

مقاله 2، دوره 5، شماره 17، مهر 1392، صفحه 21-40   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسنده

مریم السادات اسعدی فیروزآبادی^*

استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، عضو هیئت علمی دانشگاه پیام نور استان یزد، مرکز مهریز

چکیده

 پروین اعتصامی در دیوان اشعار خود،بارها از خانواده و اعضای تشکیل دهنده آن و مناسبات بین آن ها به انحای گوناگون سخن گفته است.این بانوی شاعر،گاه از جایگاه زن در مقام همسر سخن می گوید و گاه نقش زن را در مقام مادر تبیین می کند،زمانی مرد را در جایگاه همسر و زمانی دیگر او را در مقام پدر به تصویر می کشد.فرزندان و ارتباطات آن ها با والدین نیز، از نظر او دور نمانده اند.او در سخن گفتن از خانواده و بیان تعاملات میان اعضا، از شیوه های گوناگونی استفاده می کند.تشبیه،تمثیل و حکایت پردازی، از شگردهای اوست که در آن ها اطفال یتیم،حیوانات به ویژه طیور و صاحبان مشاغل، به طرق مختلف،ایفای نقش می کنند. اگرچه بسیاری از پژوهشگران، درباره ی شخصیت زن در شعر و ادب فارسی سخن گفته اند ؛اما تحقیق درباره ی مناسبات خانوادگی از خلال متون ادبی،کمتر صورت گرفته است و تتبع در این زمینه،ما را در شناخت هرچه بیشتر و بهتر شخصیت، اعتقادات و اندیشـه های شاعر یاری می رساند. پژوهش حاضر که به شیوه توصیفی –تحلیلی  با استفاده از منابع کتابخانه ای صورت گرفته است،بیانگر آن است که از میان اعضای خانواده،،زن به ویژه در مقام مادر، در دیوان پروین اعتصامی از نقش پر رنگ تر و جایگاه والاتری نسبت به اعضای دیگر برخوردار است.

کلیدواژه‌ها

پروین اعتصامی؛ خانواده

مراجع