اثرات دراز مدت چوبکشی زمینی بر ساختار جوامع ماکروفون خاک در جنگل‌های راش منطقه هیرکانی

فصلنامه تخصصی تحقیقات حشره شناسی

مقاله 4، دوره 5، شماره 2 - شماره پیاپی 18، شهریور 1392، صفحه 115-131   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

نویسندگان

داود کرتولی نژاد^{* 1}؛ اکبر نجفی²؛ معصومه شایان مهر³

¹گروه جنگلداری، دانشکده کویرشناسی، دانشگاه سمنان

²گروه جنگلداری، دانشگاه تربیت مدرس مازندران، نور

³گروه گیاه پزشکی، دانشگاه علوم کشاورزی ساری، مازندران، ساری

چکیده

در این پژوهش اثر چوبکشی زمینی با استفاده از اسکیدر چرخ لاستیکی بر تغییرات جوامع ماکروفون خاک در مسیرهای چوبکشی با سنین 5، 10، 15 و 20 سال در جنگل‌های هیرکانی مورد بررسی قرار گرفت. مقایسه ویژگی‌های ساختاری و شاخص‌های زیستی جوامع بی‌مهرگان خاک بستر مسیرها نشان داد تعداد گونه‌ها، تراکم و فراوانی فون در مسیر 5 ساله کاهش چشم­ گیری یافته است. بایوماس ماکروفون‌ها اختلاف معنی داری نداشت، اما در مسیر 5 ساله حداقل میانگین را نشان داد. شاخص‌های تنوع شانون و غنای مارگالف نیز کم‌ترین مقدار را در مسیر 5 ساله و بیشترین را در مسیر 20 ساله و جنگل شاهد داشته است. همچنین در ترددهای مسیرهای چوبکشی کم‌ترین مقدار این متغیرها مربوط به تردد زیاد و بیشترین آن‌ها در تردد کم به ­دست آمد. نتایج این تحقیق بیانگر اثرات شدید اسکیدر بر ساختار جوامع بی‌مهرگان خاک سطح مسیرها حتی تا 20 سال بوده است. اما اثرات ایجاد شده در جوامع ماکروفون با گذشت زمان به طور پویا در حال بهبودی و احیا بوده است.

کلیدواژه‌ها

چوبکشی زمینی؛ جوامع ماکروفون؛ شاخص تنوع و غنا؛ اسکیدر چرخ لاستیکی؛ راش