تمثیل پرواز در شعر دفاع مقدس

فصل نامه تحقیقات تمثیلی در زبان و ادب فارسی

مقاله 2، دوره 8، شماره 27، اردیبهشت 1395، صفحه 25-40   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

سید احمد حسینی کازرونی^{* 1}؛ مصطفی سالاری²؛ بهروز رومیانی²

¹استاد گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد بوشهر – ایران

²استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد زاهدان – ایران

چکیده

 شعر دفاع مقدس، رمزها و تمثیل­های فراوانی را به نمایش می­گذارد. برخی از این تمثیل­ها،   ریشه­ای تاریخی- مذهبی دارد که با فضای جنگ و معنویت موجود در آثار این دوره متناسب است. تمثیل پرواز که جهت اشاره به شهادت به کار رفته است، یکی از بدیع­ترین بخش­های رمزپردازی شعر این دوره است. تمثیل و رمز پرواز، بیانگر عروج روح پس از مرگ به عالم بالا و نور است. این تمثیل عرفانی- اساطیری، در شعر دفاع مقدس بازآفرینی شده و صرفاً جهت بیان شهادت به کار رفته است.
 

کلیدواژه‌ها

تمثیل؛ پرواز؛ شهادت؛ شعر دفاع مقدس

مراجع

1. اسرافیلی، حسین (1386) ردپای صدا، تهران: تکا.
2. ---------- (1378) مجموعه شعر. گزیده ادبیات معاصر (5)، تهران: نیستان.
3. اسماعیلی، رضا (1381) آسمانی‌ها (مجموعه شعر دفاع مقدس)، تهران: پازینه
4. امین پور، قیصر (1363) تنفس صبح، تهران: هنر و اندیشه‌ی اسلامی.
5. ---------- (1372) آینه‌های ناگهان، تهران: افق.
6. ---------- (1381) گزینه اشعار قیصر امین پور، تهران: مروارید.
7. ---------- (1384) سنت و نوآوری در شعر معاصر، تهران: علمی و فرهنگی
8. بیگی حبیب آبادی، پرویز (1368) غریبانه، تهران: همراه.
9. ترابی، ضیاء الدین. (1384) شکوه شقایق (نقد و بررسی شعرهای دفاع مقدس)، قم، سماء قلم
10. جعفریان، محمدحسین (1368) پنجره‌های رو به دریا، تهران: حوزه‌ی هنری.
11. حسینی، سید حسن (1363) هم صدا با حلق اسماعیل، تهران: حوزه‌ی هنری.
12. ------------ (1380) گزیدة شعر جنگ و دفاع مقدّس، تهران: حوزة هنری.
13. ------------ (1386) شاعری در مشعر، تهران: تکا.
14. داد، سیما (1383) فرهنگ اصطلاحات ادبی، تهران: مروارید، چ دوم،
15. رحمدل، غلامرضا (1378) مجموعه شعر. گزیده ادبیات معاصر (66)، تهران: نیستان.
16. سنگری، محمّدرضا (1380) نقد و بررسی ادبیات منظوم دفاع مقدس. تهران: پالیزان.
17. شعر شهادت (1367) به همت واحد روابط عمومی و بین‌الملل بنیاد شهید انقلاب اسلامی، تهران، صص 16-15.
18. عبدالملکیان، محمّدرضا (1368) رباعی امروز، تهران: برگ
19. --------------- (1368) ریشه در ابر، تهران: برگ.
20. --------------- (1368) ریشه در ابر، تهران: برگ، چ دوم.
21. فتوحی، محمود (1391) سبک­شناسی، نظریه­ها، رویکردها و روش­ها، تهران: سخن.
22. قزوه، علیرضا (1385) از نخلستان تا خیابان، تهران: سوره مهر، چ 6.
23. ---------- (1387) سوره‌ی انگور، تهران: تکا.
24. ---------- (1391) این همه یوسف، تهران: کنگره‌ی بزرگداشت سرداران شهید سپاه.
25. ---------- (1378) مجموعه شعر. گزیده ادبیات معاصر (41)، تهران: نیستان.
26. کاظمی، محمّدکاظم (1375) پیاده آمده بودم. تهران: حوزه‌ی هنری.
27. کاشانی، سپیده (1384) گزیده ادبیات معاصر، تهران: نیستان.
28. --------- (1387) بهار گل افشان، تهران: وزارت‌ ف‍ره‍ن‍گ‌ و آرش‍اد اس‍لامی
29. --------- (1389) مجموعه اشعار، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد.
30. کاشانی، مشفق (1378) مجموعه شعر. گزیده ادبیات معاصر (14)، تهران: نیستان.
31. گل مرادی، شیرینعلی (1378) نخل‌های تشنه، تهران: فرهنگ گستر
32. ------------- (1381) آوازهای گل محمدی، تهران: فرهنگ گستر،
33. محمودی، سهیل (1368) فصلی از عاشقانه‌ها، تهران: همراه.
34. مردانی، نصرا لله (1370) آتش نی، تهران: اطلاعات.
35. ---------- (1378) قانون عشق، تهران: صدا.
36. ---------- (1374) شهیدان شاعر– زیر نظر نصرالله مردانی، تهران: مرکز پژوهش­های فرهنگی بنیاد شهید.
37. معین- محمد (1371) فرهنگ فارسی معین، جلد دوم، تهران: امیرکبیر، چ هشتم.
38. مهدی مظفری ساوجی (1377) «شعر»، ماهنامه‌ی اهل قلم، شماره 40، ص 16.
39. وحیدی، سیمین دخت (1377) از نگاه آینه‌ها تهران: بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش­های دفاع مقدّس.
40. --------------- (1378) مجموعه شعر. گزیده ادبیات معاصر (18)، تهران: نیستان.