اثربخشی آموزش تریز بر افزایش میزان خلاقیت و مؤلفه‌های آن در دانش‌آموزان

ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی

مقاله 3، دوره 4، شماره 1، مرداد 1393، صفحه 65-82   

نوع مقاله: علمی - پژوهشی

نویسندگان

فائزه جهان^{* 1}؛ فرحناز کیان ارثی²؛ علی‌محمد رضایی³

¹دانشجوی دکتری روان‌شناسی تربیتی، دانشگاه بوعلی سینا همدان (نویسنده مسئول) [e-mail]

²استادیار دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه سمنان، سمنان،‌ ایران [e-mail]

³استادیار دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه سمنان، سمنان،‌ ایران [e-mail]

چکیده

 
زمینه: آموزش و افزایش خلاقیت از جمله غایت‌های همه جوامع و مراکز آموزشی است. امروزه، تریز یکی از جدیدترین، جامع‌ترین و کارآمدترین روش‌های ایجاد و افزایش خلاقیت در افراد مختلف از جمله دانش‌آموزان است.
هدف: هدف از پژوهش حاضر بررسی اثربخشی آموزش تریز بر میزان خلاقیت و مؤلفه‌های آن در دانش‌آموزان دختر دبیرستانی شهر سمنان است.
روش پژوهش: این پژوهش از نوع آزمایشی با طرح پیش‌آزمون و پس‌آزمون با گروه کنترل است. جامعهٔ مطالعه شامل کلیهٔ دانش‌آموزان دختر پایه دوم دبیرستان شهر سمنان بودند که 50 نفر از آن‌ها به روش نمونه‌گیری تصادفی چندمرحله‌ای انتخاب و با جایگزینی تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل قرار گرفتند. ابزارهای لازم برای اجرای این پژوهش پرسش‌نامه خلاقیت عابدی و آزمون هوش ریون بود. برای اجرای پژوهش نیز از یک طرح درس شش جلسه‌ای برای آموزش تریز استفاده شد. بعد از اجرای پرسش‌نامه خلاقیت در مرحلة پیش‌آزمون و پس‌آزمون داده‌ها با نرم‌افزار پی‌اِی‌اِس‌دبلیو^[1] و با روش تحلیل مانکووا تجزیه‌وتحلیل شدند.
یافته‌ها: نتایج نشان داد که میان گروه آزمایش و کنترل در مؤلفه‌های بسط و اصالت تفاوت معنادار وجود دارد اما در مؤلفه‌های سیالی و انعطاف‌پذیری تفاوت زیادی مشاهده نشد.
نتیجه‌گیری: پیشنهاد می‌شود تدریس خلاقیت‌محور در مدارس مدنظر قرار گیرد و شاخه‌های دیگر تریز مانند یوسیت و آریز بر میزان خلاقیت دانش‌آموزان نیز بررسی شود.
 



[1]. PASW

کلیدواژه‌ها

خلاقیت؛ تریز؛ روش‌های افزایش خلاقیت