خلاقیت در معماری زنان: دیدگاهی بر پایه پژوهش های روان شناختی

روان‌شناسی فرهنگی زن

مقاله 1، دوره 2، شماره 3، فروردین 1389، صفحه 5-15   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

نغمه علیزاد گوهری^{* 1}؛ الهام فروزنده²

¹هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد نایین،گروه معماری

²هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد نایین، گروه روانشناسی

چکیده

بی شک خلاقیت از جمله مهمترین ارکان طراحی و ساخت سازه های ماندگار، بی بدیل و منحصر به فردی است که تمایز، برتری و زیبایی هر سازه را نسبت به موارد مشابه آن رقم می زند. تفکر خلاق که از پیچیده ترین و عالی ترین جلوه های اندیشه انسان است، عاملی است که یگانگی و بی همتایی را در معماری به دنبال می آورد. به عبارت روشن تر، از آنجا که در دیدگاه کلاسیک نیز معماری حاصل ترکیب سه حوزه استحکام، سودمندی و زیبایی ‏‏(سازه،عملکرد،فرم) است، خلاقیت نیز می تواند در هر یک از این سه لایه بروز یابد. ‏به عنوان مثال گاه در معماری سازه بنا به عنوان خلاقانه ترین بخش کار بروز می کند، نظیر کارهای کالاتراوا؛‏و یا ممکن است فرم حرف اول را بزند، نظیر کارهای گِهری یا لوکوربوزیه؛ و یا عملکرد نقش خلاقانه را ایفا کند، همچون ‏حل و فصل بهینه پلان های پیچیده فرودگاه ها، و این سه می توانند در یک پروژه نیز به منصه ظهور برسند.  از آنجا که پژوهش های متعددی به بررسی عامل خلاقیت با تاکید بر تفاوت های جنسیتی صورت گرفته است، در این مقاله ابعاد مختلف خلاقیت به طور عام و در معماری به طور خاص، پرداخته شده و سپس خلاقیت در زنان، با نظر به پژوهش های روان شناختی مورد بررسی قرار گرفته و نمونه هایی از طرح های خلاق ارائه شده توسط زنان معمار- با تمرکز بر آثار زاها حدید - که می تواند گویای چنین تفکر خلاقی باشد، معرفی شده است.

کلیدواژه‌ها

زن؛ خلاقیت؛ تفکر خلاق؛ معماری‏؛ روان شناسی

مراجع

آنتونیادس، آنتونی سی،" بوطیقای معماری"، ترجمه احمدرضا آی(1381) چاپ اول، انتشارات سروش، تهران.‏

افشار نادری، کامران(1379) "تکنیک های خلاقیت"، مجله معمار، شماره ۹، ص۴ تا ۱۲، تهران.

 بولن، شینودا،‏"‏نمادهای اسطوره‌ای و روانشناسی"، ترجمه ‌آذریوسفی(‏1384) چاپ سوم، نشر روشنگران، تهران.

خورشیدی، عباس؛ میرکمالی، محمد(1387)،"روش های پرورش خلاقیت"، چاپ اول، نشر یسطرون، تهران.

گاوین، شاکتی، "تجسم خلاق"، ترجمه‌‏ گیتی خوشدل(1369) چاپ سوم، انتشارات همراه، تهران.

‏قاسم زاده، حسن؛ حسینی، افضل السادات؛ میر قیداری، مجتبی" نشست خلاقیت"، ‏ نقل از گلشنی، ایرج(1383)، مجله علوم و فنون، شماره 78، تهران.

"تکنیک های خلاقیت"، بهار 1381‏، فصلنامه رایانه، معماری و ساختمان‎ ‎، تهران.‏

توی،مگی، "‏معماری زنانه و زنان معمار"، ترجمه مینا مهدلو(1388) چاپ اول، انتشارات یزدا، تهران.

 

Baer, J. (1999). Gender differences. In M. A. Runco & S. Pritzker (Eds.). Encyclopedia of creativity (Vol. 1,pp. 753–758). San Diego: Academic Press.

Baer, J. (2005). Gender and creativity. Paper presented at the Annual Meeting of the American Psychological Association, Washington, DC (August).

Eysenck, H. J. (1995). Genius. The natural history of creativity. Cambridge: Cambridge University Press.

Kershner, J. R., & Ledger, G. (1985). Effect of sex, intelligence, and style of thinking on creativity: A comparison of gifted and average IQ children. Journal of Personality and Social Psychology, 48, 1033–1040.

Lorenz,c. (1990).Women in Architecture: A contemporary perspective. London: Trefoil publications Ltd.

Reiss, S. M. (1999). Women and creativity. In M. A. Runco & S. Pritzker (Eds.). Encyclopedia of creativity (Vol. 2,pp. 699–708). San Diego: Academic Press.

Runco, M. A. (2004). Everyone has creative potential. In R. J. Sternberg, E. L. Grigorenko, & J. L. Singer (Eds.),Creativity: From potential to realization (pp. 21–30). Washington, DC: American Psychological Association.

Simonton, D. K. (1992). Gender and genius in Japan: Feminine eminence in masculine culture. Sex Roles, 27, 101–119.

Simonton, D. K. (2000). Creativity. Cognitive, personal, developmental, and social aspects. American Psychologist, 55,151–158.

http://www.zanan.co.ir

http://www.memarblog.com

http://www.magiran.com/magtoc.asp?