کارآیی روش ژئوپدولوژی در نقشه‌برداری خاک‌های زراعی اراضی پایاب سد آیدوغموش میانه

بوم شناسی گیاهان زراعی

مقاله 2، دوره 12، شماره 1 - شماره پیاپی 43، خرداد 1395، صفحه 9-23   

نوع مقاله: پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/aej.2016.523338

نویسندگان

ناصر نظری^{* 1}؛ شهلا محمودی²؛ محمدحسن مسیح‌آبادی³

¹دانش‌آموخته دکتری گروه خاکشناسی دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی واحد میانه دانشگاه آزاد اسلامی مبانه، ایران

²استاد گروه خاکشناسی واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی تهران، ایران

³استادیار گروه خاکشناسی واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی تهران، ایران

چکیده

 
چکیده    یکی از روش­های سیستماتیک برای تجزیه و تحلیل سطوح ژئومرفیک در نقشه­برداری خاک که عملیات صحرایی را عمدتاً بر مبنای کار در منطقه نمونه پایه­ریزی می­کند، روش ژئوپدولوژی می­باشد. هدف این تحقیق تعیین میزان اعتبار تعمیم­پذیری نتایج حاصل از روش ژئوپدولوژی برای اشکال اراضی مشابه در منطقه میانه-استان آذربایجان­شرقی بود. به این منظور مطالعه تفرق خاک با استفاده از اندازه­گیری آن در یک توالی سلسله­مراتبی از سطوح رده­بندی خاک و مقایسه­ی واحدهای مشابه در روش ژئوپدولوژیک با استفاده از شاخص­های تفرق صورت گرفت. پس از تهیه نقشه تفسیری اولیه روی عکس­های هوایی با مقیاس 1:20000، واحد HPu211 که بیشترین مساحت از محدوده مطالعاتی را دربرمی­گرفت، انتخاب گردید و تعداد 15 پروفیل خاک با فواصل تقریبی 150 متر در این واحد، حفر، تشریح و نمونه­برداری شدند. میزان قابلیت تعمیم­ نتایج روش ژئوپدولوژی برای واحد مزبور، از طریق حفر نُه پروفیل خاک دیگر در یک واحد مشابه موجود در خارج از منطقه­ی نمونه که منطقه تعمیم نامیده شده است، مورد بررسی قرار گرفت. بر اساس نتایج شاخص تفرق شانن از سطح رده به سمت فامیل خاک، در هر دو منطقه نمونه و تعمیم، افزایش می­یابد؛ لیکن تنها در سطح فامیل، تفاوت معنی­داری بین میانگین تفرق خاک­های دو منطقه در سطح اعتماد 95% وجود دارد. افزایش تفرق خاک­ها در خلال سلسله­ مراتب رده­بندی خاک، حتی با تغییر مقیاس درک و تمرکز بر توالی افق­های ژنتیکی پروفیل­­­های حفر شده در مناطق نمونه و تعمیم نیز به اثبات رسید. بنابراین، به منظور افزایش دقت نتایج روش ژئوپدولوژی، استفاده از فازهای لندفرم­ها و نیز تعیین فاز خانواده خاک و یا فاز سری خاک برای هر یک از حالت­های لندفرم توصیه می­شود.
 

کلیدواژه‌ها

 تفرّق خاک؛  سطوح ژئومرفیک؛  لندفرم؛  نقشه خاک؛  منطقه تعمیم؛  منطقه نمونه

مراجع

References

1. Anonymous (1993) Soil Survey Manual, Soil Survey Staff, Handbook 18, Government printing Office Publishers, Washington DC.
2. Anonymous (2014) Keys to Soil Taxonomy (12^th edition) Soil Survey Staff, Natural Resources Conservation Service, National Soil Survey Center, United States Department of Agriculture, Lincoln, Nebraska.
3. Dent D, Young A (1981) Soil survey and land evaluation. Georg Allen and Unwin Publishers: London.
4. Esfandiarpoor Borujeni I, Toomanian N, Salehi M H Mohammadi J (2009) Assessing Geopedological Soil Mapping Using Diversity and Similarity Indices (A case study: Borujen area, Chaharmahal-Va-Bakhtiari Province). Journal of Water and Soil 23(4): 100-114. [in Persian with English abstract]
5. Guo Y, Gong P, Amundson R (2003) Pedodiversity in the United States of America. Geoderma 117: 99-115.
6. Hutcheson K (1970) a test for comparing diversities based on the Shannon formula. Journal of Theoritical Biology 29: 151-154.
7. Ibanez JJ, De Alba S, Bermudes FF, Garsia-Alvarez A (1995) Pedodiversity: concepts and measurements. Catena 24: 215-232.
8. Ibanez JJ, De Alba S, lobo A, Zucarello V (1998) Pedodiversity and global soil patterns at coarse scales (with discussion). Geoderma 83: 171-214.
9. Maguran AE (2004) Measuring biological diversity. Blackwell Publishing: Oxford.

10. McBratney AB, Minasny B (2007) On measuring pedodiversity. Geoderma. 141: 149-154.

11. Rossiter, DG (2000) Lecture notes and reference methodology for soil resource inventories. Secondrevised version, Institute for aerospace survey and earth sciences (International Institute for Geo-Information Science and Earth Observation), Enschede.

12. Rossiter DG, Girma A, Henneman R, Siderus W ( 2001) Summary of investigation, 1997-2000 by ITC. Technical report, International Institute for Geo-Information Science and Earth Observation.  Soil Science Division, Netherlands, 31pp.

13. Saldana A, Ibanez JJ (2004) Pdodiversity analysis at large scales: An example of there fluvial terrain of the Henares River (Central Spain)  Geoderma 62: 123-138.

14. Schoenberger PJ, Wysocki DA, Benham EC, Broderson WD (2012) Field Book for Describing and Sampling Soils (3^rd edition.)  Natural resources Conservation Service, National Soil Survey Center, Lincoln, Nebraska.

15. Sharma VAk (2006) Mapping of the Soil. Science Publishers: New Hampshire.

16. Toomanian N, Jalalian A, Khademi H, Eghbal Mk, Papritz A (2006) Pedodiversity and pedogenesis in Zayandeh-rud valley, Central Iran. Geomorphology 81: 376-393.

17. Udomsri S (2006) Application of computer assisted geopedology to predictive soil mapping and its use in assessing soil erosion prone areas: a case study of Doi Ang Khang, Ang Khang Royal Agricultural Station, Thailand. Master Thesis, International Institute for Geo-Information Science and Earth Observation (ITC), Enschede, The Netherlands.

18. Western S (1978) Soil survey contracts and quality control. Clarendon Press: Oxford, England.

19. Wolda H (1981) Similarity indices, sample size and diversity. Oecologia 50: 296-302.

20. Zhu JX, Hudson B, Burt J, Lubich K, Simonson D (2001) Soil mapping using GIS, expert knowledge and fuzzy logic, Soil Science Society of American  Journal 65: 1463-1472.

21. Zinck JA (1989) Physiography and soils, Lecture notes for soil students. Soil Science Division, Soil survey courses subject matter, K6 ITC, Enschede, The Netherlands.