الزامات تحقق حکمرانی خوب برای دستیابی به توسعه انسانی

دو فصلنامه علمی - تخصصی اقتصاد توسعه و برنامه ریزی

مقاله 5، دوره 4، شماره 2، مهر 1394، صفحه 51-76   

نویسندگان

محمدجواد رزمی¹؛ سمیه صدیقی^{* 2}؛ سمانه رضاییان³

¹استادیار، دانشکده علوم اداری واقتصاد دانشگاه فردوسی مشهد

²دانشجوی کارشناسی ارشد توسعه اقتصادی و برنامه‌ریزی دانشگاه فردوسی مشهد

³دانشجوی کارشناسی ارشد اقتصاد انرژی دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

حکمرانی خوب الگوی جدیدی برای توسعه‌‌ پایدار انسانی با ساز و کار تعاملی سه بخش دولت، بخش خصوصی و جامعه مدنی است تا به موجب آن کشورها بتوانند از همه توانمندی‌های خود در توسعه همه جانبه استفاده کنند. جامعه مدنی مستحکم به همراه دولتی مدرن، قوی و توسعه‌خواه، می‌تواند زمینه‌های ایجاد حکمرانی خوب و در نتیجه توسعه همه جانبه را با کمترین زمان و آسیب ممکن به پیش ببرد. از آنجایی که مهمترین عامل توسعه هر جامعه، افراد آن جامعه می‌باشند، این تحقیق با تأکید بر اهمیت توسعه انسانی، در جست و جوی شناخت الزامات تحقق حکمرانی خوب برای رسیدن به توسعه انسانی پایدار می‌باشد. تأمل و بازاندیشی در کیفیت هر کدام از مؤلفه‌های حکمرانی و اتخاذ راهبردهای مناسب برای تقویت آنها، شاید بهترین الگو برای توسعه انسانی پایدار باشد. نتیجه به دست آمده از بررسی مؤلفه‌های حکمرانی خوب در ایران بیانگر وضعیت نامناسب این شاخص‌های در سال‌های 1996-2010 می‌باشد. کشور ایران به دلیل مزایای فراوان چه از نظر منابع انسانی و سرمایه‌های طبیعی از پتانسیل فراوان برای دستیابی به توسعه انسانی برخوردار است

کلیدواژه‌ها

حکمرانی خوب؛ توسعه انسانی؛ جامعه مدنی؛ دولت؛ بخش خصوصی

مراجع

اعرابی، سید محمد، 1380؛ مطالعه نظام پاسخ گویی دولت در ایران: نگرش تطبیقی، دانش مدیریت سال چهارم، شماره 55؛ صفحه 119-155

ازغندی، علیرضا، 1376، جامعه مدنی و خلقیات ما ایرانیان در تحقق جامعه مدنی در انقلاب اسلامی، تهران: سازمان مدارک فرهنگی انقلاب اسلامی.

آرایی، وحید، 1388، حکمرانی خوب به مثابه آرمان نظارت و ارزیابی، گزارش پژوهشی مرکز پژوهش و برنامه ریزی سازمان بازرسی کل کشور، سال دوم، شماره ششم.

بانک جهانی، 1378، نقش دولت در جهان در حال تحول، گروه مترجمان، تهران، موسسه مطالعات وپژوهش های بازرگانی.

بشیریه، حسین، 1380، جامعه‌شناسی سیاسی: نقش نیروهای اجتماعی در زندگی سیاسی، چاپ هفتم، تهران، نشر نی.

پاکدامن، رضا، 1375، عوامل حقوقی بازدارنده و محدودکننده صادرات ایران، مجموعه مقالات اولین همایش سیاست های بازرگانی و تجارت بین الملل، تهران، موسسه مطالعات و پژوهش های بازرگانی، ص. 137-165.

توکویل، آلکسی، شارل هانری و موریس کلرل دو، 1347، تحلیل دموکراسی در آمریکا، ترجمه رحمت ا... مقدم مراغه ای، تهران، انتشارات زوار.

جاسبی، جواد، نفری، ندا، 1388، طراحی الگوی حکمرانی خوب بر پایه نظریه سیستم‌های باز، فصلنامه علوم مدیریت ایران، سال چهارم، شماره 16، ص. 85-117.

رفیعی، محمدحسین، 1380، توسعه ایران: نقدی بر گذشته، راهی به سوی آینده، تهران: نشر صمدیه.

سامتی، مرتضی، رنجبر، همایون، محسنی، فضیلت، 1390، تحلیل تأثیر حکمرانی خوب بر شاخص توسعه انسانی مطالعه موردی: کشورهای جنوب شرقی آسیا (ASEAN)، فصلنامه پژوهش‌های رشد و توسعه اقتصادی، سال اول، شماره چهارم.

سردارنیا، خلیل، 1389، جامعه مدنی اخلاقی و حقوق بشر بنیاد و حکمرانی خوب، فصل نامه سیاسی- اقتصادی، شماره 281-282، ص. 68-79.

سردارنیا، خلیل، 1388، اثر سرمایه اجتماعی بر حکمرانی خوب، فصل نامه سیاسی-اقتصادی، شماره 259-260، ص. 132-145.

