بررسی و مقایسه ی تطبیقی بنمایه های فکری در اشعار محمدحسین و رابرت لی فراست » شهریار « بهجت تبریزی با تأکید بر الهیات، فلسفه، عشق

تفسیر و تحلیل متون زبان و ادبیات فارسی (دهخدا)

مقاله 4، دوره 7، شماره 25 - شماره پیاپی 3، آذر 1394، صفحه 97-124   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

لیلا سلیمانزاده^{* 1}؛ محمدرضا شادمنان²؛ کیان پیشکار³

¹کارشناس ارشد/دانشگاه آزاد واحد خلخال

²استادیار و عضو هیئت علمی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد خلخال. خلخال .ایران.

³عضو هیات علمی ،دانشگاه آزاد اسلامی واحد جهرم.جهرم. ایران.

چکیده

ادبیات تطبیقی یا هم‌سنجی،شاخه‌ای از نقد ادبی است که از روابط ادبی ملل و زبان‌های مختلف و از تعامل میان ملّت‌ها با یکدیگر سخن می‌گوید و به دیگر سخن ادبیات تطبیقی بازشناخت خود از زبان دیگری است. بر اساس این تعریف در این پژوهش سعی شده است تشابه و تفاوت طرز تفکر و اندیشه‌های دو شاعر معاصر ایرانی و‌ آمریکایی یعنی محمدحسین بهجت تبریزی (1367ـ1285) و رابرت لی فراست (1963ـ1874) بررسی‌ شده تا هم نوعی ارتباط فرهنگی میان ادبیات معاصر ایران و آمریکا برقرار کرده و هم تأثیر هر یک بر دیگری را مورد بررسی قرار دهد؛ و به ‌این ‌ترتیب جایگاه شعری هر یک از این شاعران بزرگ با تأکید بر الهیات و فلسفه، طبیعت، عشق و وطن مشخص گردد. چرا که در نگاه اول در کلام استاد شهریار به‌عنوان شاعر معاصر شرق و رابرت لی فراست به‌عنوان شاعر غرب ازلحاظ توجه به زندگی ساده‌ی روستایی ـ عشق و نیز افکار فلسفی و عرفانی تشابهاتی به چشم می‌خورد؛ و این عوامل باعث شده تا هم نوعی تخیلی شیرین به اشعار این دو شاعر حاکم شود و هم شعرشان ساده و نزدیک به فهم عامه مردم باشد و در دل و روح مردم تأثیر عمیق بگذارد و نام و آوازه‌ی شهریار و فراست را علاوه بر ایران و آمریکا به خارج از مرزهای این دو کشور نیز ببرد .

کلیدواژه‌ها

ادبیات تطبیقی؛ شهریار؛ رابرت لی فراست؛ الهیات؛ فلسفه؛ عشق

مراجع

1ـ امامی، نصراله (1377)، مبانی و روش‌های نقد ادبی، تهران: نشر جامی.

2ـ امینی، بابا (1383)، داستان زندگی و سیر و سلوک استاد شهریار، قم: نسیم حیات.

3ـ انوشه، حسن (1380)، دانشنامه ادب فارسی، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، جلد اول.

4ـ پیرمحمدی، ناصر (1377)، آخرین سلطان عشق، قم: نشر دارالنشر اسلامی.

5ـ حاجی محمدی، بهروز (1388)، انسان در شعر رابرت فراست، تهران: انتشارات ققنوس.

6ـ حدیدی، جواد (1373)، از سعدی تا آراگون، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.

7ـ حریری، ناصر (1369)، درباره‌ی هنر و ادبیات، بابل: انتشارات نگاه.

8ـ زرین‌کوب، عبدالحسین (1368)، نقش بر آب، تهران: انتشارات سخن.

9ـ سالمن پراور، زیگبرت (1393)، درآمدی بر مطالعات ادبی تطبیقی، ترجمه: علیرضا انوشیروانی،تهران: انتشارات سمت، چاپ اول.

10_سعدی شیرازی(1387)،گلستان سعدی،تهران،نشر مهر آمین.

11ـ شعردوست، علی‌اصغر (1390)، در مکتب شاعران آذربایجان از قطران تا شهریار، تهران: نشر شهریاران.

      12 ـ شمیسا، سیروس (1381)، انواع ادبی، تهران: انتشارات فردوسی. 

13ـ شهریار، محمدحسین (1369)، کلیات دیوان شهریار، تهران: انتشارات نگاه.

14ـ شهریار، محمدحسین (1386)، کلیات دیوان شهریار، تهران: مؤسسه انتشارات نگاه زرین، چاپ سی‌و‌یکم.

15ـ صفاری (صورتگر)، کوکب (1357)، افسانه‌ها و داستان‌های ایرانی در ادبیات انگلیسی، تهران.

16ـ طه، ندا، (1383)، ادبیات تطبیقی، ترجمه: هادی نظری منظم، تهران: نشر نی.

17ـ مجتبایی، فتح‌الله (1337)، بهترین اشعار رابرت فراست، تهران: انتشارات سخن.

18ـ مجتبایی، فتح‌الله (1380)، گزیده اشعار رابرت فراست، تهران: انتشارات سخن.

19ـ مشرف، مریم (1389)، مرغ بهشتی، تهران: نشر ثالث.

20ـ مؤتمن، زین‌العابدین (1369)، تحول در شعر فارسی، تهران: انتشارات طهور.

21ـ میرصادقی، جمال (1385)، ادبیات داستانی، تهران: نشر صفا.

22ـ میرصادقی، میمنت (1373)، واژه‌نامه‌ی هنر شاعری، تهران: انتشارات صفا.

23_رابرت لی،فراست(1940)،مجموعه اشعار،آمریکا.

مقالات:

1ـ اوحدی، مهرانگیز (1377)، مغالطه‌های شاعرانه، مجله گلستانه، شماره 22: 53ـ48.

2ـ پروینی، خلیل (1389)، نظریه‌ی ادبیات تطبیقی اسلامی گامی در راستای آسیب‌زدایی از ادبیات تطبیقی، مجله انجمن ایرانی زبان و ادبیات عربی: 14.

3ـ حسن‌زاده، علی (1389)، نقدی فرمالیستی بر شعر راهی که اختیار نکردم، مجله کتاب ماه ادبیات، شماره 153: 39ـ33.

4ـ شمیسا، سیروس (بی‌تا)، سفر به فراسو، کیهان فرهنگی، شماره 74: 32.

5ـ صدری‌نیا، باقر (1382)، جلوه‌های رمانتیسم در شعر شهریار، پایگاه تخصصی مجله نور، شماره 188: 24.

6ـ علوی، جلال (1373)، برگ‌ها هرگز نمی‌میرند، مجله ادبستان فرهنگ و هنر، شماره 52: 92.

8ـ قاسمی، ضیاء (1383)، رابرت فراست شاعر طبیعت و زندگی، مجله گلستانه، شماره 57: 15ـ12.

9ـ مقدادی، بهرام (1368)، فراست شاعر زمزمه‌ی جویبارها، کیهان فرهنگی، شماره 66: 48.