زیست شناسی، تغییرات فصلی و پراکندگی جمعیت شپشک استرالیایی Icerya purchasi Maskell (Hom: Margarodidea) درشرق مازندران

فصلنامه تخصصی تحقیقات حشره شناسی

مقاله 3، دوره 5، شماره 3 - شماره پیاپی 19، آذر 1392، صفحه 209-217   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

نویسندگان

صائب جوادی^* ؛ سید اسماعیل مهدویان

ایستگاه تحقیقات آفات وبیماری های گیاهی خشکداران مازندران

چکیده

شپشک استرالیایی I. purchasi  حشره ­ای با انتشار جهانی و پلی ­فاژ که علاوه بر مرکبات به ­عده زیادی از گیاهان حمله می­ کند. زیست­ شناسی و تغییرات جمعیت شپشک استرالیایی طی سه سال (1384-1382) مورد مطالعه قرار گرفت نمونه برداری­ ها از دو باغ مرکبات ( مهدشت بالا و مهدشت پایین ساری) انجام گرفت و از هرباغ 10 درخت و از هردرخت 3 شاخه آلوده به­ طول 10 سانتی­متر جدا و تعداد پوره­ ها و حشرات کامل شمارش شد. مطالعات نشان داد که تمام مراحل رشدی آفت به ­ویژه پوره­ های سن 2 در زمستان مشاهده می­ شوند‍. این حشره 3 نسل در سال دارد. تخم­ ها درون کیسه تخم و بیشتر روی سرشاخه­ ها مشاهده می­ شوند. میانگین تعداد تخم­ های موجود در هر توده تخم 7/295 عدد می­ باشد.  چرخه زیستی آفت در شرایط ( دما 7/21 درجه سلسیوس،  رطوبت نسبی 7/74 درصد و10 ساعت روشنایی در روز و دوره نوری 10L: 14D) مورد بررسی  قرار گرفت. بر اساس نتایج به دست آمده طول دوره جنینی آفت 1/9 روز و متوسط طول دوره­ های پورگی برای پوره ­های سن 1، 2و3 به­ ترتیب 5/19، 5/26 و 2/56 روز تعیین شد. بررسی­ ها  نشان داد که این آفت با توجه به ­شرایط آب و هوایی معتدل شمال  ایران در تمام مدت فصول سال فعال است. سه نقطه اوج در جمعیت پوره­ ها و حشرات کامل مشاهده شد. حداکثر جمعیت پوره ­ها در نسل اول در تیر ماه، در نسل دوم در آبان ماه و نسل سوم در بهمن ماه مشاهده شد. جمعیت حشرات کامل دارای سه نقطه اوج به ترتیب در ماه ­های اردیبهشت (بالاترین)، شهریور و بهمن بود و از اردیبهشت ماه به بعد جمعیت حشرات کامل نوسان جزئی داشت. شپشک استرالیایی در بیشتر مناطق شرق استان مازندران به ویژه شهرستان­ های بهشهر، نکا، ساری، بابل، بابلسر، محمود آباد و نورمشاهده شد.

کلیدواژه‌ها

شپشک استرالیایی؛ زیست شناسی؛ تغییرات فصلی جمعیت؛ پراکندگی؛ مرکبات