سن، آمارتیا، 1377، اخلاق و اقتصاد، ترجمه حسن فشارکی، نشر شیرازه، تهران.

عطار، سعید، 1388، سرمایه اجتماعی، جامعه مدنی و دولت: عناصر دست یابی به توسعه، فصلنامه سیاست، دوره 39، شماره4، ص. 129-146.

علیزاده، محسن، عرب، محبوبه، 1387، تاثیر حکمرانی خوب بر توسعه انسانی، ششمین کنفرانس بین‌المللی مدیریت.

قلی پور، رحمت ا...، 1384، تحلیل رابطه الگوی حکمرانی خوب و فساد اداری، مجله فرهنگ مدیریت، شماره 10، ص. 103-128.

قلی پور، رحمت ا...، 1384، حکمرانی خوب و امکان سنجی آن در ایران، مجموعه سخنرانی ها؛ موسسه عالی آموزش و پژوهش در برنامه ریزی و توسعه.

قلی پور، رحمت ا... و شریف زاده، فتاح، 1382، حکمرانی خوب و نقش دولت، فرهنگ مدیریت، سال اول، شماره چهارم، ص 93-109.

قنبری، علی، 1391،توسعه اقتصادی و توسعه انسانی، تهران، نشر چالش، چاپ اول.

کولتی‏، لوچو، 1378، روسو و نقد جامعه مدنی،  ترجمه حسن شمس آوری، تهران: مرکز.

کاتوزیان، محمد علی، 1379، اقتصاد سیاسی ایران، ترجمه محمد رضا نفیسی و کامبیز عزیزی، چاپ هفتم، تهران: مرکز.

کمیجانی، اکبر، سلاطین، پروانه، 1378، تأثیر حکمرانی خوب بر رشد اقتصادی در گروه کشورهای منتخب OPECو OECD، فصلنامه مدلسازی اقتصادی، سال دوم، شماره 2، ص. 1-24.

کمیجانی، اکبر، سلاطین، پروانه، 1389،  بررسی تأثیر حکمرانی بر رشد اقتصادی در ایران و کشورهای منتخب همسایه (ترکیه و پاکستان)، فصلنامه مدیریت، سال هفتم، شماره 20، ص. 27-41.

میدری، احمد، خیرخواهان، جعفر، 1383،  حکمرانی خوب؛ بنیان توسعه، مرکز پژوهش های مجلس.

میدری، احمد، 1385، مقدمه‌ای بر نظریه حکمرانی خوب، فصلنامه رفاه اجتماعی، سال ششم، شماره 22.

مچر، توماس، 1384، جامعه مدنی و آگاهی پسامدرنیستی، ترجمه فرهاد بامداد، تهران، نشر پیلا.

مهاجر، محسن، 1376، مؤ‌لفه‌های‌ جامعة‌ مدنی‌ در اندیشة‌ اسلامی،همایش‌ جامعة‌ مدنی‌ و اندیشه‌ دینی.

منوریان، عباس، 1379، از دولت خوب تا حکومت‏داری خوب، فصلنامه علمی- کاربردی مدیریت دولتی، شماره 50.

نوروزیان، میثم، 1384، کاربرد مدیریت دانش در بخش دولتی، مجله تدبیر، شماره 156، ص. 24-29.

هادی زنوز، بهروز، 1384، سیاست های صنعتی و مؤلفه های از یاد رفته، در: سیاست اقتصادی تا سیاست صنعتی: نقد طرح استراتژی توسعه صنعتی کشور، تنظیم و تدوین روح ا... ایزدخواه و دیگران، تهران، نشر استیری، ص. 67-99.

Feng, Y. 2003, Democracy, Governance and Economic performance: Theory and Evidence, Camdridge: MA, MIT press.

Gouldner, A,1980,Licil Society in Capitalism and Socialism, in: A.Gouldner, The Two Marxism: Contradiction and Anomalies in the Development of Theory, London: Macmillan, pp. 355-73.

Gramsci, A, 1971, Selection from Prison Notebooks of A Gramsci, edited by Q. Hoore and G. N. Smith, New York: International Publishers.

Knack S. (Ed.) 2003, Democracy, Governance and Growth, Ann Arbor: The university of Michigan press.

Goodsell, Charles. 2006, A new vision of accountability under the new approach to public governance, International Review of Administrative Science. 66:4.

Knack, Stephan and Philip Keefers 1997, why don’t poor countries catch up? A cross-national test of on institutional explanation, Economic Inquiry, volume 35, page 590-602

Kumssa, Asfaw and Mbeche, Isaac M. 2004, The role of institutions in the development process of African countries, International Journal of Social Economics, vol,31 No 9, PP 840-854

Kooiman, Jan. Governing 2003, as governance, London, Sage Publication.

Rudra P. Pradhan and Sanyal G.S. 2011, Good Governance and Human Development: Evidence from Indian States, Journal of Social and Development Sciences, 1(1), pp. 1-8.

UNDP. Governance for sustainable human development, 1997

UNDP, Human development report, 2001.

UNDP, Human development report, 2008

UNESCAP. What is a Good Governance, 2002.

Vieregge, Dale B. Civil Society and Social Political Participation and Black Empowerment, 2004.

www.unescap.org