اثر پرتو ماوراء بنفش روی پارامترهای زیستی شب پره هندی، Plodia interpunctella (Hübner) (Lep., Pyralidae)

فصلنامه تخصصی تحقیقات حشره شناسی

مقاله 2، دوره 4، شماره 2 - شماره پیاپی 14، شهریور 1391، صفحه 103-116   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

نویسندگان

اکرم بخشی؛ علی اصغر طالبی^* ؛ یعقوب فتحی پور

گروه حشره شناسی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران

چکیده

شب­ پره­ هندی Plodia interpunctella (Hübner)  یکی از آفات مهم با دامنه میزبانی وسیع در ایران و اکثر مناطق جهان است. در این تحقیق اثر پرتوتابی تخم­ های یک، دو و سه روزه این آفت با اشعه ماوراء بنفش به ­مدت 5/0، 1، 5/1، 2، 4، 8، 16، 24، 32 و 40 دقیقه روی ویژگی ­های زیستی و جدول زندگی در شرایط اتاق در دمای 5±25 درجه سلسیوس و دوره نوری 10 ساعت روشنایی و 14ساعت تاریکی و رطوبت 20-30 درصد مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد همه مدت ­های پرتوتابی مورد آزمایش، میزان تفریخ تخم را کاهش می ­دهند. در هر سه گروه سنی تخم ­های 1، 2 و 3 روزه با افزایش مدت زمان پرتوتابی میزان تفریخ تخم کاهش یافت. از طرفی در هر مدت پرتوتابی با افزایش سن تخم، میزان تفریخ کاهش بیشتری یافت. درصد تفریخ تخم ­های یک روزه، در مدت پرتوتابی 5/0 تا 8 دقیقه از 33/71% به 67/0%، در تخم­ های دو روزه در مدت پرتوتابی 5/0 تا 4 دقیقه از 35% به 67/1% و در تخم ­های سه روزه در مدت پرتوتابی 5/0 تا 2 دقیقه از 67/31% به 67/1% رسید. در پرتوتابی به مدت بیشتر، مرگ و میر 100 درصد دیده شد. دوره جنینی حشرات نر و ماده در هر سه گروه سنی به­ طور معنی ­داری در مقایسه با شاهد افزایش یافت. بیشترین طول دوره جنینی حشرات نر و ماده در مدت پرتوتابی 5/0 دقیقه در تخم­ های سه روزه به ترتیب 00/0±00/7 و 33/0±67/7 روز ثبت گردید. طول عمر حشرات نر و ماده در مقایسه با شاهد اختلاف معنی ­داری را نشان نداد. طول عمر ماده­ ها در تمامی تیمارها در هر سه گروه سنی نسبت به نرها طولانی­ تر بود. نتایج این تحقیق نشان داد اشعه ماوراء بنفش در حساس­ترین مرحله رشدی حشره (تخم) اثر کشندگی بسیار شدیدی دارد ولی اثر آن بر ویژگی­ های زیستی جمعیت باقی­ مانده پس از پرتوتابی کمتر است.

کلیدواژه‌ها

پرتو ماوراء بنفش؛ شب پره هندی؛ زیست شناسی؛ پارامترهای جدول زندگی؛ تفریخ تخم