نفقه ی زن در حقوق ایران ،فرانسه و سوئد

روان‌شناسی فرهنگی زن

مقاله 6، دوره 3، شماره 7، فروردین 1390، صفحه 79-93   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

حسن حیدری^{* 1}؛ منیژه حاجتی²؛ یوسف ابراهیمی نسب³

¹گروه حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اهواز، ایران.

²گروه حقوق جزا و جرم شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم تحقیقات استان خوزستان، اهواز، ایران.

³گروه حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اهواز، باشگاه پژوهشگران جوان، اهواز، ایران.

چکیده

هدف از این پژوهش، بررسی تطبیقی درخصوص"روابط مالی زوجین" در نظام های  حقوقی ایران، فرانسه و سوئد به ویژه مبحثی همچون نفقه می باشد. با توجه به هدف ارائه شده، یکى از مسائلى که به عنوان تبعیض بین زن و مرد عنوان گردیده، روابط حقوقى میان زن و شوهر است. زن و شوهر با قرارداد ازدواج، حقوق و تکالیف مختلفى نسبت‏به یکدیگر پیدا مى‏کنند. تامین هزینه خانواده در ایران تعهدى یک جانبه است و زن در این زمینه هیچ تکلیفى ندارد ولى در حقوق فرانسه و سوئد یک تعهد دو جانبه است و زن نیز مکلف به تامین آن است. برخى در این باره ابراز داشته‏اند که بسیارى از قوانین فقهى بین زن و مرد تبعیض قائل شده است. و ضرورت دارد ایران هم به کنوانسیون بین‏المللى حقوق زنان که خواهان تساوى همه جانبه زن و مرد است‏بپیوندد. براى روشن شدن زوایاى مختلف این بحث، روابط زن و شوهر در مسائل مالى و مسائل غیر مالى مدنظر قرار گرفته است. البته ازدواج بنیادی نیست که کسی در تفکر سود و زیان مادی آن باشد. لیکن با اولین بحران در روابط زوجین،حقوق مالی به شدت در جایگاه تنازع اصلی قرار می گیرد و چنانچه روابط مالی همسران از ابتدا با درایت تنظیم نشده باشد ، مشکلات عدیده ای را پدید می آورد. در حقوق ایران اصل استقلال مالى زوجین مبناى روابط مالى زوجین است و هر یک از زن و شوهر در اکتساب و تصرف اموال خود استقلال کامل دارند. اما در حقوق کشورهاى غربى از جمله فرانسه و سوئد، در سیستم اشتراک اموال، مرد به عنوان رئیس اشتراک، اداره اموال مشترک زوجین را در اختیار دارد و در سیستم جدایى مطلق اموال نیز مطابق فرض قانونى، حق تصرف در اموال زن را دارد مگر اینکه زن صریحاً آن را رد نماید. این مقاله به سیستم های مختلف حقوقی کشورهای فوق الذکر پرداخته است.

کلیدواژه‌ها

نفقه؛ حقوق؛ ایران؛ فرانسه؛ سوئد

مراجع

قرآن کریم.

احمد، ابراهیم،(1349ق)، «نظام النفقات فی شریعة الاسلام»، قاهره.

جبعی عاملی، زین الدین (شهید ثانی)، (1410 ق)، «الروضه البهیة فی شرح اللمعه الدمشقیة»، انتشارات داوری، قم.

جبعی عاملی، زین الدین (شهید ثانی)، ( 1416 ق)، «مسالک الافهام الی تنقیح شرایع الاسلام»، موسسه المعارف الاسلامیه، قم.

جعفری لنگرودی، محمّد جعفر، (1376)،  «حقوق خانواده»، کتابخانه گنج دانش، تهران.

حر عاملی، محمّدبن حسن، (1393ق)، «وسایل الشیعه الی تحصیل مسائل الشریعه»، دار احیاء التراث العربی، بیروت.

حلی(علامه)، حسن بن یوسف، (1410ق)، «تحریر الاحکام»، موسسة آل البیت، قم.

حلی(علامه)، حسن بن یوسف، (1413ق)، «قواعد الاحکام»، مؤسسه نشر اسلامی، قم.

حلّی(علامه)، حسن بن یوسف، (1410ق)، «ارشاد الاذهان الی احکام الایمان»، مؤسسه نشر اسلامی، قم،

حلّی(علامه)، حسن بن یوسف، (1415ق)، «مختلف الشیعه»، مؤسسه نشر اسلامی، قم.

خمینی، سیّد روح اللّه، (1403ق)، «تحریر الوسیله»، مکتبه الاعتماد، قم.

خویی، سیّد ابوالقاسم، (1410ق)، «منهاج الصالحین»، نشر مدینة العلم، قم.

دهخدا، علی اکبر، (1347)، «لغت نامه»، چاپ دانشگاه تهران.

صفایی، سید حسین؛ امامی، اسدالله،(1378)، «مختصر حقوق خانواده»، نشر دادگستر، تهران.

طباطبایی، سید علی،(1404 ق)، «ریاض المسائل فی بیان الاحکام بالدلائل»، موسسه آل البیت (ع)، قم.

طرابلسی، عبدالعزیز بن براج، (1406ق)، «المهذب»، موسسه النشر الاسلامی، قم.

طوسی، محمّد بن حسن، (1460ق)، «المبسوط فی فقه الامامیّه»، المکتبة المرتضویة لاحیاء الاثار الجعفریة، قم.

فراهیدی، خلیل، (1409ق )، «کتاب العین»، مؤسسه دارالهجره، دمشق.

قمی، میرزا ابوالقاسم، (1413ق )، «جامع الشتات»، مؤسسه کیهان، قم.

کاتوزیان، ناصر، (1378)، «حقوق مدنی خانواده»، بهمن برنا، تهران.

مومن سبزواری، (1269.ق)، محمّد باقر بن محمّد: «کفایةالاحکام»، مدرسه صدر مهدوی، بی تا، اصفهان.

نجفی، محمّد حسن، (1366)، «جواهر الکلام فی شرح شرایع الاسلام»، المکتبة الاسلامیّه، تهران.

 اسناد مورد اعتبار قانونی:

کنوانسیون رفع تبعیض علیه زنان مصوب 1979م. مجمع عمومی سازمان ملل متحد

کنفرانس جهانی زن در پکن در سپتامبر 1995.م

قوانین ایران: آیین دادرسی مدنی، مدنی، کیفری.

قوانین فرانسه: آیین دادرسی مدنی، مدنی،کیفری.

قوانین سوئد: آیین دادرسی مدنی، مدنی،کیفری.

 

Ambroise, Colin(1932) Henri, Capitant, Cours elementaire de droit civil francais, Paris, Librairie Dalloz, 7e edition.

Jacqueline, Carbonnier(1985) Rubellin Devichi.

Georges, Hubrecht & Georges, Vermell(1987) Droit civil, (Sirey ¹⁴e edition)

J.Masson and S.Mc Rentney (1997), Principles of Family Law, Sweden, Sweet and maxwell, Sixth Edition.