ارزش گذاری اقتصادی گردشگری میراث فرهنگی، مورد مطالعه: مسجد جامع عباسی در اصفهان

دو فصلنامه علمی - تخصصی اقتصاد توسعه و برنامه ریزی

مقاله 2، دوره 4، شماره 2، مهر 1394، صفحه 1-18   

نویسندگان

مصطفی رجبی¹؛ نساء موسوی^{* 2}

¹استادیار، گروه توسعه اقتصادی و برنامه‌ریزی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد خمینی شهر، ایران

²کارشناس ارشد توسعه اقتصادی و برنامه ریزی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد خمینی شهر، ایران

چکیده

مسجد جامع عباسی در پانزدهم دی­ماه سال 1310 در فهرست آثار ملی ثبت شده است. این مسجد یکی از شاهکارهای معماری، کاشی­کاری و حجاری در قرن یازدهم هجری قمری (عصر صفویه) است.این مسجد تاریخی یکی از جاذبه­های گردشگری تاریخی و فرهنگی کشور به شمار می­آید. هدف این مطالعه برآورد ارزش اقتصادی- گردشگری مسجد جامع عباسی به عنوان یک جاذبه گردشگری میراثی و اندازه­گیری میزان تمایل به پرداخت افراد با استفاده از روش ارزش­گذاری مشروط است. داده­های مورد نیاز از طریق تکمیل 550 پرسشنامه و مصاحبه حضوری با بازدیدکنندگان این مسجد جمع­آوری گردیده است. برای تحلیل عوامل مؤثر بر تمایل به پرداخت از الگوی پروبیت رتبه­ای استفاده گردید. از میان عوامل مؤثر بر تمایل به پرداخت، اثر اندازه خانوار، میزان دانش و آگاهی، تمایل به حفاظت از میراث فرهنگی، نگرش نسبت به سطح مبلغ ورودی و درآمد بر تمایل به پرداخت اهمیت آماری داشتند. بر اساس یافته­ها، 5/94 درصد بازدیدکنندگان، حاضر به پرداخت مبلغی برای بازدید از مسجد جامع عباسی هستند. بر اساس متوسط تمایل به پرداخت برای بازدید از مسجد جامع عباسی،561375 ریال به ازای خانوارو تعداد بازدیدکنندگان داخلی در سال 1389، ارزش اقتصادی- گردشگری این میراث فرهنگی نزد بازدیدکنندگان داخلی و مازاد مصرف کننده به ترتیب بیش از 3560 و 2370 میلیون ریال برآورد گردید.

کلیدواژه‌ها

میراث فرهنگی؛ مسجد جامع عباسی؛ روش ارزش گذاری مشروط؛ تمایل به پرداخت؛ الگوی پروبیت رتبه ای

مراجع

پاپلی یزدی، م.ح. و سقایی، م.، 1385، "گردشگری (ماهیت و مفاهیم)"، تهران، نشر سمت.

پازوکی، ن. و شادمهر، ع.، 1384، "آثار ثبت شده ایران در فهرست آثار ملی (از 24/6/1310 تا 24/6/1384)"، تهران، نشر سازمان میراث فرهنگی و گردشگری.

پرمن، ر.، ما، ی. و مک گیل ری، ج.، 1387، " اقتصاد محیط زیست و منابع طبیعی"، (ارباب، حمیدرضا، مترجم). تهران، نی.

پندیک، ر.ا. و رابینفیلد، د.، 1381، "اقتصاد خرد (1)"، (ذیحجه زاده، احمد، مترجم)، تهران، سمت.

رجبی، م.، موسوی، س.ن. و فلیحی، ن.، 1390، "برآورد ارزش گردشگری میدان نقش جهان اصفهان با استفاده از روش ارزش‌گذاری مشروط"، ارائه شده در همایش بین المللی اقتصاد و مدیریت گردشگری، تهران، سالن اجلاس سران. 

رجبی، م. و موسوی، س.ن.، 1390، "برآورد ارزش گردشگری و تمایل به پرداخت بازدیدکنندگان عمارت عالی قاپوی اصفهان با استفاده از روش ارزش‌گذاری مشروط"، ارائه شده در همایش ملی گردشگری و توسعه پایدار، دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان.

عسگری، ع. و مهرگان، ن.، 1380، "برآورد تمایل به پرداختبازدیدکنندگان میراث تاریخی فرهنگی با استفاده از CVM: نمونه گنج‌نامه همدان"، پژوهشهای اقتصادی، شماره 1، 93-115.

عمرانی، م.، 1384، "در جستجوی هویت شهری اصفهان"، تهران، وزارت مسکن و شهرسازی.

فرج‌زاده، ز.، سلطانی، غ.ا و روستایی، م.، 1388، "برآورد تمایل به پرداخت بازدیدکنندگان مجموعه تاریخی پاسارگاد و تحلیل عوامل موثر بر آن: کاربرد روش ارزش گذاری مشروط (CVM)"، پژوهشهای اقتصادی، سال نهم، شماره 4، 89-111.

