بررسی رابطه فقه واخلاق وتطبیق آن با حقوق اسلامی

مطالعات فقهی و فلسفی

مقاله 3، دوره 6، شماره 22، تیر 1394، صفحه 27-40   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

زینب موسوی سادات^{* 1}؛ سید محمد مهدی احمدی²

¹دانشجو دکتری فقه وحقوق

²عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد قم

چکیده

برخی از حقوق دانان مسلمان بر این عقیده اند که نیروهای متعددی که از منابع فطرت، عقل، عرف، مصالح و عدل سرچشمه می گیرند،موجب الزام در احکام و قوانین حقوقی اسلام می شوند. به نظر می رسد که این سخن ناتمام است زیرا اولا: خاستگاه احکام شرعی، اراده تشریعی خداونداست و اوست که براساس علم و لطف خود، مصالح،مفاسد و حکمت ها، قوانینی را جعل می کند که تضمین کننده سعادت انسان در دنیا و آخرت باشد و هر انسانی که دارای فطرت پاک و عقل سلیم باشد درمی یابد که باید ازقوانینی پیروی کند که سعادت او را در دنیا و آخرت تضمین کند و این غیر از قوانین شرعی، چیز دیگری نمی تواند باشد.
ثانیا: منابعی را که برای ایجاد الزام در قوانین حقوقی اسلام ذکر کرده اند، مجموع و یا هر یک از آنها، قدرت ایجادالزام در مکلفین را ندارندفقه و اخلاق هر دو در حوزه حکمت عملی قرار دارندو به تعبیر برخی از اندیشمندان اسلامی فقه و اخلاق هردو در حوزه علوم «معامله » قرار می گیرند; یعنی علومی هستند که تحصیل آنها برای عمل است تا آنجا که اخلاق رافقه اکبر و فقه را فقه اصغر شمرده اند.

کلیدواژه‌ها

فقه؛ اخلاق؛ مصالح؛ حکمت عملی؛ قوانین شرعی