بررسی جایگاه دیپلماسی خبر در نحوه انعکاس اخبار بین الملل کشورهای جنوب شرق آسیا (چین، کره شمالی و کره جنوبی) در خبرگزاری‌های کشور (ایسنا، ایلنا و ایرنا)

فصلنامه فرهنگ ارتباطات(علمی و ترویجی )

شناسنامه علمی شماره، دوره 3، شماره 11، مهر 1392، صفحه 94-116   

نویسندگان

نسیم مجیدی قهرودی؛ علیرضا بهرامی

چکیده

هدف از انجام این تحقیق پاسخ‌گویی به پرسش‌‌های پژوهش و  نحوه انعکاس مولفه‌های آن در مطلب‌های منتشر شده در رسانه‌های مورد تحقیق، سه خبرگزاری خبری فارسی‌زبان «ایسنا»، «ایلنا» و «ایلنا» درمورد خبرهای سه کشور چین، کره شمالی و کره جنوبی به صورت کمی - تحلیل محتوا و درواقع بررسی و ارزیابی این نکته است که در انعکاس اخبار مربوط به کشورهای شرق آسیا در خبرگزاری های کشور، جهت‌گیری‌های دستگاه دیپلماسی کشور چقدر تعیین کننده است؟
برای پاسخ‌گویی به پرسش‌‌های پژوهش مطالب خبرگزاری‌های یادشده، از 21 مهرماه 1392 تا 20 دی‌ماه 1392 به‌صورت منظم «تمام‌‌شماری» یا «کل‌شماری» شده‌اند.
در مهم‌ترین نتایج به‌دست آمده از این تحقیق برای بررسی این‌که در انعکاس اخبار مربوط به کشورهای شرق آسیا در خبرگزاری های کشور، جهت‌گیری‌های دستگاه دیپلماسی کشور چقدر تعیین کننده است، با توجه به جداول توزیع فراوانی متوجه می‌شویم که بیشترین اخبار این سه کشور در این سه خبرگزاری مربوط به مسائل سیاسی و نظامی است، و خبرهای چالش‌برانگیز متکثری از این کشورها عنوان شده‌اند. این اخبار شامل مسائل سیاسی داخلی و خارجی این سه کشور است. با این حال، بعضی از اخبار در این خبرگزاری‌ها کمتر درج شده یا اصلا درج نشده است، مانند مسئله مسلمانان اویغور، که  موضع دولتی کشور متبوع آنان این است که اویغورها را تروریسم می‌داند و درنتیجه دیپلماسی کشور ما در ارتباط با چین نیز در این زمینه تاثیرگذار است.
همچنین با توجه به جداول مربوط به بررسی اخبار درمی‌یابیم که بیشترین ارزش‌های خبری موجود در اخبار این سه خبرگزاری در ارتباط با این سه کشور به مولفه «برخورد» مربوط است. ضمن آن‌که بیشترین لحن خبری موجود در اخبار این سه خبرگزاری در مورد این سه کشور، «خنثی» بوده است. البته خبرگزاری ایسنا درمورد اخبار کره شمالی لحن منتقدانه‌ای داشته که بیشتر به اخبار مربوط به اعدام شوهرعمه رییس جمهور کره شمالی «جانگ سونگ تائک» و مقایسه نحوه زندگی رییس جمهور کره شمالی با نحوه زندگی مردم آن کشور برمی‌گردد.
در ادامه، با توجه به اعداد و ارقام موجود در جداول تحقیق می بینیم که اخبار بین‌الملل در کل در هر سه خبرگزاری کمتر از ده درصد اخبار را دربر می‌گیرد و اخبار هرکدام از این کشورها حتی به یک در صد هم نمی‌رسد. البته با توجه به تعداد اخبار خاورمیانه در این سه خبرگزاری می‌توان نتیجه گرفت که بیشترین توجه این سه خبرگزاری معطوف به اخبار منطقه و خاورمیانه است؛ تا خاور دور.
همچنین با توجه به جداول تحقیق درمی‌یابیم که بیشتر اخبار به سبک هرم وارونه نگاشته شده‌اند؛ زیرا اکثر خبرها کوتاه بوده، در نتیجه نگارش به سبک هرم وارونه باعث شیوة طبیعی نقل وقایع و مشخص شدن سریع تکلیف خواننده با متن است.
با این اوصاف، همه‌ی موارد یادشده در تحقیق کوشیده این موضوع را بررسی کند که در زمینه‌ی انعکاس اخبار بین‌الملل (ورودی) چقدر اولویت‌های دیپلماتیک و محدودیت‌های ناشی از آن‌ها بر اصول خبری پیشی می‌گیرند. اهمیت این موضوع وقتی بیشتر می‌شود که میزان تاثیرپذیری در این زمینه، میزان اطمینان خاطر مخاطبان را تعیین می‌کند.
 

کلیدواژه‌ها

خبرگزاری؛ خبرگزاری ایرنا؛ خبرگزاری ایسنا؛ خبرگزاری ایلنا؛ اینترنت؛ اخبار بین‌الملل؛ دیپلماسی؛ دیپلماسی رسانه