کاظمی، م.، 1385، "مدیریت گردشگری"، تهران، سمت.

معصومی، م.، 1385، "ماهیت گردشگری: ابعاد اقتصادی، فرهنگی- اجتماعی، سیاسی و محیطی گردشگری"، تهران، انتشارات پیک کوثر.

مولائی، م.، قهرمان‌زاده، م. و مهدی‌زاده، ی.، 1389، "برآورد ارزش تفریحی کاخ سردار ماکو و تعیین عوامل موثر بر تمایل به پرداخت بازدیدکنندگان"، مدلسازی اقتصادی، سال 3، شماره 2، صص 173-193.

 هاتر، م. و ریزو، و.، 1382، "جنبه‌های اقتصادی میراث فرهنگی"، (محمد‌بیگی، علی‌اعظم، مترجم). تهران، نشر امیرکبیر.

هنرفر، ل.، 1344، "گنجینه آثار تاریخی اصفهان"، اصفهان، امامی.

Boyd, S., 2002, “Cultural and Heritage Tourism in Canada: Opportunities, principles and challenges”, Tourism and Hospitality Research, Vol. 3, No.3, pp. 211-233.

Breedlove, J., 1999, “Natural resources:Assessing nonmarket values through contingent valuation”, Congressional research service. U.S.A.

Brun, F., 2002, “Multifunctionality of mountain forests and economic evaluation”, Forest Policy and Economics. Vol. 4, pp. 101- 112.

Greene, W. H., 1993, “Econometric Analysis”, NewYork, Macmillan.

Greene, W. H., 2003, “Econometric Analysis”, New Jersey, Prentice Hall.

Guo, Z., Xiao, X., Gan, Y. and Zheng, Y., 2001, “Ecosystem functions, services and their values: a case study in Xingshan county of China”, Ecological Economics, Vol. 38, No. 1, pp. 141-154.

Hansen Trine B., 1997, “The Willingness-to-Pay for the Royal Theatre in Copenhagen as a  Public Good”, Journal of Cultural Economics, 21, 1-28.

Herbert, D., 2001, “Literary places. Tourism and the heritage experience”, Annals of Tourism Research, Vol. 28, No. 2. pp. 312-333.

Hung, M. L., Yang, A. F., Ma, H. W., and Yang, Y. M., 2006, “A novel multiobjective programming approach dealing with qualitative and quantities objectives for environmental management”, Ecological Economics, 56, 584-593.

Jones, N., Sophoulis, C. M., and Malesios, C., 2007, “Economic valuation of coastal water quality and protest responses: A case study in Mitilini, Greece”, The Journal of Socio Economics, article in press.

Kakiuchi, E., 2004, “Heritage as a Community Asset Monetary Valuation of Heritage using CVM and Policy Related Issues”, International Symposium on Preservation of Cultural Heritage Yangon, Myanmar.

Last A. K., 2007, “The Monetary Value of Cultural Goods: A Contingent Valuation Study of the Municipal Supply of Cultural Goods in Lueneburg”, Germany, 1-20.

Lee, Ch. K. and Han, S.Y., 2002, “Estimating the use and preservation values of national parks’ tourism resources using a contingent valuation method”, Tourism Management, Vol. 23, pp. 531-540.

Long, J. S., 1997, "Regression models for catigorical and limited dependent variables". Beverly Hill: Sage Publications, CA.

Mourato, M. Mazzanti, 2002, “Economic valuation of cultural heritage: evidence and prospects, in: M. de la Torre (Ed.), Assessing the Values of Cultural Heritage”,  Research Report, The Getty Conservation Institute, Los Angeles.

Noonan D. S., 2003, “Contingent Valuation and Cultural Resources: A Meta-Analytic Review of the Literature”, Journal of Cultural Economics, 27, 159-176.

Richards,G. 2000, “Tourism and the world of culture and heritage”, tourism recreation research, Vol .25, No.1, pp. 9-17

Samdin Z., 2008, “Willingness to pay in Taman Negara: A contingent valuation method”, Journal of Economics and Management, 2(1), 81-94.

Santagata W. and Signorello G., 2000, “Contingent Valuation of a Cultural Public Good and Policy Design: The Case of Napoli Musei Aperti”, Journal of Cultural Economics, 24, 181-204.

Tuan, T.H., and Navrud, S., 2008, “Capturing the benefits of preserving cultural heritage”. Journal of Cultural Heritage, 9, 326-337.

Willis, K.G and Powe, N.A., 1996, “Benefits received by visitors to heritage sites: a case study of Warkworth Castle”, Leisure Studies, 15, 259-275.

Whittington, D., 1998, “Administering contingent valuation suaveys in developimg coutries”, World development, 26, 1, 21-30.

Whittington, D., Briscoe, J., Mu, X. and Barron W., 1990, “Estimating the willingness to pay foe water services in developing countries: A case study of the use of contingent valuation surveys in southern Haiti”, Journal of Economic Development and Cultural Change, 293-311.